دست‌نوشته‌های ووینیچ
دست‌نوشته‌های ووینیچ (به انگلیسی: Voynich manuscript) به کتاب نقاشی شدهٔ اسرارآمیزی که در اروپا یافت شده‌است گفته می‌شود. گمان می‌رود که این کتاب در میان قرن‌های ۱۵ و ۱۶ میلادی نوشته شده باشد با این حال نویسندهٔ آن و همچنین زبان و الفبایی که این نوشتار به آن نوشته شده ناشناخته باقی مانده‌است.
این دست نوشته منبع تلاش‌های بسیاری در رمزنگاری برای پی بردن به مفهوم آن شده‌است و از معماهای مشهور در رمزنگاری متن‌های کهن‌اند. رمزنگاران بسیاری در جنگ جهانی دوم برای رمزگشایی این نوشته‌ها دست به کار شدند ولی آن‌ها همچنان مرموز و ناشناخته‌اند. شکست‌های پی در پی در دستیابی به معنای نوشتارهای این دست نوشته عده‌ای از پژوهشگران را بر این باور انداخته‌است که این نوشته‌ها یک فریب تاریخی‌اند.
هم‌اکنون این کتاب جزو دارایی‌های کتابخانه دانشگاه ییل در ایالات متحده است.
تاریخچه
تاریخ نگارش این دست نوشته نامعلوم است. از آنجا که زبان و الفبای نوشتار آن ناشناخته مانده تنها راه پی بردن به تاریخ تقریبی نگارش آن نقاشیهای موجود در کتاب است. پژوهشگران با بررسی نوع پوشش و آرایش موی مردمی که در نقاشی‌ها به نمایش درآمده‌اند و همچنین تصویرهایی از چند دژ در کتاب تاریخ پیدایش کتاب را میان سال‌های ۱۴۵۰ تا ۱۵۲۰ حدس می‌زنند.
این دست نوشته در طول تاریخ صاحبان بسیاری به خود دید تا آنکه در سال ۱۹۱۲ ویلفرد ووینیچ آمریکایی که این نوشته‌ها نام خود را از او می‌گیرند پس از خرید آن در ایتالیا، آن را با خود به آمریکا برد. در پی مرگ او و پس از مدتی این نوشته‌ها به دانشگاه ییل اهدا شد.
مفهوم و هدف کتاب
مفهوم کلی که از صفحات به جا مانده از کتاب به دست می‌آید این است که کتاب یک دستور داروسازی قرون وسطی است. با این حال جزئیات رمزآلود نگاره‌های کتاب دیدگاه‌های گوناگونی دربارهٔ منشأ پیدایش آن را پدیدآورده. الفبای به کار رفته در کتاب همانند هیچ‌کدام از متن‌های شناخته شده نیست با این حال بررسی‌های آماری الگوهایی در متن همانند الگوهای به کار رفته در زبان‌های طبیعی را نشان می‌دهد. برای نمونه پراکندگی واژگان این کتاب همانند متن‌های لاتین و انگلیسی است. با این حال «زبان» به کار رفته در کتاب مانند هیچ‌کدام از زبان‌های اروپایی نیست.
ویژگی‌های بسیار اسرارآمیز این دست نوشته و محتوای شک‌برانگیز نگاره‌های آن باعث شده‌است که عده‌ای از پژوهشگران دربارهٔ راست بودن این نوشته‌ها اظهار تردید کنند و آن‌ها را فریب بخوانند. در دیگر سوی متن نوشته پیچیده‌تر و راز آلوده تر از یک فریب ساده‌است. با آن که نوشته‌های فریب کارانهٔ آن دوران بیشتر مشوش و خدشه دار بودند این دست نوشته دارای ویژگی‌هایی است که تنها با ابزارهای نوین آماری می‌توان به آن پی برد. پرسشی که مطرح می‌شود این است که چرا نویسنده‌ای باید برای ساختن چنان الگوریتم پیچیده‌ای به منظور فریب هم عصران خود تلاش کند.
در سال ۲۰۰۷ میلادی مقاله‌ای چاپ شده بدست پژوهشگر اتریشی آندریاس شینر نگره فریب بودن دست نوشته‌های وینیش را پشتیبانی کرد. شینر نشان داد که ویژگی‌های آماری دست نوشته بیشتر همانند متنی بی‌معنی ساخته شده با الگوهای نیمه-تصادفی است. در همان سال کلود مارتین اعلام کرد که این دست نوشته‌ها بر پایه یک الگوریتم قلب‌سازی حلقوی اعداد، دروغین و ساختگی‌اند. برای نمونه عدد ۱۲۳۴ می‌تواند به گونه ۳۱۲۴ نوشته شود و متنی همانند وینیش با این روش بدست آید ولی این که چرا چنین روشی باید در آن دوران به کار گرفته می‌شده بی پاسخ می‌ماند. به گفته خود مارتین روش رمزشناسی آن‌ها با آنچه که در قرون وسطی مرسوم بوده و کاردان و راجر بیکن به کار می‌برده‌اند تفاوت داشته‌است.
اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی Greg Kondrak کارشناس پردازش زبان طبیعی دانشگاه آلبرتا اعلام کرد محققان با استفاده از هوش مصنوعی و متونی به زبان‌های مختلف، توانسته‌اند کشف کنند این دست نوشته‌ها به گونه‌ای واروواژه‌نگاری از زبان عبری هستند و توانستند با این الگو جملاتی از کتاب را رمزگشایی کنند.[۱][۲]
منابع
- ویکی‌پدیای انگلیسی:
- ↑ «FastDomain - Domain Expired». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۵ سپتامبر ۲۰۰۹.
- ↑ Landini, Gabriel (October 2001), "Evidence of linguistic structure in the Voynich manuscript using spectral analysis", Cryptologia (به انگلیسی), vol. 25, p. 275–295, archived from the original on 16 اكتبر 2015, retrieved 5 September 2009 ; 10.1080/0161-110191889932]}} Retrieved on 2006-11-06.
- ↑ Andreas Schinner (April 2007), "The Voynich Manuscript: Evidence of the Hoax Hypothesis", Cryptologia (به انگلیسی), vol. 31, p. 95 – 107 ; 10.1080/01611190601133539]}} Retrieved on 2007-08-22.
- ↑ Voynich, the game is over بایگانی‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine - How the Voynich manuscript has been encrypted and what it contains