تغییر نام‌های جغرافیایی در ترکیه

تغییر نام‌های جغرافیایی در ترکیه از سال ۱۹۱۳م تا زمان حاضر در دوران امپراتوری عثمانی و جمهوری ترکیه در فواصل معین و پیاپی در قسمت بزرگی از مناطق جغرافیایی آن خطه صورت گرفت. جمهوری ترکیه به منظور ادامه سیاست ترک سازی و تحکیم زبان اصلی (با اعلام زبان ترکی به عنوان زبان رسمی آن کشور) خود شروع به تغییر نام‌های تاریخی آن مناطق جغرافیایی که منشأ آن نام‌ها از (ارمنی، یونانی، آشوری، گرجی، بلغاری، کردی، عربی و لاز) بود به نام‌های تُرکی تغییر یافت.

تلاش ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا در اوایل سده ۲۱ و به دلیل مسئله حقوق اقلیت‌ها، منجر به کاهش تغییر اسامی مکان‌های جغرافیایی در ناحیه آناتولی شرقی و به ویژه ناحیه آناتولی مرکزی شده‌است. همچنین در برخی موارد روستاها و مناطقی که ساکنین آن اکثریت کُرد در آن زندگی می‌کنند به نام‌های قبلی (کُردی) بازگردانده شد. آن نام‌های محلی که به‌طور رسمی غالباً با تغییر در گویش و زبان محلی در سراسر کشور که از لحاظ قومی، نژادی متنوعند باقی ماند.

سیاست تغییر اسامی مناطق جغرافیایی مانند (شهرها، رودها، کوها و حیوانات و غیره) در سالهای پایانی عمر دولت عثمانی شروع و تا دولت کنونی ترکیه ادامه یافت. در دولت کمالیسم یک کمیسیون تخصصی به منظور تغییر نام‌های مناطق جغرافیایی و غیره تشکیل شد. حدود ۲۸٬۰۰۰ نام‌های جغرافیایی تغییر داده شد، که شامل ۱۲٬۲۱۱ نام روستا و شهرها و ۴۰۰۰ نامهای کوه، رودخانه و دیگر نام‌های جغرافیایی و غیره تغییر داده شده‌است.

بیشترین تغییر نام‌ها در مناطق شرقی کشور (ارمنستان غربی) که در طول تاریخ اقوام مختلفی در آن مناطق زندگی کردند اعمال شد. ادعایی که دولت ترکیه برای تغییر نام‌های تاریخی آن مناطق (دولت ترکیه نام‌های تاریخی آن مناطق را نام‌های خارجی می‌نامد) مطرح کرده، جلوگیری از تفرقه و ایجاد برابری و وحدت در ترکیه بوده‌است.

تاریخ

امپراتوری عثمانی

ترکان جوان (کمیته اتحاد و ترقی)، بعد از به قدرت رسیدن (کودتای ۱۹۱۳م) طی یک سیاست از پیش پی ریزی شده، پاکسازی قومی غیر مسلمانان (نسل‌کشی ارمنیان، نسل‌کشی آشوری‌ها، نسل‌کشی یونانیان)، شروع و در طی آن پاکسازی قومی وزیر جنگ اسماعیل انور طی حکمی در ۶ اکتبر ۱۹۱۶م صادر و اعلام نمود که:

تصمیم گرفته شده‌است که ولایت‌ها، بخش‌ها (مناطق)، شهرها، روستاها، کوها و رودها که نامهای آنان متعلق به ملل غیر مسلمانان مانند ارمنی، یونانی، آشوری می‌باشد به تُرکی تغییر یابد. بدین منظور از این لحظه برای رسیدن به هدف اصلی ما از فرصت بدست آمده‌استفاده نمائید. (اداره کل بایگانی دولت جمهوری ترکیه، استانبول) (Vilayet Mektupçuluğu, no. 000955, 23 Kânunuevvel 1331 (۶ اکتبر ۱۹۱۶) Ordinance of Enver Paşa)

انور پاشا نام‌های جغرافیایی متعلق به اقلیت‌های مسلمانان (اعراب، کردها) به دلیل نقش آنان در دولت عثمانی تغییر نداد. فرمان او الهام بخش بسیاری از روشنفکران ترکیه برای حمایت از چنین اقداماتی شد.

یکی از این افکار الهام گرفته شده از انور پاشا، حسین آلپر سلان (۱۹۲۱–۱۸۷۷) یک سرباز تُرک و نویسنده کتاب دربارهٔ زبان و فرهنگ تُرکی بوده‌است. او در کتاب (آیا استان (ولایت) ترابزون تُرکی است یا لاز؟) نوشته‌است: «اگر ما می‌خواهیم مالک کشور خودمان شویم باید حتی نام کوچکترین روستاهای ارمنی، یونانی، را تُرکی کنیم.» «فقط از این راه می‌توانیم کشور ما را یک رنگ سازیم.»

بسیاری از نام‌های جغرافیایی در طول تاریخ بعد از استقرار جمهوری ترکیه چندین بار تغییر داده شده‌است و مشخص نیست تحت چه فرمانی نام مناطق جغرافیایی تغییر یافته‌است.

جمهوری ترکیه

ناسیونالیسم تُرک، (ملی‌گرایی) و سکولاریسم این دو اصل از شش اصول اصلی بنیانگذار جمهوری ترکیه بود. هدف مصطفی کمال آتاترک به عنوان رهبر در دهه‌های آغازین جمهوری ترکیه برای تشکیل یک دولت و ملت واحد و یک رنگ از طریق بقایای باقی‌مانده امپراتوری عثمانی بود. در طول سه دهه اول جمهوری ترکیه برای ایجاد ترکیه جدید هدف اصلی سیاست، ترک سازی و تغییر نام‌های جغرافیایی بود.

نقشه‌هایی در شهر لایپزیگ، آلمان منتشر شد به نام (اطلس بزرگ جهان) که در آن نقشه سرزمین‌های تاریخی ارمنستان، کردستان و لازستان، را نشان می‌داد، واردات آن نقشه‌ها به ترکیه ممنوع شد. روزنامه‌نگار و نویسنده تُرک به نام آیشه هور پس از مرگ آتاترک و طی دوره جمهوری دموکراتیک ترکیه در اواخر ۱۹۴۰–۵۰م اشاره کرده بود که:

«نام‌های زشت، تحقیرآمیز، توهین‌آمیز و استهزاءآمیز حتی اگر آن نام‌ها تُرکی بود در هدف تغییرات قرار گرفت.» اسامی شهرها یا مناطق جغرافیایی که به پسوند (قرمز-کلیسا یا ناقوس، زنگ-این نوع اسامی جزء اسامی زشت و ناپسند خوانده شد) ختم می‌شد تغییر یافتند. به‌طور مثال شهر (Saranta Ekklisiès) یکی از شهرهای باستانی یونانیان که به معنی (چهل کلیسا) می‌باشد در سال ۱۹۲۳م توسط دولت ترکیه به نام (Kırk Kilise) با همان معنی یونانی یعنی چهل کلیسا تغییر یافت ولی در سال ۱۹۲۴م نام این شهر به (Kırklareli) تغییر نام یافت به معنی (مکانی که نفت پیدا شد)."

دولت ترکیه برای توجیه تغییر نام‌های جغرافیایی جلوگیری از (تجزیه طلبی ملتها) نامید. یک کمیسیون ویژه برای تغییر نام‌ها تحت نظارت وزارت کشور ایجاد شد. این کمیسیون از اساتید دانشگاه‌ها، سیاستمداران، ژنرالهای نظامی و زبان شناسان که از سراسر کشور گرد هم جمع شده بودند تشکیل شد. در میان مشارکت کنندگان این کمیسیون از اعضای اداره ستاد ارتش و وزارت دفاع، وزارت آموزش و پرورش و همچنین از استادان تاریخ و جغرافیا دانشگاه آنکارا نیز دیده می‌شدند. این کمیسیون موفق شد حدود ۲۸٬۰۰۰ نام‌های جغرافیایی را تغییر دهد، که شامل ۱۲٬۲۱۱ نام روستا و شهرها و ۴۰۰۰ نامهای کوه، رودخانه و دیگر نام‌های جغرافیایی و غیره بوده‌است. این رقم نیز شامل نام خیابانها، بناهای تاریخی، مقبره‌ها، لوحه‌های تاریخی، محله‌ها و محلات و سایر مولفه‌هایی که برخی از مناطق کوچک شهرداری‌ها را تشکیل می‌دادند.

در سال ۱۹۲۷م همه نام‌های خیابانها و میادین استانبول که نام تٌرکی نداشتند تغییر یافت. این کمپین تا سال ۱۹۷۸م به کار خود ادامه داد و پس از کودتای نظامی سال ۱۹۸۰م در سال ۱۹۸۱–۸۳م دوباره کار خود را آغاز نمود.

در طول تنش بین شورشیان منطقه کُردنشین و دولت ترکیه تمرکز کمپین برای تغییرات نام‌ها بیشتر در آن مناطق بوده‌است. در سال ۱۹۸۱م دولت ترکیه در تیتر روزنامه‌ای که اختصاص داده شده بود به نام‌های روستاهای تُرکی (Köylerimiz، به معنی روستای ما) که اظهار داشته بود:

«حدود ۱۲۰۰۰ نام روستاهایی که غیر تٌرکی هستند و قابل فهم نیستند و از ریشه غیر تٌرکی منشأ گرفته شده‌اند و باعث سردرگمی شده شناسایی شدند و نام‌های تٌرکی جایگزین آن‌ها شد.» توسط کمیسیون تشکیل شده برای تعویض نام‌های خارجی تحت نظارت وزارت کشور.

ولی ده‌ها اسامی تغییر یافته شده بسیار شبیه اسامی بومی می‌باشد به‌طور مثال:(Aghtamar)، نام ارمنی است به (Akdamar) تغییر نام داده شده‌است.

وضعیت فعلی

اگر چه نام‌های جغرافیایی به‌طور رسمی در ترکیه تغییر یافته‌است ولی ساکنین آن مناطق از نام بومی با گویش‌های محلی خود استفاده می‌کنند. سیاستمداران ترکیه در سخنرانی‌های خود از نام بومی شهرها استفاده کردند به‌طور مثال عبدالله گل در سفر کاری خود (۲۰۰۹م) به شهر گوراویماق (Güroymak) در سخنرانی‌های خود از نام بومی ارمنی آن یعنی نوراشن (Norashen) استفاده کرد. همچنین در همان سال رجب طیب اردوغان به جای استفاده از نام گونایسو، از نام بومی یونانی پوتامیا (Potamya) را بکار برد.

در چند سال اخیر برای بازگرداندن نام‌های بومی روستاها تلاش‌هایی (در درجه اول نام‌های کُردی)، صورت گرفته‌است. در سپتامبر ۲۰۱۲م نام بومی آن مناطق معرفی شد. بر اساس این لایحه، تونجلی (Tunceli) به درسیم تغییر یافت. (شهر تونجلی در زبان زازاکی، (Mamekiye) نام دارد و کردی (Mamekî)، و همچنین بطلمیوس نام باستانی آن شهر (Daranalis) نامیده‌است و یکی از استانهای تاریخی ارمنیان و نام آن را تارون می‌باشد)

شهر گوراویماق (Güroymak) به نام نوراشن (Norashen) و آیدینار (Aydınlar) به تیلو به معنی (روح مقدس) تغییر یافت.

تجزیه و تحلیل نسبی

بسیاری از تغییرات نام‌های جغرافیایی در ناحیه آناتولی شرقی، ناحیه آناتولی جنوب شرق و کناره دریای سیاه صورت گرفته‌است. پژوهشگر مستقل و متخصص ریشه‌شناسی سوان نشانیان تغییر نام‌های جغرافیایی را این گونه تخمین زده‌است:

«یونانی ۴٬۲۰۰ نام، ارمنی۳٬۶۰۰ نام، کردی۴٬۰۰۰ نام، عربی ۷۵۰ نام، آشوری۴۰۰ نام، گرجی۳۰۰ نام، لاز ۲۰۰ نام، دیگر۵۰ نام.»

آمار رسمی ارائه شده از طرف کمیسیون ویژه برای تغییر نام‌ها به تُرکی از کل روستاها، شهرها و شهرستان‌ها و غیره ۱۲٬۲۱۱ نام می‌باشد.

تغییر نام‌های جغرافیایی در ترکیه، از سال ۱۹۱۶ به بعد برحسب درصد

تغییرات نام‌های جغرافیایی

ارمنی

تغییر نام مناطق جغرافیایی ارمنی اولین با در دوران سلطنت عبدالحمید دوم در سال ۱۸۸۰م صورت گرفت که به کار بردن نام ارمنستان در مطبوعات و مدرسه و اداره‌های دولتی ممنوع شد و به جای آن کلماتی مانند آناتولی یا کردستان جایگزین شد. در ادامه سیاست ترک سازی این تغییرات تا سده ۲۱ ادامه یافت به این صورت که نام حیوانات و اشخاص تأثیرگذار و صاحب نام در دولت عثمانی مانند: خانواده بالیان به لاتین "Balyan" (که از معماران معروف آن زمان بود. فهرست معماران ارمنی) هویت او تحت یک نام خانواده ایتالیایی به نام "Baliani" پنهان شد.

هدف از این کار تغییر و تحریف رویدادهای تاریخی ارمنیان بود. بیشترین تغییرات نام‌های جغرافیایی ارمنی در شش ولایت ارمنی صورت گرفت. تغییرات بدین گونه صورت گرفت که:روستاها و شهرها و دیگر مناطق جغرافیایی که پسوند نام آن (kert) که به زبان ارمنی (ساخت یا ساختن توسط)، می‌باشد صورت گرفت مانند: "Norakert,Dikranagert,Noyakert,Manavazkert" به "Malazgirt" یا مانند آن تغییر یافت. یا مانند:پسوند نام (shen) که به زبان ارمنی (روستا)، می‌باشد. شهر "Aratashen,Pemzashen,Norashen" که شهر "Norashen" به زبان ارمنی به معنی (روستای نو) می‌باشد به نام ترکی "Güroymak" تغییر نام یافت. یا مانند نام‌های "Charentsavan,Nakhichevan,Tatvan" که (van) به زبان ارمنی به معنی (شهر) می‌باشد که دلالت بر ارمنی بودن آن شهرها است.

بعد از نسل‌کشی ارمنیان و خالی شدن شهرها و روستاها از ساکنین اصلی آن این تغییرات صورت کامل به خود گرفته شد.

نعداد ۳٬۶۰۰ نام ارمنی تغییر یافته‌است و به این تعداد نام‌های ارمنی که به کُردی و بعد به تُرکی تغییر یافتند نیز اضافه نمود.

نام‌های جغرافیایی ارمنی تغییر نام داد شده در ترکیه

تغییر نام مکان‌های جغرافیایی مرتبط به ارمنی‌ها:

نام ارمنی شهرها	نام تغییر یافته شده به:	یادداشت
Govdun	Goydun	معنی شهر به زبان ارمنی (dun به معنی خانه Gov به معنی گاو)
Aghtamar	Akdamar	نام آختامار ارمنی است. منشأ و معنای نام آختامار از افسانه‌های قدیمی ارمنی برگرفته‌است. جزیره آختامار
Akn	Eğin, later Kemaliye	به زبان ارمنی به معنی (چشمه)
Manavazkert	Malazgirt	به زبان ارمنی شهر منوا، شهری که توسط او ساخته شده‌است، منوآ پادشاه اورارتو
Vostan	Gevaş	به زبان ارمنی (متعلق به پادشاه)
Kayl Ket	Kelkit River	به زبان ارمنی (رودخانه گرگ)
Norashen	Güroymak	به زبان ارمنی (شهر جدید)
Zeytun	Süleymanlı	به زبان ارمنی (زیتون)
sasna/Sassoun	Sason	بر گرفته از نام داوید ساسونی یکی از پهلوانان میهنی ارمنستان
Çermuk	Çermik	به زبان ارمنی (چشمه‌های آب گرم)
Khachkar	Kaçkar	به زبان ارمنی (خاچکار-چلیپاسنگ)
Everek	Develi	مشتق از کلمه ارمنی "Averag" به معنی (ویرانه‌ها)
Karpert	Harput, later Elâzığ	به زبان ارمنی (قلعه سنگی)
Ani	Anı	پایتخت تاریخی ارمنیان متعلق به دودمان باگراتونی، آنی (شهر باستانی)
Sevaverag	Siverek	به زبان ارمنی (ویرانه‌های سیاه)
Chabakchur	Bingöl	به زبان ارمنی (آب خروشان)
Metskert	Mazgirt	به زبان ارمنی (شهر بزرگ)
Pertak	Pertek	به زبان ارمنی (قلعه کوچک)
kaṛuts berd/Kars	ghars	به زبان ارمنی (عروس یا قلعه، قلعه ساخته شده)
Tigranakert or Dikranakerd	Diyarbakır	تیگراناکرت
karin	Erzurum
Sġerd	siirt
yerznka	Erzincan
Baghesh/Paghesh	bitlis
Ardvin	artvin

آشوری

بیشترین تغییر نام‌های آشوری در جنوب شرقی ترکیه در نزدیکی مرز سوریه در منطقه طور عبدین صورت گرفته‌است. نام طور عبدین از زبان سریانی برگرفته شده‌است به معنای «کوه پرستندگان یا خدمتگزاران به (خدا)» است. این منطقه از دیدگاه فرهنگی و مذهبی برای مسیحیان ارتدوکس سریانی از اهمیت زیادی برخوردار است. مردم طور عبدین خود را «سورویو» (سوری) و زبان بومی این منطقه که گویشی از زبان سریانی است را طورویو (گویش طوریه) می‌نامند. ۵۰۰۰ ساکن آشوری این منطقه توسط دولت عثمانی، قتل‌عام یا مجبور به کوچ اجباری شدند.

نام بومی روستاهای آشوریان در منطقه طور عبدین

تغییر نام مکان‌های جغرافیایی مرتبط به آشوری‌ها:

نام آشوری شهرها	نام تغییر یافته شده به:	یادداشت
Kafrô Taxtaytô	Elbeğendi	به زبان آرامی شرقی به معنی (روستای سفلی)
Barsomik	Tütenocak	نام شهر برگرفته از مذهب نسطوری است
Merdô	Mardin	به زبان آرامی شرقی به معنی (قلعه‌ها)
Iwardo	Gülgöze	به زبان آرامی شرقی به معنی (چشمه گل‌ها)
Arbo	Taşköy	به زبان آرامی شرقی به معنی (بز کوهی)
Qartmîn	Yayvantepe	به زبان آرامی شرقی به معنی (روستای میانه)
Kfargawsô	Gercüş	به زبان آرامی شرقی به معنی (روستای پناه گرفته)
Kefshenne	Kayalı	به زبان آرامی شرقی به معنی (سنگ صلح)
Beṯ Zabday	İdil	نام شهر برگرفته از Babai the Great، پدر کلیسای شرق، کسی که صومعه و مدرسه‌ای در آن منطقه تأسیس کرد.
Xisna d'Kêpha-Hisno d'Kifo	Hasankeyf	به زبان آرامی شرقی به معنی (قلعه سنگی)
Zaz	İzbırak
Anḥel	Yemişli

یونانی

ریشه بسیاری از نام‌های یونانی از امپراتوری روم شرقی و امپراتوری تربیزون نشأت گرفته‌است. با استقرار دولت عثمانی بسیاری از تغییرات نام‌های یونانی به تُرکی ولی با حفظ ریشه یونانی آن صورت گرفت. به عنوان مثال:شهر ازمیر مشتق شده از نام یونانی "Σμύρνη" (اسمیرنا به لاتین Smyrna) از طریق دو هجا اول عبارت "εις Σμύρνην" با تلفظ (Smirnin) به معنی (Smyrna) در یونانی می‌باشد. کلمه ازمیر در گویش قدیمی Smurne و زبان آتنی قدیم Smyrna نوشته می‌شد. اکنون نیز یونانیها این شهر را به نام Simirni می‌شناسند.

ریشه‌شناسی مشابه‌ای نیز در دیگر شهرهای ترکیه که از نام سابق یونانی آن نشأت گرفته‌است موجود می‌باشد. مانند:(İznik) که از عبارت (Nikaean) مشتق شده‌است که به معنی (Nicaea) می‌باشد.

نام‌های جغرافیایی یونانی تغییر نام داد شده در ترکیه

تغییر نام مکان‌های جغرافیایی مرتبط به یونانی‌ها:

نام یونانی شهرها	نام تغییر یافته شده به:	یادداشت
Potamia	Güneysu	به زبان یونانی به معنی (تالاب‌ها)
Néa Phôkaia	Yenifoça
Kalipolis	Gelibolu	به زبان یونانی به معنی (شهر زیبا)، این شهر در سده پنجم تأسیس گردید
Makri	Fethiye	به زبان یونانی به معنی (بلندا شهری که بالاتر از سطح زمین ساخته شده باشد)، در سال ۱۹۲۳ این شهر خالی از سکنه یونانی شد و تُرکها جایگزین ساکنین آن شهر شدند و یونانیان پس از ترک آن شهر در یونان شهر جدیدی به نام نئا ماکری به معنی (ماکری جدید) تأسیس نمودند.
Kalamaki	Kalkan	تا اوایل ۱۹۲۰، اکثریت ساکنان آن یونانیان بودند. پس از جنگ یونان و ترکیه (۱۹۲۲–۱۹۱۹) ساکنین یونانی آن منطقه به آتیک مهاجرت نمودند و شهر جدیدی به نام آلیموس بنا کردند.
Neopolis	Kuşadası	نام این شهر در زمان امپراتوری رم شرقی (Neopolis) به معنی شهر جدید و در زمان جمهوری ونیز (Scala Nova) نام گرفت.
Smyrna	İzmir	بر اثر آتش‌سوزی بزرگ توسط نیروهای نظامی ترکیه در سال ۱۹۲۲م ساکنین یونانی این شهر به آتن مهاجرت نمودند و در قسمت جنوبی آن شهر، شهر جدیدی به نام نئااسمیرنی به معنی اسمیرنا جدید بنا کردند.
Konstantinoupolis	Istanbul	تاریخ استانبول
Theodosiopolis	Erzurum
Sebastia	Sivas
Eis Amisos	Samsun
Trapezus	Trabzon
Sinasos	Mustafapaşa	در سال ۱۹۲۴م به علت قتل‌عام یونانیان آن شهر خالی از سکنه شد، ساکنین یونانی به بخش شمالی جزیره وابیه مهاجرت نمودند.
The Prince Islands Proti Prinkipo Antigoni Halki	Prens Adaları Kınalıada Büyükada Burgazada Heybeliada	تاریخ جزایر پرنس

کُردی

تغییر نام جغرافیایی مناطق کُردها با توجه به جهت‌گیری مذهبی اسلامی آنان در دوران دولت عثمانی بر خلاف تغییرات اعمال شده بر مناطق غیر مسلمانان، مناطق کُردها از تغییرات مصون مانده‌است، ولی بعد از استقرار جمهوری ترکیه به ویژه بعد از کشتار درسیم تغییر نام مناطق کُردها آغاز و شدت بیشتری گرفت. در آن دوران به کار بردن نام کردستان و کُردها ممنوع شد. دولت ترکیه کُردها را از لحاظ آماری، (جمعیت) مناطق کُردنشین را به (تُرک‌های کوه نشین) طبقه‌بندی کرد. این طبقه‌بندی در سال ۱۹۸۰م به تعبیر جدیدی به نام ساکنین (تُرک‌های شرق) تغییر کرد.

همچنین در تغییرات نام جغرافیایی، (۴۰۰۰ نام تغییر یافته شده) به تُرکی مناطقی به زبان کرمانجی و زبان زازاکی نیز وجود دارد که در این طبقه‌بندی لحاظ شده‌است.

نام‌های جغرافیایی کُردی تغییر نام داد شده در ترکیه

تغییر نام مکان‌های جغرافیایی مرتبط به کُردها:

نام کُردی شهرها	نام تغییر یافته شده به:	یادداشت
Qilaban	Uludere	به زبان کُردی به معنی (حاکم قصر)
Dersîm	Tunceli province	نام این شهر در سپتامبر ۲۰۱۲ از تونجلی به درسیم تغییر نام یافت.
Qoser	Kızıltepe	به زبان کُردی به معنی (کوه سرخ)
Şax	Çatak	به زبان کُردی به معنی (شاخه درخت)، نام ارمنی آن شهر (شاتاخ) می‌باشد در سده‌های ۱۵ و ۱۶ میلادی ارمنیان دارای دو کلیسا و مراکز فرهنگی داشتند که توسط دولت عثمانی در سالهای ۱۸۵۰—۱۸۵۵م ویران شد.
Êlih	Batman
Karaz	Kocaköy
Pîran	Dicle	به زبان کُردی به معنی (مردان حکیم)
Hênî	Hani	به زبان کُردی به معنی (بهار)
Dara Hênî	Genç	dar به زبان کُردی به معنی (درخت)،Hênî به زبان کُردی به معنی (بهار)
Ginc-Genc	Kaleköy, Solhan	معنی نام این شهر در زبان زازاکی (گنج)
Çolig	Bingöl	به زبان کُردی به معنی (شهری که در یک دره عمیق است)
Şemrex	Mazıdağı	به زبان کُردی به معنی (راه، مسیر دمشق، شام)، ساکنین آشوری این شهر آن را سامرا می‌نامیدند.
Norgeh	Pazaryolu	به زبان کُردی به معنی (محل-مکان نور-روشنایی)
Amed	Diyarbakir	تیگران بزرگ شهری به نام خود در این مکان بنا نهاد و ارمنیان نام این شهر را تیگراناکرت می‌نامند. یونانیان (امیدا)، می‌نامند و آشوریان (Amid).
Dîlok	Gaziantep
Colemêrg	Hakkari	نام ارمنی این شهر (Gghmar) می‌باشد. در ۳۳۸ (میلادی) خاندان ارمنی آردزرونی در این منطقه حکومت می‌کردند.
Serêkaniyê	Ceylanpinar	به زبان کُردی به معنی (شروع بهار یا چشمه طبیعی)
Riha	Şanlıurfa	تاریخ شهر رها. ارمنیان نام این شهر را (Uṙha)، آشوریان (Urhai)، عربها (الرها)، یونانیان (Orrhoa)، در زمان بیزانس (Justinopolis) می‌نامند.

جستارهای وابسته

منابع

↑ Naimark, Norman M. (2002). Fires of hatred: ethnic cleansing in twentieth-century Europe (1. Harvard Univ. Press paperback ed. , 2. print. ed.). Cambridge, Mass. [u.a.]: Harvard Univ. Press. p. 26. ISBN 978-0-674-00994-3.
↑ General Directorate of State Archives of the Republic of Turkey, İstanbul Vilayet Mektupçuluğu, no. 000955, 23 Kânunuevvel 1331 (October 6, 1916) Ordinance of Enver Pasha (retrieved from the private archives of Sait Çetinoğlu)
↑ Ungor; Polatel, Ugur; Mehmet (2011). Confiscation and Destruction: The Young Turk Seizure of Armenian Property. Continuum International Publishing Group. p. 224. ISBN 978-1-4411-3055-6.
↑ Nisanyan, Sevan (2011). Hayali Coğrafyalar: Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Değiştirilen Yeradları (PDF) (به ترکی استانبولی). Istanbul: TESEV Demokratikleşme Programı. Archived from the original (PDF) on 26 August 2015. Retrieved 12 January 2013. Turkish: Memalik-i Osmaniyyede Ermenice, Rumca ve Bulgarca, hasılı İslam olmayan milletler lisanıyla yadedilen vilayet, sancak, kasaba, köy, dağ, nehir, ilah. bilcümle isimlerin Türkçeye tahvili mukarrerdir. Şu müsaid zamanımızdan süratle istifade edilerek bu maksadın fiile konması hususunda himmetinizi rica ederim.
↑ Öktem, Kerem (2003). Creating the Turk's Homeland: Modernization, Nationalism and Geography in Southeast Turkey in the late 19th and 20th Centuries (PDF). Harvard: University of Oxford, School of Geography an the Environment, Mansfield Road, Oxford, OX1 3TB, UK. Archived from the original (PDF) on 9 November 2013. Retrieved 1 February 2015.
↑ Dündar, Fuat (2001). İttihat ve Terakki'nin Müslümanları iskân politikası: (1913–1918) (به ترکی استانبولی) (1. baskı ed.). İstanbul: İletisim. p. 284. ISBN 978-975-470-911-7. Retrieved 12 January 2013.
↑ Sahakyan, Lusine (2010). Turkification of the Toponyms in the Ottoman Empire and the Republic of Turkey (PDF). Montreal: Arod Books. ISBN 978-0-9699879-7-0.
↑ Alparslan, Huseyin (1920). Trabzon ili laz mı türk mü? (به ترکی استانبولی). Giresun Matbaası. p. 17. Retrieved 14 January 2013.
↑ Haigazn Kazarian (trans.). "Verdict ("Kararname") of the Turkish Military Tribunal". Published in theOfficial Gazetteof Turkey(Takvimi Vekayi),no. 3604 (supplement), July 22, 1919. Retrieved 12 January 2013.
↑ Zürcher, Erik J. (2005). Turkey: a modern history (3, reprint, illustrated, revised ed.). London [u.a.]: Tauris. p. 181. ISBN 978-1-86064-958-5. Retrieved 8 March 2013.
↑ Öktem, Kerem (2008). "The Nation's Imprint: Demographic Engineering and the Change of Toponymes in Republican Turkey". European Journal of Turkish Studies (7). Retrieved 18 January 2013.
↑ Nişanyan, Sevan (2010). Adını unutan ülke: Türkiye'de adı değiştirilen yerler sözlüğü (به ترکی استانبولی) (1. basım. ed.). İstanbul: Everest Yayınları. ISBN 978-975-289-730-4.
↑ Jongerden, edited by Joost; Verheij, Jelle. Social relations in Ottoman Diyarbekir, 1870–1915. Leiden: Brill. p. 300. ISBN 978-90-04-22518-3. ;
↑ Simonian, edited by Hovann H. (2007). The Hemshin: history, society and identity in the highlands of northeast Turkey (Repr. ed.). London: Routledge. p. 161. ISBN 978-0-7007-0656-3.
↑ Jongerden, Joost (2007). The settlement issue in Turkey and the Kurds: an analysis of spatial policies, modernity and war ([Online-Ausg.]. ed.). Leiden, the Netherlands: Brill. p. 354. ISBN 978-90-04-15557-2. Retrieved 12 January 2013.
↑ (ترکی) Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi 030.18.01.02/88.83.20 (31 August 1939): 'Leipzigde basılmış olan Der Grosse Weltatlas adlı haritanın hudutlarımız içinde Ermenistan ve Kürdistanı göstermesi sebebiyle yurda sokulmaması.' [On the ban of importing the map 'Der Grosse Weltatlas' because it shows Armenia and Kurdistan within our borders], Bakanlar Kurulu Kararları Katalogu [Catalogue of the decisions of the Council of Ministers].
↑ "28 BİN YERİN İSMİ DEĞİŞTİ, HANGİ İSİM HANGİ DİLE AİT?". KentHaber (به ترکی استانبولی). 16 August 2009. Archived from the original on 10 August 2012. Retrieved 14 January 2013. Ayşe Hür, Demokrat Parti döneminde oluşturulan kurul için şöyle diyor: "Bu çalışmalar sırasında anlamları güzel çağrışımlar uyandırmayan, insanları utandıran, gurur incitici yahut alay edilmesine fırsat tanıyan isimler, Türkçe de olsalar değiştirildi. İçinde 'Kızıl', 'Çan', 'Kilise' kelimeleri olan köylerin isimleri ile Arapça, Farsça, Ermenice, Kürtçe, Gürcüce, Tatarca, Çerkezce, Lazca köy isimleri 'bölücülüğe meydan vermemek' amacıyla değiştirildi."
↑ İnsel, Ahmet (16 September 2007). "İsmime dokunma". Radikal (به ترکی استانبولی). Retrieved 12 January 2013.
↑ Koylu, Murat (21 March 2011). "Bütün isimlerimizi geri istiyoruz". Yesil Gazete (به ترکی استانبولی). Retrieved 12 January 2013.
↑ Sediyani, İbrahim (2009). Adını arayan coğrafya (به ترکی استانبولی). İstanbul: Özedönüş Yayınları. p. 178. ISBN 978-605-4296-00-2.
↑ (ترکی) Tunçel H. , "Türkiye'de İsmi Değiştirilen Köyler," Sosyal Bilimler Dergisi, Firat Universitesi, 2000, volume 10, number 2.
↑ Hacısalihoğlu, Mehmet (2008). Doğu Rumeli'de kayıp köyler: İslimye Sancağ'ında 1878'den günümüze göçler, isim değişikleri ve harabeler (به ترکی استانبولی) (1. basım ed.). İstanbul: Bağlam. p. 150. ISBN 978-975-8803-95-8.
↑ Eren, editor, Ali Çaksu ; preface, Halit (2006). Proceedings of the second International Symposium on Islamic Civilization in the Balkans, Tirana, Albania, 4-7 December 2003 (به ترکی استانبولی). Istanbul: Research Center for Islamic History, Art and Culture. ISBN 978-92-9063-152-1. Retrieved 12 January 2013.
↑ (ترکی) T.C. Icisleri Bakanligi (1968): Köylerimiz. 1 Mart 1968 gününe kadar. T.C. Icisleri Bakanligi, Iller Idaresi Genel Müdürlügü. Ankara
↑ T.C. Icisleri Bakanligi (1977): Yeni Tabii Yer Adlari 1977. Yeni, Eski ve Illere Göre Dizileri. Icisleri Bakanligi, Iller Idaresi Genel Müdürlügü, Besinci Sube Müdürlügü. Ankara
↑ Okutan, M. Çağatay (2004). Tek parti döneminde azınlık politikaları (به ترکی استانبولی) (1. baskı. ed.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniv. Yayınları. p. 215. ISBN 978-975-6857-77-9. Retrieved 8 March 2013.
↑ Boran, Sidar (12 August 2009). "Norşin ve Kürtçe isimler 99 yıldır yasak". Firatnews (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 28 August 2015. Retrieved 13 January 2013.
↑ Köylerimiz 1981, İçişleri Bakanlığı Yayınlan, Yedigün Matbaası, Ankara, 1982.
↑ Bayrak, Emrullah (14 August 2009). "Official changes to Turkish place names sometimes a hard sell". Zaman. Archived from the original on 24 December 2014. Retrieved 8 March 2013.
↑ Cengiz, Orhan Kemal (14 July 2011). "How the names of places have been changed in Turkey". Zaman. Archived from the original on 12 December 2013. Retrieved 17 January 2013.
↑ Villelabeitia, Ibon (20 August 2009). "Turkey renames village as part of Kurdish reforms". Reuters. Ankara. Archived from the original on 14 November 2012. Retrieved 10 March 2013. Turkey has begun restoring names of Kurdish villages and is considering allowing religious sermons to be made in Kurdish as part of reforms to answer the grievances of the ethnic minority and advance its EU candidacy.
↑ "Turkey to restore some Kurdish place names". Zaman. 28 September 2012. Archived from the original on 29 September 2012. Retrieved 17 January 2013.
↑ (روسی) Modern History of Armenia in the Works of Foreign Authors [Novaya istoriya Armenii v trudax sovremennix zarubezhnix avtorov], edited by R. Sahakyan, Yerevan, 1993, p. 15
↑ Blundell, Roger Boar, Nigel (1991). Crooks, crime and corruption. New York: Dorset Press. p. 232. ISBN 978-0-88029-615-1. Retrieved 16 January 2013.
↑ Balakian, Peter (2007). The Burning Tigris: The Armenian Genocide and America's Response. HarperCollins. p. 36. ISBN 978-0-06-186017-1. Retrieved 16 January 2013.
↑ Books, the editors of Time-Life (1989). The World in arms: timeframe AD 1900–1925 (U.S. ed.). Alexandria, Va.: Time-Life Books. p. 84. ISBN 978-0-8094-6470-8. Retrieved 16 January 2013.
↑ K. Al-Rawi, Ahmed (2012). Media Practice in Iraq. Palgrave Macmillan. p. 9. ISBN 978-0-230-35452-4. Retrieved 16 January 2013.
↑ "Turkey renames 'divisive' animals". BBC. 8 March 2005. Retrieved 16 January 2013. Animal name changes: Red fox known as Vulpes Vulpes Kurdistanica becomes Vulpes Vulpes. Wild sheep called Ovis Armeniana becomes Ovis Orientalis Anatolicus Roe deer known as Capreolus Capreolus Armenus becomes Capreolus Cuprelus Capreolus.
↑ "Yiğidi öldürmek ama hakkını da vermek ..." Lraper (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 21 October 2013. Retrieved 16 January 2013.
↑ "Patrik II. Mesrob Hazretleri 6 Agustos 2006 Pazar". Bolsohays News (به ترکی استانبولی). 7 August 2006. Retrieved 16 January 2013.
↑ Hovannisian, ed. by Richard G. (1991). The Armenian genocide in perspective (4. pr. ed.). New Brunswick, NJ [u.a.]: Transaction. pp. 128–130. ISBN 978-0-88738-636-7.
↑ http://www.armeniapedia.org/index.php?title=Rediscovering_Armenia_Guidebook-_Western_Armenia
↑ Sevan Nisanyan (12 January 2013). "Index Anatolicus" (Map). Türkiye yerleşim birimleriyle evanteri (به ترکی استانبولی). Retrieved 14 January 2013.
↑ TC Dahiliye Vekaleti, Son Taksimati Mulkiyede Koylerimizin Adlari, Ankara 1928.
↑ Sarkisyanz, Manuel (1975). A modern history of Transcaucasian Armenia: social, cultural, and political. E.J. Brill. p. 169. Retrieved 8 March 2013.
↑ Ajaryan, H. Armenian Etymological Dictionary (Hayeren atmatakan bararan), Yerevan, 1971, State Univ.y Publ. House, vol. 1, p. 106–108.
↑ Antonio Sagona and Claudia Sagona, Archaeology At The North-east Anatolian Frontier, I: An Historical Geography And A Field Survey of the Bayburt Province (Ancient Near Eastern Studies) Near Eastern Studies Supplement Series 14, 2004. ISBN 90-429-1390-8. p. 68, quoting Robert H. Hewsen, Geography of Ananias of Sirak: Aesxarhacoyc, the Long and the Short Recensions (Tubinger Atlas des Vorderen Orients (TAVO): Series B), 1992, p. 153.
↑ Marc Dubin; Enver Lucas (1989). Trekking in Turkey. Lonely Planet. p. 125. ISBN 0-86442-037-4.
↑ Robert H. Hewsen. Armenia: A Historical Atlas. — University of Chicago Press, 2001. — 341 p. — ISBN 0-226-33228-4, ISBN 978-0-226-33228-4. P.212. "River between the port of Atina (now Pazar) on the coast and the great inland peak called Kajkar (Arm. Khach'k'ar) Dagh 'Cross-stone Mountain'"
↑ Kürkcüoğlu, Erol. "Ermeni, Bizans ve Türk Hakimiyetinde Ani" (به ترکی استانبولی). Institute for Armenian Research. Retrieved 14 January 2013.
↑ Chorbajian, ed. by Levon; Shirinian, George (1999). Studies in comparative genocide. Basingstoke, Hampshire: Macmillan. ISBN 978-0-312-21933-8.
↑ The Middle East, abstracts and index, Part 1. Library Information and Research Service. Northumberland Press, 2002. Page 491.
↑ Atabaki, edited by Touraj; Mehendale, Sanjyot (2004). Central Asia and the Caucasus transnationalism and diaspora. London: Routledge. p. 228. ISBN 978-0-203-49582-7. Retrieved 8 March 2013.
↑ Dalby, Andrew (1998). Dictionary of languages: the definitive reference to more than 400 languages (Rev. ed.). New York: Columbia University Press. p. 32. ISBN 978-0-231-11568-1. Retrieved 8 March 2013. An East Aramaic dialect, Turoyo (sometimes called 'modern Assyrian' or 'Neo-Syriac') is spoken by Christian communities of the Syrian Orthodox Church whose traditional homes are on the Tur Abdin plateau in Turkey.
↑ "Assyrian Association Building Attacked in Turkey". Assyrian International News Agency. Retrieved 17 January 2013. Facing persecution and discrimination, Turkey's Assyrian population, once numbering more than 130,000, has been reduced to about 5,000.
↑ "Kafro" (به آلمانی). Retrieved 16 January 2013.
↑ Lipiński, Edward (2000). The Aramaeans: their ancient history, culture, religion. Peeters Publishers. p. 146. ISBN 978-90-429-0859-8.
↑ Smith, of R. Payne Smith. Ed. by J. Payne (1998). A compendious Syriac dictionary: founded upon the Thesaurus Syriacus (Repr. ed.). Winona Lake, Ind.: Eisenbrauns. p. 299. ISBN 978-1-57506-032-3. Retrieved 8 March 2013.
↑ Gallipoli, Turkey بایگانی‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۱۴ توسط Wayback Machine in the 1911 Encyclopædia Britannica
↑ Darke, Diana (1986). Guide to Aegean and Mediterranean Turkey. London: M. Haag. p. 165. ISBN 978-0-902743-34-2. Retrieved 4 March 2013. The town grew considerably at the end of the 19thC, and until the exchange of Graeco-Turkish populations in 1923 it had a large Greek population. Its name at that time was Makri in modern Greek.
↑ Darke, Diana (1986). Guide to Aegean and Mediterranean Turkey. M. Haag. p. 160. ISBN 0-902743-34-1, 978-0-902743-34-2.
↑ Tuğlacı, Pars (1985). Osmanlı şehirleri. Milliyet. p. 220.
↑ Metz, Federal Research Division, Library of Congress. Ed. by Helen Chapin (1996). Turkey: a country study (5. ed. , 1. print. ed.). Washington, DC: U.S. Government Print. Off. p. 139. ISBN 978-0-8444-0864-4. Retrieved 8 March 2013. During the 1930s and 1940s, the government had disguised the presence of the Kurds statistically by categorizing them as "Mountain Turks."
↑ Bartkus, Viva Ona (1999). The dynamic of secession ([Online-Ausg.]. ed.). New York, NY: Cambridge University Press. pp. 90–91. ISBN 978-0-521-65970-3. Retrieved 8 March 2013.
↑ "Linguistic and Ethnic Groups in Turkey". Countrystudies.us. Retrieved 2 December 2011.

[1] Naimark, Norman M. (2002). Fires of hatred: ethnic cleansing in twentieth-century Europe (1. Harvard Univ. Press paperback ed. , 2. print. ed.). Cambridge, Mass. [u.a.]: Harvard Univ. Press. p. 26. ISBN 978-0-674-00994-3.

[2] General Directorate of State Archives of the Republic of Turkey, İstanbul Vilayet Mektupçuluğu, no. 000955, 23 Kânunuevvel 1331 (October 6, 1916) Ordinance of Enver Pasha (retrieved from the private archives of Sait Çetinoğlu)

[Confiscation_and_Destruction:_The_Young_Turk_Seizure_of_Armenian_Property-3] Ungor; Polatel, Ugur; Mehmet (2011). Confiscation and Destruction: The Young Turk Seizure of Armenian Property. Continuum International Publishing Group. p. 224. ISBN 978-1-4411-3055-6.

[Tesev-4] Nisanyan, Sevan (2011). Hayali Coğrafyalar: Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Değiştirilen Yeradları (PDF) (به ترکی استانبولی). Istanbul: TESEV Demokratikleşme Programı. Archived from the original (PDF) on 26 August 2015. Retrieved 12 January 2013. Turkish: Memalik-i Osmaniyyede Ermenice, Rumca ve Bulgarca, hasılı İslam olmayan milletler lisanıyla yadedilen vilayet, sancak, kasaba, köy, dağ, nehir, ilah. bilcümle isimlerin Türkçeye tahvili mukarrerdir. Şu müsaid zamanımızdan süratle istifade edilerek bu maksadın fiile konması hususunda himmetinizi rica ederim.

[Creating_the_Turk’s_Homeland:_Modernization,_Nationalism_and_Geography_in_Southeast_Turkey_in_the_late_19th_and_20th_Centuries-5] Öktem, Kerem (2003). Creating the Turk's Homeland: Modernization, Nationalism and Geography in Southeast Turkey in the late 19th and 20th Centuries (PDF). Harvard: University of Oxford, School of Geography an the Environment, Mansfield Road, Oxford, OX1 3TB, UK. Archived from the original (PDF) on 9 November 2013. Retrieved 1 February 2015.

[İttihat_ve_Terakki'nin_Müslümanları_iskân_politikası:_(1913_-_1918)-6] Dündar, Fuat (2001). İttihat ve Terakki'nin Müslümanları iskân politikası: (1913–1918) (به ترکی استانبولی) (1. baskı ed.). İstanbul: İletisim. p. 284. ISBN 978-975-470-911-7. Retrieved 12 January 2013.

[Turkification_of_the_Toponyms-7] Sahakyan, Lusine (2010). Turkification of the Toponyms in the Ottoman Empire and the Republic of Turkey (PDF). Montreal: Arod Books. ISBN 978-0-9699879-7-0.

[8] Alparslan, Huseyin (1920). Trabzon ili laz mı türk mü? (به ترکی استانبولی). Giresun Matbaası. p. 17. Retrieved 14 January 2013.

[9] Haigazn Kazarian (trans.). "Verdict ("Kararname") of the Turkish Military Tribunal". Published in theOfficial Gazetteof Turkey(Takvimi Vekayi),no. 3604 (supplement), July 22, 1919. Retrieved 12 January 2013.

[10] Zürcher, Erik J. (2005). Turkey: a modern history (3, reprint, illustrated, revised ed.). London [u.a.]: Tauris. p. 181. ISBN 978-1-86064-958-5. Retrieved 8 March 2013.

[Oktem-11] Öktem, Kerem (2008). "The Nation's Imprint: Demographic Engineering and the Change of Toponymes in Republican Turkey". European Journal of Turkish Studies (7). Retrieved 18 January 2013.

[Adını_unutan_ülke:_Türkiye'de_adı_değiştirilen_yerler_sözlüğü-12] Nişanyan, Sevan (2010). Adını unutan ülke: Türkiye'de adı değiştirilen yerler sözlüğü (به ترکی استانبولی) (1. basım. ed.). İstanbul: Everest Yayınları. ISBN 978-975-289-730-4.

[Social_relations_in_Ottoman_Diyarbekir,_1870-1915-13] Jongerden, edited by Joost; Verheij, Jelle. Social relations in Ottoman Diyarbekir, 1870–1915. Leiden: Brill. p. 300. ISBN 978-90-04-22518-3. ;

[The_Hemshin:_history,_society_and_identity_in_the_highlands_of_northeast_Turkey-14] Simonian, edited by Hovann H. (2007). The Hemshin: history, society and identity in the highlands of northeast Turkey (Repr. ed.). London: Routledge. p. 161. ISBN 978-0-7007-0656-3.

[The_settlement_issue_in_Turkey_and_the_Kurds-15] Jongerden, Joost (2007). The settlement issue in Turkey and the Kurds: an analysis of spatial policies, modernity and war ([Online-Ausg.]. ed.). Leiden, the Netherlands: Brill. p. 354. ISBN 978-90-04-15557-2. Retrieved 12 January 2013.

[16] (ترکی) Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi 030.18.01.02/88.83.20 (31 August 1939): 'Leipzigde basılmış olan Der Grosse Weltatlas adlı haritanın hudutlarımız içinde Ermenistan ve Kürdistanı göstermesi sebebiyle yurda sokulmaması.' [On the ban of importing the map 'Der Grosse Weltatlas' because it shows Armenia and Kurdistan within our borders], Bakanlar Kurulu Kararları Katalogu [Catalogue of the decisions of the Council of Ministers].

[28_BİN_YERİN_İSMİ_DEĞİŞTİ,_HANGİ_İSİM_HANGİ_DİLE_AİT?-17] "28 BİN YERİN İSMİ DEĞİŞTİ, HANGİ İSİM HANGİ DİLE AİT?". KentHaber (به ترکی استانبولی). 16 August 2009. Archived from the original on 10 August 2012. Retrieved 14 January 2013. Ayşe Hür, Demokrat Parti döneminde oluşturulan kurul için şöyle diyor: "Bu çalışmalar sırasında anlamları güzel çağrışımlar uyandırmayan, insanları utandıran, gurur incitici yahut alay edilmesine fırsat tanıyan isimler, Türkçe de olsalar değiştirildi. İçinde 'Kızıl', 'Çan', 'Kilise' kelimeleri olan köylerin isimleri ile Arapça, Farsça, Ermenice, Kürtçe, Gürcüce, Tatarca, Çerkezce, Lazca köy isimleri 'bölücülüğe meydan vermemek' amacıyla değiştirildi."

[İsmime_dokunma-18] İnsel, Ahmet (16 September 2007). "İsmime dokunma". Radikal (به ترکی استانبولی). Retrieved 12 January 2013.

[Bütün_isimlerimizi_geri_istiyoruz-19] Koylu, Murat (21 March 2011). "Bütün isimlerimizi geri istiyoruz". Yesil Gazete (به ترکی استانبولی). Retrieved 12 January 2013.

[20] Sediyani, İbrahim (2009). Adını arayan coğrafya (به ترکی استانبولی). İstanbul: Özedönüş Yayınları. p. 178. ISBN 978-605-4296-00-2.

[tuncel-21] (ترکی) Tunçel H. , "Türkiye'de İsmi Değiştirilen Köyler," Sosyal Bilimler Dergisi, Firat Universitesi, 2000, volume 10, number 2.

[22] Hacısalihoğlu, Mehmet (2008). Doğu Rumeli'de kayıp köyler: İslimye Sancağ'ında 1878'den günümüze göçler, isim değişikleri ve harabeler (به ترکی استانبولی) (1. basım ed.). İstanbul: Bağlam. p. 150. ISBN 978-975-8803-95-8.

[Proceedings_of_the_second-23] Eren, editor, Ali Çaksu ; preface, Halit (2006). Proceedings of the second International Symposium on Islamic Civilization in the Balkans, Tirana, Albania, 4-7 December 2003 (به ترکی استانبولی). Istanbul: Research Center for Islamic History, Art and Culture. ISBN 978-92-9063-152-1. Retrieved 12 January 2013.

[24] (ترکی) T.C. Icisleri Bakanligi (1968): Köylerimiz. 1 Mart 1968 gününe kadar. T.C. Icisleri Bakanligi, Iller Idaresi Genel Müdürlügü. Ankara

[25] T.C. Icisleri Bakanligi (1977): Yeni Tabii Yer Adlari 1977. Yeni, Eski ve Illere Göre Dizileri. Icisleri Bakanligi, Iller Idaresi Genel Müdürlügü, Besinci Sube Müdürlügü. Ankara

[okutan-26] Okutan, M. Çağatay (2004). Tek parti döneminde azınlık politikaları (به ترکی استانبولی) (1. baskı. ed.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniv. Yayınları. p. 215. ISBN 978-975-6857-77-9. Retrieved 8 March 2013.

[Norşin_ve_Kürtçe_isimler_99_yıldır_yasak-27] Boran, Sidar (12 August 2009). "Norşin ve Kürtçe isimler 99 yıldır yasak". Firatnews (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 28 August 2015. Retrieved 13 January 2013.

[28] Köylerimiz 1981, İçişleri Bakanlığı Yayınlan, Yedigün Matbaası, Ankara, 1982.

[29] Bayrak, Emrullah (14 August 2009). "Official changes to Turkish place names sometimes a hard sell". Zaman. Archived from the original on 24 December 2014. Retrieved 8 March 2013.

[Orhan-30] Cengiz, Orhan Kemal (14 July 2011). "How the names of places have been changed in Turkey". Zaman. Archived from the original on 12 December 2013. Retrieved 17 January 2013.

[Reuters-31] Villelabeitia, Ibon (20 August 2009). "Turkey renames village as part of Kurdish reforms". Reuters. Ankara. Archived from the original on 14 November 2012. Retrieved 10 March 2013. Turkey has begun restoring names of Kurdish villages and is considering allowing religious sermons to be made in Kurdish as part of reforms to answer the grievances of the ethnic minority and advance its EU candidacy.

[Kurdishnames-32] "Turkey to restore some Kurdish place names". Zaman. 28 September 2012. Archived from the original on 29 September 2012. Retrieved 17 January 2013.

[33] (روسی) Modern History of Armenia in the Works of Foreign Authors [Novaya istoriya Armenii v trudax sovremennix zarubezhnix avtorov], edited by R. Sahakyan, Yerevan, 1993, p. 15

[34] Blundell, Roger Boar, Nigel (1991). Crooks, crime and corruption. New York: Dorset Press. p. 232. ISBN 978-0-88029-615-1. Retrieved 16 January 2013.

[35] Balakian, Peter (2007). The Burning Tigris: The Armenian Genocide and America's Response. HarperCollins. p. 36. ISBN 978-0-06-186017-1. Retrieved 16 January 2013.

[36] Books, the editors of Time-Life (1989). The World in arms: timeframe AD 1900–1925 (U.S. ed.). Alexandria, Va.: Time-Life Books. p. 84. ISBN 978-0-8094-6470-8. Retrieved 16 January 2013.

[37] K. Al-Rawi, Ahmed (2012). Media Practice in Iraq. Palgrave Macmillan. p. 9. ISBN 978-0-230-35452-4. Retrieved 16 January 2013.

[Animals-38] "Turkey renames 'divisive' animals". BBC. 8 March 2005. Retrieved 16 January 2013. Animal name changes: Red fox known as Vulpes Vulpes Kurdistanica becomes Vulpes Vulpes. Wild sheep called Ovis Armeniana becomes Ovis Orientalis Anatolicus Roe deer known as Capreolus Capreolus Armenus becomes Capreolus Cuprelus Capreolus.

[39] "Yiğidi öldürmek ama hakkını da vermek ..." Lraper (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 21 October 2013. Retrieved 16 January 2013.

[40] "Patrik II. Mesrob Hazretleri 6 Agustos 2006 Pazar". Bolsohays News (به ترکی استانبولی). 7 August 2006. Retrieved 16 January 2013.

[41] Hovannisian, ed. by Richard G. (1991). The Armenian genocide in perspective (4. pr. ed.). New Brunswick, NJ [u.a.]: Transaction. pp. 128–130. ISBN 978-0-88738-636-7.

[42] ttp://www.armeniapedia.org/index.php?title=Rediscovering_Armenia_Guidebook-_Western_Armenia

[Index_Anatolicus-43] Sevan Nisanyan (12 January 2013). "Index Anatolicus" (Map). Türkiye yerleşim birimleriyle evanteri (به ترکی استانبولی). Retrieved 14 January 2013.

[TCankara-44] TC Dahiliye Vekaleti, Son Taksimati Mulkiyede Koylerimizin Adlari, Ankara 1928.

[45] Sarkisyanz, Manuel (1975). A modern history of Transcaucasian Armenia: social, cultural, and political. E.J. Brill. p. 169. Retrieved 8 March 2013.

[46] Ajaryan, H. Armenian Etymological Dictionary (Hayeren atmatakan bararan), Yerevan, 1971, State Univ.y Publ. House, vol. 1, p. 106–108.

[47] Antonio Sagona and Claudia Sagona, Archaeology At The North-east Anatolian Frontier, I: An Historical Geography And A Field Survey of the Bayburt Province (Ancient Near Eastern Studies) Near Eastern Studies Supplement Series 14, 2004. ISBN 90-429-1390-8. p. 68, quoting Robert H. Hewsen, Geography of Ananias of Sirak: Aesxarhacoyc, the Long and the Short Recensions (Tubinger Atlas des Vorderen Orients (TAVO): Series B), 1992, p. 153.

[Lonely_Planet-48] Marc Dubin; Enver Lucas (1989). Trekking in Turkey. Lonely Planet. p. 125. ISBN 0-86442-037-4.

[49] Robert H. Hewsen. Armenia: A Historical Atlas. — University of Chicago Press, 2001. — 341 p. — ISBN 0-226-33228-4, ISBN 978-0-226-33228-4. P.212. "River between the port of Atina (now Pazar) on the coast and the great inland peak called Kajkar (Arm. Khach'k'ar) Dagh 'Cross-stone Mountain'"

[50] Kürkcüoğlu, Erol. "Ermeni, Bizans ve Türk Hakimiyetinde Ani" (به ترکی استانبولی). Institute for Armenian Research. Retrieved 14 January 2013.

[51] Chorbajian, ed. by Levon; Shirinian, George (1999). Studies in comparative genocide. Basingstoke, Hampshire: Macmillan. ISBN 978-0-312-21933-8.

[52] The Middle East, abstracts and index, Part 1. Library Information and Research Service. Northumberland Press, 2002. Page 491.

[53] Atabaki, edited by Touraj; Mehendale, Sanjyot (2004). Central Asia and the Caucasus transnationalism and diaspora. London: Routledge. p. 228. ISBN 978-0-203-49582-7. Retrieved 8 March 2013.

[54] Dalby, Andrew (1998). Dictionary of languages: the definitive reference to more than 400 languages (Rev. ed.). New York: Columbia University Press. p. 32. ISBN 978-0-231-11568-1. Retrieved 8 March 2013. An East Aramaic dialect, Turoyo (sometimes called 'modern Assyrian' or 'Neo-Syriac') is spoken by Christian communities of the Syrian Orthodox Church whose traditional homes are on the Tur Abdin plateau in Turkey.

[Assyrian_Association_Building_Attacked_in_Turkey-55] "Assyrian Association Building Attacked in Turkey". Assyrian International News Agency. Retrieved 17 January 2013. Facing persecution and discrimination, Turkey's Assyrian population, once numbering more than 130,000, has been reduced to about 5,000.

[56] "Kafro" (به آلمانی). Retrieved 16 January 2013.

[57] Lipiński, Edward (2000). The Aramaeans: their ancient history, culture, religion. Peeters Publishers. p. 146. ISBN 978-90-429-0859-8.

[58] Smith, of R. Payne Smith. Ed. by J. Payne (1998). A compendious Syriac dictionary: founded upon the Thesaurus Syriacus (Repr. ed.). Winona Lake, Ind.: Eisenbrauns. p. 299. ISBN 978-1-57506-032-3. Retrieved 8 March 2013.

[59] Gallipoli, Turkey بایگانی‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۱۴ توسط Wayback Machine in the 1911 Encyclopædia Britannica

[60] Darke, Diana (1986). Guide to Aegean and Mediterranean Turkey. London: M. Haag. p. 165. ISBN 978-0-902743-34-2. Retrieved 4 March 2013. The town grew considerably at the end of the 19thC, and until the exchange of Graeco-Turkish populations in 1923 it had a large Greek population. Its name at that time was Makri in modern Greek.

[61] Darke, Diana (1986). Guide to Aegean and Mediterranean Turkey. M. Haag. p. 160. ISBN 0-902743-34-1, 978-0-902743-34-2.

[62] Tuğlacı, Pars (1985). Osmanlı şehirleri. Milliyet. p. 220.

[63] Metz, Federal Research Division, Library of Congress. Ed. by Helen Chapin (1996). Turkey: a country study (5. ed. , 1. print. ed.). Washington, DC: U.S. Government Print. Off. p. 139. ISBN 978-0-8444-0864-4. Retrieved 8 March 2013. During the 1930s and 1940s, the government had disguised the presence of the Kurds statistically by categorizing them as "Mountain Turks."

[64] Bartkus, Viva Ona (1999). The dynamic of secession ([Online-Ausg.]. ed.). New York, NY: Cambridge University Press. pp. 90–91. ISBN 978-0-521-65970-3. Retrieved 8 March 2013.

[65] "Linguistic and Ethnic Groups in Turkey". Countrystudies.us. Retrieved 2 December 2011.