جنگنده-بمب‌افکن

جنگنده بمب افکن‌ها در جنگ جهانی اول در درجهٔ اول برای حمله به هدف‌های زمینی به ویژه حمله به نیروهای دشمن در سنگرها به کار می‌رفتند. این جنگنده‌های اولیه به پشت خطوط دشمن پرواز می‌کردند و در ارتفاع پایین بمب‌های دستی کوچک یا نارنجک پرتاب می‌کردند.

نخستین هواپیمای جنگنده که تبدیل به جنگنده بمب افکن شد هواپیمای مسرشمیت ب‌اف ۱۰۹ بود که در جنگ جهانی دوم هنگام نبرد هوایی در انگلستان باید برای بمباران هدف‌های زمینی نیز یک بمب ۲۵۰ کیلوگرمی را همراه خود می‌برد. در آخرین سال‌های جنگ هواپیمای فوکه وولف ۱۹۰ به عنوان جنگنده بمب افکن به کار می‌رفت. هواپیماهای دیگری از جمله هنشل ۱۲۹ نیز به کار می‌رفت که البته یک جنگنده بمب افکن واقعی به‌شمار نمی‌آمد.

پس از این که متحدین غربی از سال ۱۹۴۴ در اروپا برتری هوایی پیدا کردند، جنگنده بمب افکن‌ها پس از فرود در نرماندی نقش سرنوشت‌سازی به نفع متفقین بازی کردند. این جنگنده بمب افکن‌ها با تعداد زیاد به نیرویهای زمینی آلمانی حمله کرده و حرکت آن‌ها را در طول روز غیرممکن می‌ساختند. در دو سال پایانی جنگ نیروهای متفقین از آسمان فرانسه و آلمان برای بمباران قطارها، حمل و نقل‌های جاده‌ای و فرودگاه‌ها و قرارگاه‌ها و تحرکات پشت خطوط دشمن بهره می‌بردند. جنگنده بمب افکن‌هایی که در دو سال آخر جنگ از سوی متفقین به کار می‌رود عبارت بودند از سوپرمرین اسپیت‌فایر، پی-۴۷ تاندربولت و هاوکر تایفون.

جنگنده بمب افکن‌ها در دههٔ ۱۹۵۰ با به‌کارگیری گسترده موتورهای جت در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ از اهمیت فزاینده‌ای برخوردار شدند. بمب‌افکن سبک کانبرای انگلیسی از جمله نخستین بمب افکن‌های سبک با موتور جت بود. نورث آمریکن بی-۴۵ و ریپابلیک اف-۸۴ تاندرستریک برای مأموریت‌های هسته‌ای تاکتیکی به کار می‌رفتند. در جنگ کره و بعداً جنگ ویتنام جنگنده بمب افکن‌ها نقش توپخانهُ پرنده را بازی می‌کردند تا در صورت نیاز به نیروهای زمینی دشمن حمله کنند. از جمله جنگنده‌های شوروی در آن زمان می‌توان به جنگنده چندمنظوره یاک-۲۵ اشاره نمود. در اواخر دههٔ ۱۹۵۰ جنگنده بمب افکن‌های با سرعت دو ماخ مانند ریپابلیک اف-۱۰۵ ثاندرچیف ساخته شدند.

نفوذ به عمق پوشش راداری دشمن در دههٔ ۱۹۶۰ به عنوان یک فاکتور کلیدی برای مقابله با دشمن به حساب می‌آمد.

از جمله طرح‌های انقلابی جنگنده بمب افکن جنرال داینامیکس اف-۱۱۱ بود که در دورهٔ سی سالهٔ خدمت خود یکی از پیشرفته‌ترین جنگنده بمب افکن‌های زمان خود بود.

هواپیماهایی مانند پاناویا تورنادو، اف-۱۱۱، اف-۱۵ئی استرایک ایگل و سوخو-۲۴ فنسر می‌توانند با سرعت بالا چه در شب و چه در روز و در هر شرایط آب و هوایی بمب‌های بسیاری را با خود حمل نمایند. میراژ۲۰۰۰، جگوار، اف-۱۵ ایگل ،اف-۱۶ فایتینگ فالکن، میگ-۲۷، سوخو-۳۰، اف-۴ فانتوم ۲ و اف-۳۵ لایتنینگ ۲ نیز ازجمله دیگر هواپیماهایی هستند که هم می‌توانند به عنوان جنگنده و هم برای حمله به هدف‌های زمینی به کار برده شوند.

• جنگنده چندمنظوره