مدرسه علمیه تهران
مدرسهٔ علمیهٔ تهران یا دبیرستان علمیه تهران در اردیبهشت ماه سال ۱۲۷۷ خورشیدی توسط انجمن معارف تشکیل شد و بعد از دارالفنون دومین مرکز آموزشی ایران و اولین دبیرستان کشور محسوب می‌شود.
| بنیانگذاری شده | ۱۲۷۷ ه.خ (۱۳۱۵ ه.ق) |
|---|---|
| وابستگی | وزارت آموزش و پرورش |
| نشانی | تهران، میدان بهارستان، ابتدای خیابان جمهوری، تهران |
تاریخچه
مدرسه علمیه قبل از مشروطه و تحت نظر انجمن معارف با ریاست میرزا محمود احتشام السلطنه و مدیریت علی خان ناظم العلوم و همراهی میرزا حسن تبریزی معروف به رشدیه، یحیی دولت‌آبادی ناظم اطبا و با نظارت جعفر قلی خان نیر الملک وزیر علوم وقت ایجاد شد ساختمان اولیه این مدرسه در انتهای خیابان لاله‌زار پشت شهرداری منزل انیس الدوله بود. بنا به نوشته یحیی دولت‌آبادی: موضوع ایجاد مدرسه علمیه در هفتمین جلسه ین مدرسه گذاشته شد و مطابق آنچه در اساس‌نامه انجمن آمده بود این مدرسه برای افراد بی بضاعت و فقیر این امکان را فراهم می‌آورد تا بدون پرداخت شهریه تحصیل کنند. این مدرسه در دو بخش ابتدایی و علمیه (دبیرستان) تشکیل شد. مسوولیت بخش ابتدایی با محمد صفی ناظم العلوم و دوره علمیه با کاظم مرزبان بود.
بعد از منزلانیس الدوله خانه «حاج سیف الدوله» در خیابان جمهوری (شاه آباد) سپس منزل علاءالملک در خیابان صفی علیشاه (خانقاه) و سپس خیابان اکباتان و باغ نگارستان اماکنی بودند که مدرسه علمیه چندی در آنجا به فعالیت خود ادامه تا سرانجام در سال ۱۳۱۶ شمسی مدرسه امروزی «علمیه» تبدیل به دانشسرای عالی شده و در کنار مدرسه سپهسالار توانست برای خود ساختمانی تهیه کرده و مستقر شود. اما این ساختمان نیز در سال ۱۳۸۲ به دلیل آنچه طرح توسعه مجلس شورای اسلامی و احداث ساختمان جدید خوانده شد تخریب و در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت؛ و اینبار مدرسه علمیه به ابتدای خیابان جمهوری منتقل گردید و ساختمان مدرسه شریعتی (شاهدخت) به این مدرسه تاریخی واگذار شد.
در حال حاضر موزه مدرسه علمیه در این مکان ایجاد شده و علاقه‌مندان می‌توانند در روزهای دوشنبه و پنج شنبه از ساعت ۱۴ تا ۱۸ از موزه بازدید کنند.
برنامه تحصیلی
دوره ابتدایی مدرسه علمیه ۵ ساله بوده و در بخش‌های علمی موارد زیر تدریس می‌شد:کامل حساب، هندسه، جبر، مثلثات، جغرافیا، تاریخ، هیئت، فیزیک و شیمی، گیاه‌شناسی، زمین‌شناسی، جانورشناسی، اقتصاد و یکی از سه زبان فرانسوی، انگلیسی یا روسی. و در دوره دبیرستان دروس نظامی نیز به دانش آموزان یاد داده می‌شد و تنها مدرسه‌ای بود که برای ورزش دارای معلم بود.
محصلان
- سعید نفیسی
- شجاع‌الدین شفا
- انور خامه‌ای
- نورعلی تابنده
- احسان طبری
- جهانگیر قائم مقامی
- ناصر کاتوزیان
- شاهرخ مسکوب
- همایون خرم
- ابوالحسن بنی‌صدر
- بهمن فرمان‌آرا
- اسفندیار منفردزاده
- علیرضا مشایخی
- عبدالکریم قریب
- سردار فاخرحکمت
- محمود مهران
- غلامحسین رهنما
- صادق هدایت
- امیرعباس هویدا
مدرسان و مدیران
برخی از مدرسان این مدرسه عبارت بودند از علی‌خان ناظم العلوم، مهدی قلی مخبرالسلطنه هدایت، میرزا علی‌اکبر مزین الدوله، یوسف ریشار مودب‌الملک و عبدالعظیم قریب، محمدعلی فروغی و سعید نفیسی مدیران این مدرسه عبارت بودند از: علی خان ناظم العلوم- مهدی قلی مخبرالسلطنه هدایت، علی‌اکبر مزین الدوله، محمد صفی ادیب، محمد حسن ادیب، محمد حسین قریب، ابوالحسن فروغی، علی اکبر مهران، تقی تقوی، محمد ملکزاده
نگارخانه
و از مدیران برجسته دبیرستان علمیه سید عزالدین مهدوی
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ حیات یحیی- یحیی دولت‌آبادی- جلد2
- ↑ تاریخچه دبیرستان علمیه-آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت) :: سال بیست و دوم، اردیبهشت ۱۳۲۶ - شماره ۲
- ↑ «پایان ساماندهی نمای مدرسه «علمیه» در بهارستان». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «افتتاح موزه دبیرستان تاریخی علمیه». شبکه شش واحد خبر. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «خاطرات دومین مدرسه تهران را در موزه «علمیه» ببینید». کلید ملی. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «پایان مرمت دبیرستان علمیه در میدان بهارستان». سازمان زیباسازی شهر تهران. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ حسین محبوبی اردکانی، تاریخ موسسات تمدنی جدید در ایران؛ جلد اول (تهران : انتشارات دانشگاه تهران)
- ↑ «عبدالکریم قریب». روزنامه آفتاب یزد. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «قطب سی و نهم، حضرت آقای مجذوبعلیشاه ادام الله ظلّه و برکاته». مزار سلطانی. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ نوامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ . کانون وکلای دادگستری بوشهر https://web.archive.org/web/20161004214330/http://bushehrbar.ir/news/70/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86/. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ اکتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷.
- ↑ «پایان ساماندهی نمای مدرسه «علمیه» در بهارستان». ایسنا. دریافت‌شده در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷.