تپه قلی درویش
تپه قلی‌درویش یا تپه قل‌درویش مربوط به عصر آهن است و در شهرستان قم، بخش مرکزی، بلوار جمکران واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۱۷۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
| تپه قلی‌درویش | |
|---|---|
| نام | تپه قلی‌درویش |
| کشور | ایران |
| استان | قم |
| شهرستان | قم |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | محوطهٔ استقراری |
| کاربری | تپه |
| دیرینگی | ۷۰۰۰ سال قبل |
| دورهٔ ساخت اثر | پیش از تاریخ |
| مالک اثر | سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۰۱۷۳ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ |
روستای قمرود در ۲۰ کیلومتری شهر قم قرار دارد. منطقه باستانی قمرود به وسیله رودخانه به دو بخش تقسیم می‌شود. ساحل راست یا بخش شرقی را قمرود و بخش غربی را البرز می‌نامند. تپه قلی‌درویش در این محل قرار دارد. در تپه قلی‌درویش لایه‌های هزاره پنجم و سوم پیش از میلاد شناسایی شده‌است، اما اثری از زندگی هزاره چهارم در آن وجود ندارد. در استقرار در تپه قلی‌درویش یک وقفه تاریخی طولانی وجود دارد که باستان‌شناسان از دلیل آن بی‌خبرند. قلی‌درویش در هزاره چهارم پیش از میلاد حدود ۱۰۰۰ سال خالی از سکونت بود. حدس زده می‌شود اقوام ساکن در آن به جای دیگری مهاجرت کرده باشند. کشف استقرارگاهی از هزاره چهارم پیش از میلاد در بافت تاریخی قم این احتمال را قوی کرده‌است که ساکنان قلی‌درویش در این دوره تاریخی به شهر فعلی قم آمده‌اند و دوباره پس از ۱۰۰۰ سال به قلی‌درویش بازگشته‌اند. معماری مسکونی جوامع ساکن در قلی‌درویش، فضای نیایشگاهی، کوره‌های ذوب فلز و صنایع دستی کوچک و سفالی از جمله آثار به‌دست آمده از این منطقه است. در تپه قلی‌درویش ساختار شهری دوره عصر آهن نیز کشف شده‌است. مجموعه مدارک به‌دست آمده از قلی‌درویش از جمله ساختارهای معماری، مهرهای استوانه‌ای، پلمپ‌های در خمره، توکن‌ها و قطعه سفال مهرزده، شواهد بسیار ارزشمندی از پیچیدگی‌های فرهنگی را ارائه داده‌است. از این مکان بعنوان آغاز شهرنشینی ایرانیان یاد می‌شود.
پیشینهٔ کاوش‌ها
این تپه در سال ۲۰۰۱ توسط یک باستان‌شناس آلمانی که برای بررسی منطقه باستانی قمرود به قم سفر کرده بود، کشف و در آثار ملی ایران ثبت شد. در ادامه کاوش‌ها مشخص شد که این منطقه قدمتی بیش از ۷۰۰۰ ساله دارد و یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان است. در قبرهای بیش از ۷۰۰۰ ساله این مکان، اشیایی مثل کوزه‌های سفالین کشف شد که همگی در موزه ملی ایران نگهداری می‌شوند. در سال ۲۰۱۵ قرار بر حذف این بنا از آثار ملی و تخریب آن بود که با تلاش رسانه‌ها و باستان‌شناسان خوشبختانه این امر ملغی شد.
جستارهای وابسته
- فهرست آثار ملی ایران
- سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
منابع
- ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۸.