محمد مهریار
محمد مهریار (۱۲۹۷ - ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ اصفهان) نویسنده، مترجم و محقق ایرانی است.
| محمد مهریار محمد مهریار | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۲۹۷ اصفهان |
| درگذشت | ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ اصفهان |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | نویسنده، مترجم و محقق |
| همسر(ها) | فاطمه کتابی |
| فرزندان | سه پسر و دو دختر |
زندگی‌نامه
محمد مهریار تحصیلات ابتدایی را در مدارس قدیم با یادگیری ادبیات فارسی، عربی، فقه، اصول و معانی بیان بر طبق روش معمول روز آغاز نمود. سپس به کشور عراق مسافرت کرد و تحصیلات خویش را، در بغداد و نجف ادامه داد و پس از مدتی به اصفهان بازگشت و باز به تحصیل فقه و اصول و ادب فارسی و عربی پرداخت. در عین حال از تحصیل زبان‌های خارجی (انگلیسی و فرانسه) و معارف جدید نیز غافل نماند، به طوری که در سال ۱۳۱۶ به اخذ دیپلم کامل متوسطه علمی قدیم توفیق یافت. سپس به دانش سرای عالی وارد شد و به تحصیلات عالیه در ادبیات و فلسفه اشتغال یافت. در سال ۱۳۱۹ پس از اخذ درجه لیسانس، در مدارس اصفهان تدریس مواد مختلف پون ادبیات فارسی، زبان خارجی و تاریخ را بر عهده گرفت. در سال ۱۳۳۰ وی در ادامه مسیر خویش در راه دانش آموزی به آمریکا عزیمت نمود و در دانشگاه فلوریدا و شیکاگو در رشته تعلیم و تربیت و ادبیات به تحصیل و اکمال معلومات خود پرداخت.
تدریس
محمد مهریار در بازگشت از آمریکا به تدریس در مدارس اصفهان مشغول شد و در مواضع مختلف روان‌شناسی و تربیتی و مخصوصاً تحقیق در رشد و نمو کودک سخنرانی‌های متعدد در تهران و اصفهان ایراد کرد، که سخت مورد توجه و استقبال محققان قرار گرفت و اکثر آن‌ها به تفاریق چاپ شده‌است. در سال ۱۳۳۶ به دانشگاه اصفهان منتقل شد و به عنوان رئیس کتابخانه دانشکده پزشکی اصفهان، کتابخانه آن دانشکده را تأسیس نمود و بر طبق اصول علمی کتابشناسی آن را آماده ساخت. زمانی که دانشکده ادبیات تأسیس شد، به دعوت دکتر فاروقی، معاونت این دانشگاه را پذیرفت و در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۳۹ به دانشکده ادبیات اصفهان منتقل گشت و به تدریس تاریخ ادبیات فارسی و تاریخ تطور زبان فارسی اشتغال یافت.
اشعار
محمد مهریار، سروده‌هایی بسیاری در قالب غزل، رباعی و قصیده سروده‌است. از آن جمله رباعی زیر که به گفتهٔ خود مهریار وصف حال خویش است.
| در وادی عشق بی محابا رفتم | با جوش و خروش و ناشکیبا رفتم | |
| این عاقبتم نگر که بر من چه رسید | درمانده شدم که راه بیجا رفتم |
رباعیات :
| در وادی ایمن ار که مسکون باشی | ور صاحب مال و گنج قارون باشی | |
| در زور و توان ز رستم افزون باشی | باور نکنم ز شیخ مأمون باشی |
غزل:
| ما را به میر و حاجب و دربان نیاز نیست | جز سویِ بی نیاز به کس چشم باز نیست | |
| شرح غمش به دفتر و دیوان بیان نشد | زان رو که هیچ قصد بدین سان دراز نیست | |
| گفتم به آب دیده بشویم ز دل غمش | دردا که هیچ چاره به جز سوز و ساز نیست | |
| از شیخ شهر این عجب آمد که در عمل | کرد آنچه را که خو به شریعت مجاز نیست | |
| از شرع و لایجوز و یجوزش دلم گرفت | در شرع عشق صحبت نهی و جواز نیست | |
| ابروی یار قبله عشق و امید ماست | عشاق را به قبله دیگر نماز نیست | |
| عشقش رسیده است حسابم در این جهان | دیگر مرا قیام قیامت نیاز نیست | |
| با مهریار چون نزنم دم ز عزّ و جاه | ماهی دگر چو طلعت او دلنواز نیست |
تالیف‌ها
از محمد مهریار به عنوان یک ایران شناس، شاهنامه پژوه، مترجم، اصفهان شناس، ادیب و سیاستمدار، بیش از هشتاد مقاله پژوهشی و چندین جلد کتاب با عنوان‌های زیر منتشر شده‌است:
- چشم انداز تاریخ سیاسی ایران، در اصفهان.
- اصفهان از قدیم‌ترین عهود تاریخی تا عهد سلجوقی، رساله اصفهان در گذشته و حال چاپ اصفهان
- رساله در رشد و نمو کودک
- قلمرو اصفهان در گذشته و حال(در تاریخ صفویه)، این کتاب در مورد عهد صفوی است و از روی نسخه عکسی مدرسه السنه شرقیه لندن ترجمه و آماده شده‌است.
- تاریخ ادبیات قبل از اسلام جلد اول، چاپ اصفهان.
- تأثیر و نفوذ غرب در ایران، چاپ اصفهان
- هلال ماه نو، ترجمه از اشعار تاگور شاعر نامدار هند، در سال ۱۳۴۱ به زیور طبع آراسته شد و در سال ۱۳۸۰ تجدید چاپ گردید.
- راه نو در سلامت روان و تن، در سال ۱۳۴۴ در اصفهان چاپ شد.
- شاه دز کجاست؟، این کتاب نیز دو مرتبه در اصفهان چاپ شده، یکی در سال ۱۳۴۳ و دیگری در سال ۱۳۷۹ در مجموعه کتاب‌های «کنگره بزرگداشت اصفهان».
- سقوط اصفهان، گزارش‌های گیلاننتز دربارهٔ هجوم افغانان و سقوط اصفهان، این کتاب نیز دو مرتبه چاپ شده، یکی در سال ۱۳۴۴ و دیگری در سال ۱۳۷۱ در مجموعه کتاب‌های «کنگره بزرگداشت اصفهان».
- ترجمه سفرنامه سانسون (وضع کشور ایران در عهد شاه سلیمان صفوی) ، در ۱۳۷۷ در مجموعه کتاب‌های «کنگره بزرگداشت اصفهان».
- آناباز، ترجمه شعر سن ژون پرس، به اتفاق محمود نیکبخت، انتشارات فردا، ۱۳۸۰.
- فرهنگ جامع نام‌ها و آبادیهای کهن اصفهان (سه جلد در دو مجلد)، در سال ۱۳۸۲ در در مجموعه کتاب‌های «کنگره بزرگداشت اصفهان» به چاپ رسید.
پانویس
- ↑ مقدمه کتاب «هلال ماه نو» از آثار تاگور، نویسنده و فیلسوف هندی، با ترجمه محمد مهریار