جنگ ایران و روم (۵۹۱–۵۷۲)

نبرد ایران-بیزانس در ۵۷۲–۵۹۱ بین شاهنشاهی ساسانی و امپراتوری روم شرقی (که تاریخدانان امروزی به آن بیزانس می‌گویند) در طی سال‌های ۵۷۲ تا ۵۹۱ میلادی درگرفت. این جنگ با شورش‌هایی به هواخواهی بیزانسی‌ها در قفقاز که تحت سلطه ساسانیان بود شعله‌ور شد، هرچند که عوامل دیگری هم در وقوع آن دخیل بودند. جنگ عمدتاً در محدودهٔ قفقاز جنوبی و میان‌دوردان درگرفت، هرچند که به آناتولی شرقی، سوریه و شمال ایران هم کشیده شد. این جنگ جزئی از جنگ‌های شدید و گسترده‌ای بین این دو امپراتوری به حساب می‌آید که سرتاسر قرن ششم و اوایل هفتم را به خود مشغول داشته بود. این جنگ همچنین آخرین جنگ از جنگ‌های پرشماری بود که روند کلی آن به این صورت بود که منازعه تنها در استان‌های مرزی در می‌گرفت و هیچ‌کدام از دو طرف یارای تصرف طولانی‌مدت قلمرو طرف مقابل را در آن سوی مرزهای خود نداشتند. پس از اتمام این جنگ، جنگی نهایی و پرماجرا با ابعادی گسترده‌تر بین این دو امپراتوری در اوایل قرن هفتم در گرفت.

جنگ ایران-بیزانس بر سر ارمنستان
بخشی از جنگ‌های ایران و روم
نقشه مرزهای ایران و روم که هم مرزهای طولانی‌مدت ۳۸۷ و هم مناطقی که بیزانس در ۵۹۱ گرفت را نشان می‌دهد
تاریخ ۵۷۲–۵۹۱ موقعیت میان‌رودان، ارمنستان غربی، سوریه (استان روم) نتایج خسرو پرویز تاج و تخت ساسانی را پس گرفت تغییرات قلمرو خسرو پرویز بیشتر ارمنستان ایران و نیمه غربی پادشاهی ایبری را به امپراتوری روم شرقی داد
طرف‌های درگیر
امپراتوری روم شرقی غسانیان ارمنی‌ها ساسانیان پشتیبان خسرو پرویز	ساسانیان لخمیان ارمنی‌ها
فرماندهان و رهبران
مارسیان ژوستینیان   منذر بن حریث کورس موریس جان مایستاکوم  † فیلیپیکوس † نرسس خسرو پرویز ویستهم  وندوی   موسل دوم مامیکونیان	انوشیروان منذر بن منذر چهارم خوریان † آذرماهان تهم‌خسرو † کارداریگان ایزدگشنسپ فریبرز بهرام چوبین بهرام گشنسپ