دربیک‌ها

دربیک‌ها (derbices) قومی باستانی بودند که در شمال جرجان و همچنین در ناحیه رودبار گیلان در شمال فلات ایران و جنوب دریای خزر جای داشتند. به گزارش استرابون گروهی از تپورها مابین هیرکانیا و دربیک‌ها سکونت دارند. به گزارش بطلمیوس دربیک‌ها (dribyces) در کنار اقوام کادوسی و گلائه در منطقه مارگیانا (غرب سپیدرود تا مغان) سکونت داشتند. طبق این گزارش دربیک‌ها بین گلائه‌ها و آناریاکه‌ها سکونت داشتند. هرودوت از قبیله دروپیک‌ها (dropiques) در کنار دائی‌ها (daens)، مارد (mardes)، و ساگارتی‌ها (sagarties) به عنوان پارس‌های کوچنشین و صحراگرد یاد کرده‌است، بیشتر اطلاعاتی که از آن‌ها بر جای مانده، بر اساس نوشته‌های کتزیاس است. آن‌ها به پیروی از رهبر خود آمورائوس علیه کوروش بزرگ شورش کردند، که سرانجام باعث زخمی شدن و مرگ کوروش شد. با این حال این قوم از کوروش شکست خورده و به شاهنشاهی هخامنشی ملحق شدند. وجود چنین اطلاعاتی در مورد این قوم بر نوشته‌های کتزیاس پزشک دربار هخامنشیان بنا شده و این مطالب مبنای یکی از نظریه‌های مطرح در مورد علت مرگ کوروش بزرگ است. دیگر نطریه‌های مطرح در مورد مرگ کوروش بزرگ یکی براساس گفته‌های هرودوت است که مرگ کوروش را در اثر جنگ با ماساژت‌ها ذکر کرده‌است و دیگری گفته‌های کسنوفون است که مرگ این پادشاه را به صورت طبیعی و در قصرش دانسته‌است.

از یونانیان نقل شده‌است که در میان مردم دربیکی رسمی بوده‌است مبتنی بر آنکه مردان و زنانی را که به سن ۷۰ سالگی می‌رسیدند می‌کشتند و گوشت‌شان را میان خویشاوندان تقسیم کرده و می‌خوردند. البته در اغلب اوقات از خوردن زنان خودداری کرده و در این موارد بعد از خفه کردن آنان دفن‌شان می‌کردند.

دانشنامه ایرانیکا

به نقل از دانشنامه ایرانیکا دربیک‌ها یکی از اقوامی بودند که در دوره هخامنشیان منطقهٔ هیرکانیا را تحت فشار قرار می‌دادند. اراتوستن آنها را در منطقه خشک شمال اترک قرار داد. ظاهراً تعداد زیادی از دربیک‌ها باید قلمرویی از ساحل دریای خزر تا آمودریا (اکسوس) که توسط داهه اشغال شده‌است، در اختیار داشته باشند. به گفته پلینی دربیک‌ها در کنار آمودریا (اکسوس) نشیمن دارند و استفانوس بیزانتیوس دربیک‌ها را تا هند و باکتریا گسترش می‌دهد. در روایت کتزیاس، این آخرین نبرد کوروش علیه دربیک‌ها انجام گرفت. وی با پیروزی (به کمک ساکاها) یک ساتراپ به دربیک‌ها اختصاص داد. حرکت برخی دربیکی‌ها به سمت جنوب غربی در امتداد ساحل خزر از کنار هیرکانی به مرکز مازندران ادامه پیدا کرد. به گزارش کوینت کورس این دربیکی‌ها با چهل هزار نیرو بیشترین شمار نیروها را در نبرد گوگمل در بین سایر اقوام ساحل خزر داشتند. برخی دیگر از دربیکی‌ها به سمت جنوب شرقی به مارگیانا راه پیدا کردند.

جستارهای وابسته

تاریخ ساسانیان
سکه‌های ساسانی

منابع

↑ The Tapyri are said to live between the Derbices and the Hyrcanians. strabo (11.9.1)
↑ the caspi dwell in the western part near armenia, below whom is margaiana extending cadusi, the geli, and dribyces,. Ptolemy (6.2.6)
↑ هدایتی، هادی (۱۳۸۴). تاریخ هرودوت جلد اول. انتشارات دانشگاه تهران. ص. ۲۱۱.
↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Derbices». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۱.
↑ رضی، دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت، ۷۳.
↑ Derbices. One of the peoples pressing on Hyrcania in the Achaemenid period was the Derbices. Eratosthenes located them in the arid region north of the Atrak (Str., 11.8.8). Apparently a numerous people, they must have held or shared the territory from the Caspian coast to the Oxus also occupied by the Dahae; Pliny (6.18.48) has the “Drebices” straddling the Oxus, and Stephanus Byzantinus (Jacoby, IIIC, 688 F11) extends them to Bactria and up India. In Ctesias’s account it was the Derbices against whom Cyrus waged his last campaign; victorious (thanks to Saka aid), he assigned them a satrap (Photius, Bibl. 72.7-8; Jacoby, IIIC, 688 F9). Some Derbices continued moving to the southwest along the Caspian shore past the Hyrcanii into central Māzanderān (the Dribyces, Ptol., 6.2.5). In the accounting of Darius III’s army at Gaugamela, these Derbices furnished more troops (40,000) than all the other peoples on the Caspian coast combined (Curt., 3.2.7). Some others found their way southeastward into Margiana—a migration pattern analogous with that of the next group, the Tapuri (Ptol., 6.10.2).., IRANICAONlINE IRAN v. PEOPLES OF IRAN (2) Pre-Islamic

رضی، هاشم (۱۳۸۴). دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت. تهران: انتشارات سخن. شابک ۹۶۴-۳۷۲-۰۳۲-۲.

پیوند به بیرون

"جُستاری در نام و نشان ساسان و ساسانیان". Khorasanzameen خراسان زمین (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-28.

[1] The Tapyri are said to live between the Derbices and the Hyrcanians. strabo (11.9.1)

[2] the caspi dwell in the western part near armenia, below whom is margaiana extending cadusi, the geli, and dribyces,. Ptolemy (6.2.6)

[3] هدایتی، هادی (۱۳۸۴). تاریخ هرودوت جلد اول. انتشارات دانشگاه تهران. ص. ۲۱۱.

[4] مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Derbices». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۱.

[5] رضی، دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت، ۷۳.

[6] Derbices. One of the peoples pressing on Hyrcania in the Achaemenid period was the Derbices. Eratosthenes located them in the arid region north of the Atrak (Str., 11.8.8). Apparently a numerous people, they must have held or shared the territory from the Caspian coast to the Oxus also occupied by the Dahae; Pliny (6.18.48) has the “Drebices” straddling the Oxus, and Stephanus Byzantinus (Jacoby, IIIC, 688 F11) extends them to Bactria and up India. In Ctesias’s account it was the Derbices against whom Cyrus waged his last campaign; victorious (thanks to Saka aid), he assigned them a satrap (Photius, Bibl. 72.7-8; Jacoby, IIIC, 688 F9). Some Derbices continued moving to the southwest along the Caspian shore past the Hyrcanii into central Māzanderān (the Dribyces, Ptol., 6.2.5). In the accounting of Darius III’s army at Gaugamela, these Derbices furnished more troops (40,000) than all the other peoples on the Caspian coast combined (Curt., 3.2.7). Some others found their way southeastward into Margiana—a migration pattern analogous with that of the next group, the Tapuri (Ptol., 6.10.2).., IRANICAONlINE IRAN v. PEOPLES OF IRAN (2) Pre-Islamic