سردار
سردار لقبی نظامی در نیروهای مسلح ایران است، که به دارندگان درجهٔ نظامی بالاتر از سرهنگ در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که دورهٔ دافوس (دانشگاه فرماندهی و ستاد سپاه) را گذرانده باشند، اعطا می‌شود. معادل این لقب در ارتش جمهوری اسلامی ایران؛ امیر می‌باشد. همچنین به فرماندهان نیروی انتظامی که پاسدار باشند، یعنی از سپاه پاسداران به این نیرو منتقل شده باشند، یا پیش از ادغام نیروهای انتظامی، عضو کمیتهٔ انقلاب اسلامی بوده باشند نیز سردار گفته می‌شود و در غیر این صورت به آنان امیر می‌گویند.
واژه‌شناسی
واژۀ سردار «سالار و رئیس سپاه و پیشرو لشکر» در زبان فارسی نو ساخته شده است. واژۀ پارسی میانه: sardār که از پارسی باستان: sara-dāra روییده، در فارسی دری به «سالار» تحول یافته است. برابر این واژه در پارتی: sarδār «سردار، پیشوا» و در باختری: σαρλαρο : σαλαρο «سردار، سالار» بوده است.
درجات نظامی
لقب «سردار» در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی انتظامی به کار می‌رود و شامل دارندگان درجات سرتیپ دوم، سرتیپ، سرلشکر، سپهبد و ارتشبد می‌شود:
| درجه | سرتیپ‌دوم پاسدار | سرتیپ پاسدار | سرلشکر پاسدار | سپهبد پاسدار | ارتشبد پاسدار |
| نشان |  |  |  |  |  |
نام‌های درجه‌های سرداران در ایران (به جز سرداران نیروی دریایی) از نام یگان‌های بزرگ نیروی زمینی با افزودن پیشوند و پسوند ساخته شده و از این دید همانند با نام درجه‌های نظامی کشورهای فرانسه و ترکیه هستند.
| ایران | فرانسه | ترکیه |
|---|---|---|
| ارتشبد | Général d'armée | Orgeneral |
| ارتش | Armée | Ordu |
| سپهبد | Général de corps d'armée | Korgeneral |
| سپاه | Corps d'armée | Kolordu |
| سرلشکر | Général de division | Tümgeneral |
| لشکر | Division | Tümen |
| سرتیپ | Général de brigade | Tuğgeneral |
| تیپ | Brigade | Tugay |
درجهٔ «سرتیپ دوم» در سال ۱۳۶۶ ابداع شد و در ۱۳۷۰ در پی تصویب «قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» در این نیروی نظامی نیز معمول گردید. این درجه که پایین‌تر از سرتیپ و بالاتر از سرهنگ است، در دیگر نیروهای نظامی جهان معادلی ندارد.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ انتصابات جدید در نیروی انتظامی
- ↑ حسن‌دوست، محمد. فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار، ۱۳۹۳ — شابک: ۶-۵۷-۶۱۴۳-۶۰۰-۹۷۸. جلد سوم: «ر - ق». ص. ۱۷۱۸
- ↑ «قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران مصوب ۷ مهر ۱۳۶۶، فصل سوم-آموزش و ترفیعات، بخش دوم-ترفیعات، مادهٔ ۶۴». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مارس ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۶ اكتبر ۲۰۲۱.
- ↑ «قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی، فصل چهارم-ترفیعات، مادهٔ ۲۱». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۶ اكتبر ۲۰۲۱.
- ↑ «قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مصوب ۲۱ مهر ۱۳۷۰، فصل سوم-آموزش و ترفیعات، بخش دوم-ارزشیابی و ترفیعات، مادهٔ ۷۵». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۶ اكتبر ۲۰۲۱.