دستگرد
دستگرد منطقه‌ای است واقع در جنوب غربی شهر اصفهان. دستگرد، مرز بین شهرستان فلاورجان و اصفهان محسوب می‌گردد. دستگرد خیار از شمال به رودخانه زاینده رود و در بخشی به محله (دنبه) و از غرب به دامنه کوه که اکنون منطقه مسکونی گلزار در آن واقع شده و از جنوب در امتداد کوه صفه، کوی امیریه و شهرک ولی عصر و از شرق به خیابان سیمین (سهروردی) محدود می‌باشد.
| دستگرد خیار | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | اصفهان |
| شهرستان | اصفهان |
| بخش | منطقه ١٣ شهرداری اصفهان |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ١۵۴١ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران |
| کد آماری | ۱۳۹۹ |
معنای دستگرد
دستگرد به معنای باستانی آن دست‌گردان است یعنی یک دسته یا گروه ک دستانی گرد دارند.این واژه در فرهنگ دهخدا به معنی زمین زراعی است که از چهار طرف با دیوار محصور شده در زمان ساسانیان در معنای زمین‌های شاهی کاربرد یافت و همچنین بنایی مانند کوشک که گرد آن خانه ها باشد. همچنین در فرهنگ فارسی معین، دستگرد به معنای زمین پست و هموار و در لغت‌نامه دهخدا، به زمین هموار، زمین و ملک زراعی و بنائی مانند کوشک که خانه‌ها به دور آن باشد، معنی شده‌است. بیشتر نقاطی که در ایران و کشورهای پیرامون آن با نام‌های دستگرد و دستجرد معروفند، همان زمین‌های شاهی ساسانی هستند.
مناطقی با اسم دستگرد
بسیاری از مناطق در سرزمین ایران، با نام دستگرد شناخته می‌شوند. از جمله مشهورترین آن‌ها
- دستگرد ساسانی: خسروپرویز که در تیسفون نشیمن داشت، سنت شاهان ایران را که همیشه کاخ و محل اقامت تابستانی خود را در فلات ایران می‌ساختند، کنار گذاشت و در جایی در شمال شرقی تیسفون، تابستانگاهی به نام دستگرد ساخت. ویرانه‌های این محل امروزه به نام دستکرة که عربی شدهٔ دستگرد است، شناخته می‌شود.
- دستگرد (بیرجند): روستایی است در دهستان القورات از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند، واقع در استان خراسان جنوبی که بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۳۳۶۵ نفر (در ۸۹۸ خانوار) بوده است.
- دستگرد (برخوار) اصفهان: دستگرد برخوار در کنار گز برخوار از قدیمی‌ترین شهرهای اطراف اصفهان به‌شمار میرود و بنا به روایتی محل جمع‌آوری لشکریان برای دفاع از شهراصفهان بوده‌است.
- دستگرد امامزاده: در ۲۸ کیلومتری شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری به این دلیل دستگرد را دستگرد امامزاده می‌گویند که مقبره امامزاده محمداکبر، فرزند علی در آن مدفون شده‌است.
تاریخچه
مردم بومی آن داری لهجه اصفهانی می‌باشند، شغل اولیه مردم آن کشاورزی و دامپروری بوده‌است لیکن با توسعه شهرنشینی و گذر اتوبان ذوب‌آهن در سال‌های پایانی دهه ۱۳۴۰ به مرور از حجم روستا نشینی کاسته و به میزان شهرنشینی آن افزوده گردیده است تا جایی که امروز شهرک‌های امیر حمزه، ولی عصر، کوی گلزار، پردیس و چندین مجموعه بزرگ و کوچک دیگر در حاشیه آن ایجاد گردیده است.
جاذبه‌گردشگری
از جاذبه‌های موجود در دستگرد خیار می‌توان باغ‌های سرسبز آن، باغ پرندگان، آکواریوم بزرگ اصفهان که در این منطقه قرار گرفته است، باغ خزندگان، باغ پروانه ها، درخت چندصد ساله چنار، ساحل زیبای زاینده رود و... اشاره نمود.
منابع
- ↑ اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.
- ↑ واژه نامه دهخدا، تحت واژه دستگرد.ج 12. ص435.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- ↑ برای اطلاعات بیشتر به کتاب تاریخچه گز برخوار مراجعه شود
- دانشنامه ایرانیکا، سرواژه Ctesiphon، ص ۴۴۸.