جغرافیای آسیا

قلمرو سرزمینی آسیا را نمی‌توان مجموع قلمروهای هر یک از مناطق آن دانست، زیرا هرکدام تعاریف مختلفی دارند. به عنوان مثال، مرزهای آسیای میانه و خاورمیانه به این بستگی دارد که چه کسی آنها را تعیین می‌کند و به چه منظور است. این تعاریف متفاوت به‌طور کلی در نقشه آسیا منعکس نمی‌شود. به عنوان مثال، مصر به‌طور معمول در خاورمیانه گنجانده شده‌است، اما نه در آسیا، حتی اگر خاورمیانه تقسیم آسیا باشد.

تنگه سوئز و دریای سرخ مرز بین آسیا و آفریقا هستند. مرز با اروپا با سواحل مدیترانه شرقی آغاز می‌شود، گرچه ترکیه که در منطقه خاور نزدیک آسیا قرار دارد تا حدودی به جزایر اژه امتداد می‌یابد و شامل بخشی از استانبول در سمت اروپایی بسفر نیز هست. در شمال مرز بین قاره‌های آسیا و اروپا از داردانل، دریای مرمره، تنگه بسفر، دریای سیاه، رشته‌کوه قفقاز، دریای خزر و رود اورال (تا سرچشمه آن) می‌گذرد؛ و یک مرز طولانی که عموماً از قسمت شرقی رشته‌کوه اورال تا دریای کارا در روسیه دنبال می‌شود.

اقیانوس منجمد شمالی مرز شمالی آسیا است و تنگه برینگ آسیا را از آمریکای شمالی جدا می‌کند. در جنوب شرق آسیا، شبه‌جزیره مالایا قرار دارد که مرز آخر قسمت خشکی آسیا است و اندونزی (هند شرقی سابق)، کشوری گسترده در بین هزاران جزیره بزرگ و کوچک، مسکونی و غیر مسکونی. استرالیا که در آن نزدیکی است جزء قاره‌ای متفاوت است. جزایر اقیانوس آرام در شمال شرقی استرالیا که از ژاپن و کره دورند، جزء اقیانوسیه هستند و نه آسیا. از اندونزی مرز آسیا در امتداد اقیانوس هند تا دریای سرخ ادامه می‌یابد. بیشتر جزایر اقیانوس هند، آسیایی هستند.

از سده هجدهم، آسیا به چندین منطقه فرعی تقسیم شده‌است. در مورد استفاده از این اصطلاحات هنوز هیچ اجماع جهانی وجود ندارد. مناطق آسیا شامل موارد زیر است:

مناطق آسیا عبارت‌اند از:

آسیای مرکزی

دربرگیرندهٔ قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان.

شرق آسیا

دربرگیرندهٔ چین، هنگ کنگ، ماکائو، کره شمالی، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، مغولستان.

جنوب آسیا

دربرگیرندهٔ افغانستان، پاکستان، هند، مالدیو، سری‌لانکا، نپال، بوتان، بنگلادش. یا به عبارتی دربرگیرندهٔ شبه‌قاره هند، به اضافه افغانستان.

جنوب شرق آسیا

دربرگیرندهٔ برونئی، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند، تیمور شرقی، ویتنام.

آسیای غربی (یا آسیای جنوب غربی، یا خاورمیانه به‌جز مصر)

دربرگیرندهٔ ارمنستان، جمهوری آذربایجان، بحرین، گرجستان، ایران، عراق، اسرائیل، اردن، کویت، لبنان، نوار غزه، عمان، قطر، عربستان سعودی، سوریه، ترکیه، امارات متحده عربی، یمن، قبرس، فلسطین

شمال آسیا

دربرگیرندهٔ قسمت شرقی روسیه.

شمال شرق آسیا

در برگیرندهٔ فلات مغولستان، دشت شمال شرقی چین، شبه‌جزیرهٔ کره، مجمع‌الجزایر ژاپن و مناطق کوهستانی خاور دور روسیه