قورتان

روستای تاریخی  قورتان ورقی ناخوانده و غبار گرفته از تاریخ کهن ایران زمین و استان اصفهان است ،شاید گوشه ای ازدوران رونق و آبادی شهری را در روایات و داستان‌های کهنسالان آن بتوان یافت، اما راز سربه مهر این خطه درسینه پر اسرار کویر مدفون است.

از پیدایش قورتان تاریخ دقیق و درستی دردست نیست. اما به گواهی نام ها و محل هایی که وجود دارند  و با پیدا شدن بقایای ظروف سفالی در شرق روستا و درکنار زمین های کشاورزی حاشیۀ  رودخانه ی زاینده رود و با تشخیص باستان شناسان ،این تکه های سفالی به  هزاره اول نسبت داده شده وحکایت براین موضوع داردکه قدمت روستا چند هزار ساله  می باشد. در کنار کبوترخانه ای که در غرب روستا واقع گردیده است ، و  به زبان محلی به این مکان (بارام شاه)  می گویند که مخفف کلمه ی بهرام شاه است. قلعه ای وجود داشته که بعدها با ساختن قلعه ی اصلی روستا این مکان قلعه کنی (قلعه ی کهنه)  معرف گردیده، که بعدها تخریب و به زمین کشاورزی تبدیل شد.

به گفته دکتر جعفری زند در کتاب اصفهان پیش از اسلام: (شهر ها و محل هایی که نام آن ها با گور شروع شده است ، منطقه ی آن ها از زمین های اطراف پست تر و گود تر است که روستای گورتان نیز این ویژگی را دارد).

  موقعیت قلعه نشان می دهد که این واژه شبیه واژه های ترکی قور= سلاح یا قورچی= رئیس اسلحه خانه ، قورخانه= کارخانه اسلحه و قوریلتای به ضم قاف و کسر را ماخوذ از زبان مغولی و به معنی مجلس شورای نظامی است وبه زبان اهالی خوارزم قورلتان به معنی شورا و مشاورت با هم است و چنین استنباط می شود که قلعه قورتان جنبه نظامی و دفاعی داشته و به احتمال قوی انبار مهمات و با محل شورای نظامی گروهی از جنگجویان سلسله های دیلمی و سلجوقی بوده است. در حقیقت از شهر اصفهان تا این قلعه ارتباطی وجود داشته و امکان خبر و علامت دهی از روی قلعه های که با فواصل از اصفهان تا قلعه قورتان بوده امکان پذیر بوده است. درکتاب نزهه القلوب حمداله مستوفی قولتان نیز مشاهده شده است.

 همچنین در گذشته کورتون نیز گفته می شد.

این روستا در دهستان گاوخونی شمالی قرار دارد و براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن برابر با ۱،۲۸۳ نفر (۴۰۹ خانوار) بوده‌است.

مردم قورتان در کنار فارسی به زبانی خاص صحبت می کنند که به زبان ولاتی (ورزنه ای ) که ویژه ساکنان شرق اصفهان و برخی نقاط دیگر است که به اعتقاد زبان شناسان در فارسی قدیم و پهلوی ریشه دارد..

شغل مردم این روستا کشاورزی و دامداری است.

قلعه قورتان نزدیک به ۴۰ هزار متر مربع مساحت دارد و دارای ۱۴ برج بوده که دوبرج آن را رودخانه تخریب کرده است. قلعه میان جاده اصلی و رودخانه زاینده واقع شده است.