عبر-ناری
عِبِر-ناری نامی اکدی است که در اسناد آشوری و بابلی سده‌های ۸ تا ۵ پیش از میلاد برای نامیدن سرزمین‌های غرب فرات همچون فنیقیه، سوریه، و فلسطین استفاده می‌شد. ظاهراً این مناطق در سال ۵۳۹ پیش از میلاد و پس از آنکه کوروش بزرگ توانست میان‌رودان را تصرف کند، از کنترل نئوبابلی‌ها خارج و به کنترل ایرانی‌ها درآمد.
| عِبِر-ناری | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| استان شاهنشاهی هخامنشی | |||||||||
| ۵۳۹ پیش از میلاد–۳۳۲ پیش از میلاد | |||||||||
| تاریخچه | |||||||||
| دوران تاریخی | شاهنشاهی هخامنشی | ||||||||
| ۵۳۹ پیش از میلاد | |||||||||
| ۳۳۲ پیش از میلاد | |||||||||
| |||||||||
نام
تاریخ
در سال ۵۳۵ پیش از میلاد، کوروش، بابل و عبر-ناری را به یک ساتراپی تبدیل کرد که شامل تقریباً همهٔ سرزمین حکمرانی نئوبابلی پیشین می‌شد. از اسناد حقوقی بابلی، ساتراپ‌های زیر که ظاهراً همگی ایرانیان ساکن بابل هستند، شناخته شده‌اند: گئوبرو (۵۳۵–۵۲۵ پ. م)، اوشتانو (۵۲۱–۵۱۶ پ. م)، خوتَ [...] پسر پَگَکَنَ (۴۸۶ پ. م). عبر-ناری نیز فرمانداران خود را داشته که تابع ساتراپ استان متحد بود. این سمت در حدود سال‌های ۵۱۸–۵۲۰ پیش از میلاد متعلق به تَتَنو بوده‌است.
در فاصلهٔ زمانی میان سال‌های ۴۸۶ و ۴۵۰ پیش از میلاد، ساتراپی بابل و عبر-ناری به دو واحد اداری با وضعیت مساوی تقسیم شد. احتمالاً این جدایی مدت کوتاهی پس از سال ۴۸۲ پیش از میلاد رخ داد، که خشایارشا شورش بابل علیه شاهنشاهی را سرکوب کرد. طولی نکشید که این ساتراپی، که اکنون قبرس را نیز شامل می‌شد، موقعیتی ممتاز در بخش غربی شاهنشاهی هخامنشی یافت. اسناد حقوقی بابلی از سال‌های ۴۰۷–۴۰۱ پیش از میلاد به بِلشونو پسر بیل-اوصورشو (بلسیس) تحت عنوان فرماندار عبر-ناری اشاره می‌کنند. یک بلسیس دیگر، فرماندار سوریه در دورهٔ اردشیر سوم است که دیودور از آن یاد می‌کند؛ ممکن است که او در دمشق یا صیدون زندگی می‌کرده. در سال ۳۴۹ پیش از میلاد، شهرهای فنیقیه علیه ایرانیان شورش کردند و پس از آن، در حدود سال ۳۴۴ پیش از میلاد، عبر-ناری به کیلیکیه ملحق شد که مَزَئوس ساتراپی آنجا، لشکری را علیه فنیقی‌ها رهبری کرده بود. روی سکه‌های او شعاری به زبان آرامی با این مضمون حک شده‌است: «مزئوس که بر فراز عبر-ناری و کیلیکیه است». در سال ۳۳۲ پیش از میلاد، این ساتراپی توسط اسکندر مقدونی اشغال شد.
تقسیمات اداری
عبر-ناری شامل سه ناحیه با وضعیت اداری متمایز بود: فنیقیه، یهودا و سامریه، و قبایل عرب. شهرهای فینیقی صور، صیدون، بیبلوس، و آرادوس، دولت‌های تابعه‌ای بودند که توسط پادشاهان محلی موروثی اداره می‌شدند که سکه‌های نقرهٔ خودشان را می‌زدند و قدرتشان توسط ساتراپ ایرانی و مجامع مردمی محلی محدود می‌شد. اقتصاد این شهرها عمدتاً مبتنی بر تجارت دریایی بود. در جریان عملیات‌های نظامی، فنیقی‌ها موظف بودند که ناوگان خود را در اختیار پادشاهان ایرانی قرار دهند. یهودا و سامریه از خودمختاری داخلی قابل توجهی برخوردار بودند. آثار مُهرهای پایان سدهٔ ششم و آغاز سدهٔ پنجم پیش از میلاد، از استان یهودا یاد می‌کنند. فرمانداران آن شامل ششبزر و زروبابل در دوران کوروش و داریوش یکم بودند؛ نحمیا؛ بَگُهی که جانشین نحمیا شد و تعیین قومیت او دشوار است؛ و «یحزقیه فرماندار» و «یوحنان کاهن» که از سکه‌های ضر شده در یهودا در سدهٔ چهارم پیش از میلاد شناخته می‌شوند. از نیمهٔ دوم سدهٔ پنجم پیش از میلاد، استان سامریه توسط سَنبَلَت و فرزندانش اداره می‌شد. سرانجام، در ناحیهٔ میان مصر و فرات، قبایل عرب توسط رؤسای خود اداره شدند.
منابع
- ↑ Dandamayev, Muhammad A (1996). "Eber-Nāri". Encyclopædia Iranica (به انگلیسی). Vol. VII, Fasc. 6. New York: Bibliotheca Persica Press. p. 654-655.
- ↑ Miller, Douglas B.; Shipp, R. Mark (1996). An Akkadian Handbook: Paradigms, Helps, Glossary, Logograms, and Sign List. Eisenbrauns. p. 49. ISBN 978-0-931464-86-7.
Eber nāri (geo) the region west of the Euphrates, Syria—NA, NB, LB.
- ↑ "saao/saa01/qpn-x-places/Eber-nari[across the river]". oracc.museum.upenn.edu. Retrieved 2021-03-21.
- ↑ Lester L. Grabbe (27 July 2006). A History of the Jews and Judaism in the Second Temple Period (vol. 1): The Persian Period (539-331BCE). Bloomsbury Publishing. p. 134. ISBN 978-0-567-21617-5.
The region of Ebir-nari (Transeuphrates, called varnahrā' in Aramaic and Ēver-ha-Nāhār in Hebrew)
- ↑ Thomas Kelly Cheyne; John Sutherland Black (1903). Encyclopædia biblica: a critical dictionary of the literary, political and religious history, the archæology, geography, and natural history of the Bible. A. and C. Black. p. 4857.
Image of p. 4857 at Google Books
- ↑ George V. Wigram (1890). The Englishman's Hebrew and Chaldee Concordance of the Old Testament: Being an Attempt at a Verbal Connection Between the Original and the English Translation: With Indexes, a List of the Proper Names, and Their Occurrences, Etc. Samuel Bagster and sons. pp. 798–799.
Image of p. 798 at Google Books
- ↑ Wilhelm Gesenius; Francis Brown; Samuel Rolles Driver (1906). A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament: With an Appendix Containing the Biblical Aramaic. Houghton, Mifflin. p. 719.
Image of p. 719 at Google Books
- ↑ David Noel Freedman; Allen C. Myers; Astrid B. Beck (2000). "Beyond the River". Eerdmans Dictionary of the Bible. W.B. Eerdmans. p. 177. ISBN 978-0-8028-2400-4.