سوزنی سمرقندی
شمسالدین تاجالشعرا محمدبن علی سمرقندی، سوزنیِ سمرقندی (درگذشتهٔ ۵۶۲ یا ۵۶۹ هجری قمری) شاعر ایرانی قرن ششم هجری است. وی همچنین در شعرهای خویش، خود را به نامهای محمد، عمر و بوبکر خوانده و خود را ملقب به حکیم سوزنی نموده است. مولد او را عوفی نسف (نخشب)، واقع در نزدیکی سمرقند، میداند. وفات او را رضاقلی خان هدایت ۵۶۲ و دولتشاه سمرقندی در ۵۶۹ نوشته و از اشعار شاعر حیات او در سال ۵۶۰ مسلم میشود. پدر وی نیز با نام «مسعود» شاعر بوده است. وی در شعرهایش خود را به سلمانفارسی منتسب میداند.
وی در ابتدای جوانی برای کسب دانش به بخارا رفت و به قول عوفی بهسبب تعلق خاطر به شاگرد سوزنگری به آموختن آن صنعت مشغول شد. سوزنی سمرقندی معاصر ارسلان خان محمد از آل افراسیاب و سنجر آتسزبن محمد خوارزمشاه بودهاست.
وی با عمعق بخاری، سنایی غزنوی، انوری ابیوردی، محمد معزی، ادیب صابر و رشیدی سمرقندی معاصر بودهاست و با برخی از آنان را هجو کرده و به تیغ زبان خود آزردهاست. سوزنی شاعر هجا و بدزبان بوده و در هجو معانی خاص ابداع کردهاست. قصاید و قطعات وی سهل، صریح و فصیح است. میگویند که وی در اواخر عمر دست از هجو و هزل کشیده و استغفار کردهاست.
منابع
تاریخ ادبیات در ایران، جلد دوم، ذبیحالله صفا، انتشارات فردوس، چاپ دهم، ۱۳۶۹، صفحهٔ ۶۲۲.
- ↑ دیوان حکیم سوزنی سمرفندی. به کوشش دکتر ناصرالدین شاهحسینی.
- Rypka, Jan. ‘Poets and Prose Writers of the Late Saljuq and Mongol Periods’، in The Cambridge History of Iran, Volume 5، The Saljuq and Mongol Periods, ed. , Published January 1968