شکربوره

نام این شیرینی هلالی‌شکل از فارسی شکربوره گرفته شده‌است. ریشه بوره به واژه فارسی میانه * Bōrak بازمی‌گردد. این کلمه در نهایت به ریشه نیاهندواروپایی *bher- برمی گردد که به معنای «بُریدن و شکافتن» است. ترک‌زبان‌ها این کلمه را از فارسی وام گرفته‌اند. نام شیرینی دیگر رایج در مناطق سابق عثمانی‌ها، یعنی بورک نیز از همین واژه فارسی آمده‌است. در کل معنی آن «بُریدهٔ شکر» و «پارهٔ شکر» است.

در ادبیات فارسی از نام‌های گوناگون ذکرشده در بالا برای اشاره به این شیرینی استفاده شده، برای نمونه نظامی گنجوی می‌گوید:

شکربوزه با نوک دندان به راز

شکرخواره را کرده گردن دراز.

برای تهیهٔ شکربیزه در درون قطعاتی کوچک از خمیر آرد گندم، شکر و مغز بادام و پستهٔ نیم‌کوفته انباشته و می‌پزند.

خمیر آن از آرد گندم، کره، شیر، زرده تخم مرغ، خامه و مخمر درست می‌شود. درونه آن از بادام پوست کنده یا مغزهای سرخ شده مخلوط با پودر قند تهیه می‌شود. همچنین شامل هل برای طعم دادن به شیرینی است.

طرز تهیه آن چنین است که مقداری روغن را داغ کنند و بقدری آرد در آن ریزند که مثل ترحلوا شود. آن وقت آن را کنار گذارند تا سرد گردد. سپس در میان سینی ریزند و خوب بمالند تا سفید شود و بعد مقداری شکر را قوام آورند، سپس آن را تکان دهند تا سفت و سرد شود. آنگاه آنرامخلوط کنند و ته سینی را دارچین پاشند و پهن کنند ویک دو سیر هم قند کوبیده روی آن پاشند.

در نوع آذری، خمیر را ورز داده به شکل‌های گرد کوچک برش می‌دهیم، سپس با مواد پر می‌کنیم و با ایجاد الگوی دوخت‌مانند روی آن را می‌بندیم. الگوی دوخت روی خمیر با استفاده از موچین‌های سنتی مقاش درست می‌شود.

اَگردَک (اَگرده، مُچی) نام یک شیرینی تقریباً مشابه با شکرپاره بوده که لغتنامهٔ دهخدا آن را مترادف با شکربوره قرار داده ولی در وصف آن می‌نویسد: نانی بدین صورت به اندازه مشتی کوچک از آرد گندم و چربوی دُنبه و بی شکر و گاهی با شکر. قسمی نان مخروطی چون مچ بسته‌ای و روغن آن از چربوی دنبه و پیه کنند نه روغن. نوعی نان شیرین شبیه به قطاب اندازه محتوی یک مشت گره کرده. شکربوره. مچی.

• بورک
• بسبوسه