جنبش جلیقه‌زردها

پریسیلیا لودوسکی، زن راننده جوان ۳۲ ساله، که در یکی از حومه‌های دور پاریس زندگی می‌کند، ماه مه برای کاهش قیمت سوخت در پمپ بنزین‌های فرانسه کمپین و توماری روی اینترنت منتشر کرد و از مردم خواست آن را امضا کنند. او در درخواست خود نوشته بود قیمت بنزین و گازوئیل به‌طور مرتب از طرف دولت افزایش می‌یابد. این درخواست اینترنتی لودوسکی اما تا ماه اکتبر ۲۰۱۸ توجه کسی را جلب نکرد. تا اینکه در 22 ماه اکتبر روزنامه پاریزین گزارشی دربارهٔ این اقدام راننده منتشر کرد. پس از این گزارش شمار زیادی این درخواست کاهش قیمت سوخت را امضا کردند. هم‌زمان شماری از کاربران فیس‌بوک، برای حمایت از این خواست، گروهی با عنوان بلوکاژ ملی مخالف افزایش قیمت سوخت تشکیل دادند. برخی شهروندان هم به صورت خودجوش گروه‌های محلی سازماندهی کردند. شماری از کشاورزان هم در شبکه‌های اجتماعی فیلم‌ها و کلیپ‌هایی از خودشان منتشر کردند و در آن از شرایط سختی زندگی‌شان گفتند.

قیمت سوخت دیزل در سال ۲۰۱۸، در فرانسه ۱۶٪ رشد داشته‌است. افزایش قیمت سوخت بنزین و سوخت دیزل و همزمان با برنامه‌ریزی برای افزایش مالیات در سال ۲۰۱۹ مردم را خشمگین کرده‌است. رئیس‌جمهور فرانسه امانوئل مکرون فشار خشم معترضان را به خاطر گسترش سیاست‌هایی که تحت دولت فرانسوا اولاند اجرا شده‌است، تحمل می‌کند.

بر اساس قانون فرانسه که در سال ۲۰۰۸ تصویب شد، در تمام خودروهای این کشور باید یک جلیقه زرد وجود داشته باشد تا اگر مشکل و خرابی برای آن خودرو پیش آمد راننده با پوشیدن این جلیقه منتظر کمک بماند. خودروهای فاقد این جلیقه ۱۵۳ دلار جریمه می‌شوند.

جلیقه زردها هیچ رهبری ندارند و در شبکه‌های اجتماعی همدیگر را پیدا می‌کنند و مرکز هماهنگ آنان همین شبکه‌های اجتماعی است. سایت‌هایی مانند فیسبوک، توئیتر از جمله شبکه‌های اجتماعی هماهنگی این جنبش است.

تظاهرات در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸ با جذب ۳۰۰ هزار نفر از اطراف فرانسه شروع شد. معترضان موانع را ساختند و خیابان‌ها را مسدود کردند. تظاهرات در ۴ روز آینده با کاهش تعداد ادامه داشت و حدود ۱۰ هزار نفر در روز ۲۰ نوامبر هنوز در مسدود کردن جاده‌ها حضور داشتند.

دامنه تظاهرات به بلژیک هم کشیده شده‌است و مردم معترض در این کشور نیز به اعتراض علیه گرانی قیمت سوخت در این کشور برخاستند. همچنین کم‌تر از یک ماه پیش از سالگرد آغاز انقلاب مصر، فروش جلیقه‌های زرد در این کشور با محدودیت و نظارت پلیس مواجه شد.

اعتراضات جلیقه زردها برای ششمین هفته در فرانسه ادامه یافت و معترضان در ۲۰۰ نقطه این کشور از جمله در گذرگاه‌های مرزی با کشورهای بلژیک، ایتالیا، اسپانیا و آلمان تجمع و اقدام به بستن مسیر تردد تریلی‌ها کردند. این تظاهرات در پاریس که مانند گذشته در خیابان شانزلیزه صورت گرفته بود، با مداخله شدید پلیس مواجه شد و بنابر اعلام وزارت کشور فرانسه در جریان اعتراضات این روز، ۱۴۲ نفر از تظاهرات‌کنندگان از جمله «اریک درو» از رهبران جلیقه‌زردها دستگیر شدند.

هفتمین شنبه اعتراضات جلیقه زردها در روز ۲۹ دسامبر با بسیج گستردهٔ معترضان در سراسر فرانسه از جمله شهرهای پاریس، مارسی، لیون، تولوز و بوردو ادامه یافت. در شهر مارسی شماری از خیابان‌ها بسته شدند و درگیری‌هایی در برخی شهرها از جمله پاریس، نانت و روئان میان پلیس و شماری از معترضان روی داد. در شهر مارسی نزدیک به هزار نفر ضمن تجمع در اطراف بنای «طاق پیروزی» شعار استعفای امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه را سر داده و خواستار برگزاری همه‌پرسی شدند. دولت فرانسه پس از این اعتراضات تلاش برای تدوین قانونی داشت که نقاب زدن و خشونت در اعتراضات را ممنوع می‌کرد؛ و از افرادی که به تعبیر دولت «دردسرسازان» خطاب می‌شدند برای کسانی که اموالشان در اعتراضات نابود شده غرامت بگیرد.

اعتراضات جلیقه‌زردها در فرانسه ۱۱ کشته برجای گذاشته و طی آن ۲۴۹۵ تن زخمی شده‌اند.هزینه خسارت‌های وارده تا ۱٫۵ میلیون یورو، برآورد شده‌است.

افزایش اعتراض‌ها منجر به عقب‌نشینی دولت فرانسه در برابر معترضان شد. ادوار فیلیپ، نخست‌وزیر فرانسه در ۱۲ آذر/قوس ۱۳۹۷ اعلان کرد که دولت افزایش مالیات بر سوخت را برای شش ماه به حالت تعلیق می‌آورد به همچنین افزایش قیمت برق و گاز هم معلق می‌شود. همچنین اعلام کرد که از ۱۵ دسامبر ۲۰۱۸ تا آخر همان ماه دربارهٔ مالیات و هزینه‌های دولتی «مشاوره عمومی» انجام خواهد شد. امانوئل ماکرون در ۹ قوس/آذر ۱۳۹۷ در یک برنامه زنده وعده داد که حداقل حقوق ۱۰۰ یورو افزایش خواهد یافت و افزایش مالیات افراد بازنشستگان کم درآمد لغو می‌شود. همچنین کارفرمایان را موظف کرد که پاداشی معاف از مالیات به کارمندان خود بپردازد.

دو تظاهرات بزرگ در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۱ در فرانسه برگزار شد که در آن هزاران معترض برای جلوگیری از خشونت علیه زنان و سومین سالگرد جنبش جلیقه زردها راهپیمایی کردند.معترضان با حمل پلاکاردهای بنفش رنگ که روی آن نوشته شده بود «تجاوز جنسی را متوقف کنید» خیابان ها را پر کردند. آنها پلیس و قوه قضاییه را به دلیل کوتاهی در حمایت از قربانیان خشونت جنسی محکوم کردند و خواستار استعفای وزیر کشور جرالد دارونین شدند.