زبان قموقی

قموقی
قموقی
Къумыкъ
زبان بومی در	روسیه
منطقه	داغستان، چچن، اوستیای شمالی، ترکیه
شمار گویشوران	۴۲۲٬۵۵۰ (بدون تاریخ)
تبار	زبان‌های ترکی زبان‌های قپچاق قبچاق-کومان قموقی; ; ;
سامانه نوشتاری	سیریلیک
کدهای زبان
ایزو ۲–۶۳۹	kum
ایزو ۳–۶۳۹	kum

زبان قُموقی، یکی از زبان‌های ترکی‌تبار رایج در روسیه و ترکیه است که در حدود ۴۲۰٬۰۰۰ تن گویشور در این مناطق به‌ویژه در منطقۀ داغستان و اوستیای شمالی دارد. زبان قموقی به‌شدت تحت تأثیر زبان ترکی آذری و زبان دارگوا و همچنین زبان روسی قرار داشته است. این زبان در گذشته به خطی وام گرفته از الفبای فارسی نوشته می‌شد. این زبان به شدت در معرض خطر آسیب پذیری Vulnerable قرار دارد.

از سال ۱۹۲۷ به‌مدت ده سال الفبای لاتین برای نوشتن این زبان انتخاب شد و در نهایت در سال ۱۹۳۷ خط سیریلیک خط نوشتاری زبان قموقی گردید. نخستین نشریۀ قموقی‌زبان یولداش نام داشت که در سال ۱۹۱۷ چاپ می‌شد. پس از انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷ با نام لنین یولو (راه لنین) در ۵ هزار نسخه و هفته‌ای سه نوبت به کار خود ادامه داد.

شیوۀ نگارش

A a	B в	C c	Ç ç	D d	E e	F f	G g
Ƣ ƣ	H h	I i	J j	K k	L l	M m	N n
Ŋ ŋ	O o	Ɵ ɵ	P p	Q q	R r	S s	Ş ş
T t	U u	V v	W w	X x	Y y	Z z	Ƶ ƶ
Ь ь

گونه‌ای از الفبای سیریلیک که از سال ۱۹۳۷ برای نوشتن این زبان به‌کار گرفته شد.

А а	Б б	В в	Г г	Гъ гъ	Гь гь	Д д	Е е
Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Къ къ	Л л
М м	Н н	Нг нг	О о	Оь оь	П п	Р р	С с
Т т	У у	Уь уь	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш
Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

الفبای زبان قُموقی (۱۹۳۵م.)

منابع

http://en.wikipedia.org/wiki/Kumyk_language

[1] Ethnologue report for language code: kum

[2] ttp://www.unesco.org/languages-atlas/index.php?hl=en&page=atlasmap#

[3] ttp://www.unesco.org/new/en/culture/themes/endangered-languages/atlas-of-languages-in-danger/

[4] ttps://www.ethnologue.com/country/RU/languages

[5] ttps://www.britannica.com/place/Russia/Mixed-and-deciduous-forest#ref422354