محمدشهر
محمدشهر، شهری در استان البرز ایران است. محمدشهر در بخش مرکزی شهرستان کرج قرار دارد.
| محمدشهر محمدآباد | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | البرز |
| شهرستان | کرج |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | نصیر آباد |
| سال شهرشدن | ۱۳۷۵ |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۱۹٬۴۱۸ نفر (سرشماری ۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۱۴۰ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مهرداد حسن زاده |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۳۶۲۰_۳۶۳۰ |
محمدشهر در قسمت جنوبی کرج، در بین راه کرج و ماهدشت تشکیل شده و با فاصلهٔ ۱۵ دقیقه‌ای با کرج و ایستگاه مترو محمدشهر، واقع است. این شهر از شمال با کرج، از شرق با مشکین‌دشت و شهرستان فردیس از جنوب با ماهدشت و از غرب با مهرشهر همسایه‌است.
از آثار منطقه محمدشهر، می‌توان به قلعهٔ اربابی تپه قشلاق نام برد، که در سال‌های اخیر تخریب و بنای محلهٔ قلعه در آنجا نهاده شد، تپهٔ تاریخی واقع در کوی بهار و امامزاده عبدالله و گل علی و تپه‌های باستانی قشلاق‌تپه در علی‌آباد گونه، تپه‌های باستان و امامزاده احمد و محمود و قلعه حیدرآباد اشاره کرد.
تاریخچه
در جلد نخست کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران نوشته حسینعلی رزم‌آرا که در تیرماه ۱۳۲۸ به چاپ رسیده‌است، دربارهٔ محمدآباد اینگونه آمده‌است که نشان دهنده وضعیت این منطقه در آن دوران است:محمدآباد کرج، دهی جز دهستان حومه بخش کرج شهرستان تهران است. در ۹ کیلومتری جنوب باختر کرج واقع است. در جلگه دارای آب و هوای معتدل - دارای ۱۰۸ سکنه شیعه مذهب فارسی و ترکی زبان - دارای آب از قنات و رود کرج -دارای محصولات غلات بن‌شن، چغندر قند و صیفی قلمستان. - شغل مردم ده زراعت است - مزرعه قلعه نو جزء این ده است. - در بهار ایل میش مست به‌طور موقت به این روستا می‌آیند. - سر راه شوسه فرعی کرج به اشتهارد واقع است.
محمدشهر از گسترش و به هم پیوستن ۱۳ روستا و آبادی در دشت نسبتاً همواری در جنوب کرج و در اطراف جاده کرج –ماهدشت به وجود آمده‌است. محمدشهر کنونی همان نصیر آباد می‌باشد که در قلعه‌ای در اطراف محمدشهر قرار داشت. هرچند که در خارج از محدوده قانونی محمدشهر و در حوالی آن می‌توان به امامزاده عبدالله و تپه‌های تاریخی قشلاق تپه در علی‌آباد گونه را نام برد یا در ماهدشت نیز آثار تاریخی زیادی مانند قلعه مادرشاه، قلعه حیدرآباد، تپه‌های حیدرآباد و امامزاده احمد و محمود وجود دارند. مهمترین عوامل شکل‌گیری هسته‌های روستایی در دشت همواری که در جنوب کرج با شیب بسیار ملایمی به سمت جنوب کشیده شده‌است، وجود خاک حاصلخیز و چشمه سارهای فراوان آن بوده‌است. این اراضی تا دوران پهلوی اول در غالب مجموعه‌ای از آبادی‌ها و اراضی وسیع کشاورزی اطراف آن‌ها توسط ملاکان بزرگ و به صورت ارباب و رعیتی اداره می‌شد. در محدوده محمدشهر کنونی سه عمارت ارباب‌نشین وجود داشته‌است که یکی از آن‌ها در نزدیکی چشمه سارهای آب سیاه در محله حجت آباد فعلی قرار داشته و دیگری با عنوان قلعه یدالله در جنوب محله عباس‌آباد کنونی بوده و سومی در محلهٔ کوی بهار (تپه قشلاق) واقع بوده‌است.
در دوره پهلوی دوم و پس از اصلاحات ارضی، وجود خاک حاصلخیز و چشمه سارهای فراوان این محدوده مهاجرینی را از سایر مناطق کشور به این محدوده کشانده‌است. به‌طوری‌که چندین خانواده ساوه‌ای و قره قانی هسته آبادی عباس‌آباد را در مرکز محله عباس‌آباد و محله قراقانی‌ها را در جنوب محله یزدی‌های کنونی ایجاد کرده‌اند. چندین خانواده مهاجر یزدی با خرید زمین کشاورزی و سکونت در این محدوده هسته آبادی یزدی‌ها را در اطراف خیابان ۲۲ بهمن کنونی در محله یزدی‌های کنونی بنا گذاشته‌اند. چندین خانواده نطنزی هسته اولیه آبادی نطنزی‌ها را در محله چمران کنونی ایجاد می‌کنند و چندین خانواده اصفهانی نیز هسته محله اصفهانی‌ها را در شرق محدوده کنونی محمدشهر ایجاد کردند. چندین خانوادهٔ بختیاری در مرکز اصلی محمدشهر ساکن شدند که خیابان بختیاری نشان همین امر است و البته بختیاری‌ها در حجت آباد نیز به‌طور گسترده سکونت داشتند. در این دوره به علت توجه خاندان پهلوی به روستای مردآباد و احداث عمارت مادرشاه (همسر دوم رضاشاه پهلوی و مادر محمدرضا پهلوی) در این روستا که بعدها به «شاهدشت» و بعد از انقلاب اسلامی به «ماهدشت» تغییر نام داد، جاده کرج-ماهدشت از اهمیت بیشتری برخوردار گشت و به تدریج آبادی‌های محمدآباد، ولدآباد و سیدآباد در اطراف این جاده ایجاد شدند.
در اواخر دوره پهلوی و پس از انقلاب اسلامی و در فاصله سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۷۵ با توسعه شهرک‌های صنعتی و استقرار صنایع مهم کشور در فاصله تهران و کرج موج جدیدی از رشد در محدوده محمدشهر کنونی آغاز می‌شود. این شهر در مسیر ترانزیت تهران، کرج، اشتهارد و از آنجا به قزوین، همدان و کرمانشاه و همچنین در مجاورت فرودگاه پیام و منطقه ویژه اقتصادی پیام قرار می‌گیرد. در نهایت در سال ۱۳۷۵ محدوده دهستان محمدآباد که از چندین روستا و آبادی تشکیل شده بود با جمعیتی بالغ بر ۵۸ هزار نفر به شهر تبدیل می‌شود و به محمدشهر تغییر نام می‌دهد.
در بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ این شهر به دلیل نزدیکی به شهر تهران و کرج، نقش یک شهر خوابگاهی را ایفا می‌کرده‌است و به علت قیمت پایین زمین در آن به نسبت تهران و کرج، مقصد مهاجرین بسیاری از مناطق دیگری بوده که با استفاده از فرصت‌های موجود در کرج و تهران، جویای زندگی و کار بهتر بوده‌اند. این موضوع باعث تفکیک‌های قانونی و بعضاً غیرقانونی باغات و زمین‌های کشاورزی توسط مالکان اراضی باغی و زراعی در محدوده محمدشهر و به ویژه در محله‌های شهرک بعثت، چمران و جعفرآباد می‌شود و این اراضی را به زیرساخت و سازهای مسکونی برده‌است؛ به گونه‌ای که جمعیت محمدشهر در فاصله سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ با نرخ رشد ۳٫۰۶ به ۸۳۲۷۲ نفر (۷۹۴۵۱ نفر در محدوده قانونی فعلی) در سال ۱۳۸۵می‌رسد.
این شهر از قطب‌های کشاورزی و باغداری در اطراف شهرهای کرج و تهران بود که در سال‌های اخیر با توجه به قرار گرفتن این شهر بر سرراه کرج-اشتهارد و نزدیکی این منطقه به کرج و به تبع آن مهاجرپذیری بالای شهر، اکثر باغات و زمین‌های کشاورزی این منطقه دچار تغییر کاربری و ویرانی شدند.
مترو
با افتتاح متروی محمدشهر در سال ۱۳۸۹ به عنوان یک ایستگاه میان راهی در خط ۵ متروی تهران (کرج-تهران)، جذابیت‌های محمدشهر برای مهاجرپذیری را دوچندان کرد و جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۰ به ۹۹۹۴۰ (۹۶۷۰۸ نفر در محدوده قانونی فعلی) رسید.
منابع
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- ↑ جمعی از نویسندگان (ششم فروردین ۱۳۹۹). «تاریخچه و نقشه جامع محمد شهر». http://ana.press.
- ↑ اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خ.
- ↑ گشت و گذاری در محمدشهر کرج بایگانی‌شده در ۹ اوت ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine، در: روزنامه آفرینش. بازدید: فوریه ۲۰۰۹.
- ↑ رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران، استان مرکزی، جلد ١، صفحهٔ ۲۰۳.
- ↑ «تاریخچه و نقشه جامع شهر محمدشهر در ویکی آنا». خبرگزاری آنا. ۲۰۲۰-۰۳-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۳.
- ↑ «آزادسازی ۲۷۲ هکتار از اراضی کشاورزی محمدشهر». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۸-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۲۸.