جقه
جـِقّه، جـِغّه، پَرَک یا تِل، قطعهای زینتی، ساختهشده از پر و گوهر است که از آن بربالای تاج، کلاه و دستار شاهان ایران و تعدادی دیگر از فرمانروایان جهان اسلام، ازجمله سلاطین امپراتوری عثمانی و ممالیک مصر استفاده میشد.
جقه نادری و جقههای بهکاررفته در تاجهای کیانی و پهلوی، مهمترین جقههای ایرانی حاضر هستند که امروزه بخشی از جواهرات ملی ایران محسوب میشوند.
جقه نماد چیست
جقه نماد سرو فرو افکنده است و این نماد سرو کشمر است که بدستور خلیفه انرابریدند و فرو افکندند. روزنامه_ادب |۴۶| سال دویّم بتاریخ بیست و پنجم ربیعالاول ۱۳۲۰ و دویّم ژئون ماه فرانسه ۱۹۰۲ به نقل از منابع قدیمی می نویسد:چون سرو را فرو انداختند به بناها و كاريزهای آن ناحيه خلل عظيم رسيد و مرغان مختلفه الالوان كه برآن آشيانه داشتند از حد و حصر بيرون آمدند چنانكه هوا پوشيده گشت و اين مرغان به انواع و اصوات مختلفه خود نوحه و زجه میكردند و گاو و گوسفند و حيواناتی كه در سايه سرو میآرميدند همه ناله و زاری آغاز نهادند چنان كه هيچ كس را تاب شنيدن آن ناگواری نبود. مخفی نماناد كه قدمای فرس بواسطه احترام سرو مزبور همه جا در نقاشی عمارات و نقش منسوجات و گلدوزیها و غيرها صورت سروی كه نوك مخروطی آن متمايل شده باشد متداول ساختهاند و بعباره اخری آن را «بته جقه» میگويند. زيرا كه از قديم جقه ملوك عجم را به صورت سرو كاشمر میساختند و حكمای فرس، سرو را رب النوع حيات دائمه نباتات میشمرند، همچنانكه ماهی را رب النوع حيات باقيه حيوانات دانستندی و نشان ملتی بهدينان در همه جا سرو و ماهی بوده است... و گمان بهدينان براين بوده است كه سرو و ماهی در نبات و حيوان بدون سبب خارجی زوال نمیيابند.
جستارهای وابسته
- سرو کاشمر
- نگارگری ایرانی
- بتهجقه
- مینیاتور
- ترمه
منابع
پیوند به بیرون
- مطالعه تطبیقی فرم سرپوش شاهانه در دورههای صفویه و قاجار، پرتال جامع علوم انسانی
- درخت سرو اسطورهای کاشمر و زیبد و ابرکوه،1392 ، مجله دریای پارس مقاله شماره 6266