بیماری سرخرگ کرونری
بیماری سرخرگ کرونری (به انگلیسی: Coronary artery disease) (به اختصار CAD)، یا بیماری ایسکمیک قلب نوعی بیماری قلبی شایع است. این بیماری به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته و در سنین بالا قربانیان زیادی می‌گیرد.
| بیماری سرخرگ کرونری | |
|---|---|
| تخصص | کاردیولوژی، pediatric cardiac surgery  |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | I25.1 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 414.00 |
| مدلاین پلاس | 007115 |
| پیشنت پلاس | بیماری سرخرگ کرونری |
| سمپ | D003327 |
در بیماران کرونری قلبی، سرخرگهای کرونری تنگ و باریک می‌شوند (استنوزیس) و عضلات قلب از رسیدن خون و اکسیژن کافی محروم می‌گردند. (مانند هنگامی‌که یک لولهٔ آب، به‌دلایل مختلفی تنگ شود و نتواند به‌خوبی آب‌رسانی کند).
در این صورت، ممکن است در حالت استراحت، اشکالی برای فرد ایجاد نشود، اما وقتی که قلب مجبور باشد کار بیشتری انجام دهد و مثلاً شخص بخواهد چند پله را بالا برود، سرخرگهای کرونری نمی‌توانند بر اساس نیازِ این عضلات، به آن‌ها خون و اکسیژن برسانند و در نتیجه شخص در هنگام بالا رفتن از پله‌ها دچار درد سینه و آنژین قلبی می‌گردد. در چنین مواقعی اگر فرد کمی استراحت کند، درد معمولاً از بین خواهد رفت.
در حالت پیشرفته، اگر یک سرخرگ کرونر، به‌علت مسدود شدن آن توسط یک لختهٔ خون، به‌طور کامل جلوی خونرسانی‌اش گرفته شود، قسمتی از عضلهٔ قلب که دیگر خون به آن نمی‌رسد، خواهد مرد و این به سکته قلبی می‌انجامد.
روش‌های تشخیصی
پس از ظهور آنژین قلبی یا علائم دیگر بیماری کرونری در قلب بیمار، چنان‌چه مورد نیاز باشد، پزشک برای فهم بیشتر وضع بیمار می‌تواند به یکی از روش‌های زیر برای مطالعه و تشخیص بیماری اقدام کند:
نوار قلب
نوار قلب روشی است که در آن الکترودهای ویژهٔ ریتم تپش قلب و چگونگی هدایت جریان‌های قلبی را به نمایش درمی‌آورد. ماهیچه‌های قلبی صدمه‌دیده و ماهیچه‌های سالم قلبی آثار الکتریکی متفاوتی از خود به‌جای می‌گذارند و از این‌رو در تشخیص بیماری مؤثرند.
در صورت وجود آنژین، گاهی پزشک آزمایش نوار قلب را در حالت فعالیت بیمار می‌سنجد. به این نوع آزمون تست ورزش قلب گفته می‌شود.
اسپکت
اسپکت روش دیگری است که پزشک از وضع قلب می‌تواند کسب اطلاع کند. ماهیچه‌های سالم و مصدوم قلبی به میزان متفاوتی رادیوایزوتوپ جذب می‌کنند. به‌طور ویژه، از رادیوایزوتوپ‌های تالیم و تکنسیم در تست‌های بررسی سرخرگهای کرونری استفاده زیادی می‌شود.
تست ورزش قلب
اکوکاردیوگرافی تنشی یا تست ورزش قلب مشابه آزمون اسپکت است با این تفاوت که اکوکاردیوگرافی از مواد پرتوزا استفاده نمی‌کند، و به‌جای آن از فراصوت بهره می‌برد. با این روش می‌توان به‌طور زنده قلب را زیر نظر گرفت و مطالعه نمود.
در این تست، با مصرف دارو یا ورزش زیر نظر پزشک، افزایش ضربان قلب صورت می‌گیرد. برخی ناهنجاری‌های قلبی مثل بیماری سرخرگ کرونری قلب، در صورت افزایش ضربان قلب، آسان‌تر تشخیص داده می‌شوند.
آنژیوگرافی کرونری
با پرتو ایکس می‌توان تصاویری تهیه کرد که اطلاعات بسیار مفیدی را راجع به وضعیت سرخرگهای قلبی ارائه می‌دهد.
در این روش با یک کاتتر، مواد کنتراست‌زا مستقیماً به سرخرگهای کرونر تزریق می‌شوند، و بلافاصله تصاویر اخذ می‌گردند. از این روش به‌ویژه زمانی استفاده می‌گردد که پزشک احتمال عمل جراحی قلبی را در بیمار پیش‌بینی می‌کند.
سی‌تی آنژیوگرافی
سی‌تی آنژیوگرافی (CTA) نوعی سی‌تی اسکن رایانه‌ای است که روشی است برای تصویربرداری از عروق در سراسر بدن؛ از سرخرگهای تغذیه‌کنندهٔ مغز گرفته تا آن‌هایی که خون را به ریه‌ها، کلیه‌ها، دست‌ها و پاها می‌رسانند. از این روش برای تشخیص میزان گرفتگی عروق استفاده می‌شود
به استفاده از سی‌تی آنژیوگرافی برای بررسی سرخرگهای کرونری قلب، سی‌تی آنژیوگرافی کرونری می‌گویند.
آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی
برخلاف آنژیوگرافی با پرتو ایکس، آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی، یک روش غیر تهاجمی‌ست و از این‌رو برای بیمارهایی که رگ‌های بسیار حساس یا مشکلاتی با استفاده از کاتتر دارند، کابرد روزافزونی را یافته‌است.
پیوند به بیرون
- CAD چیست؟ (انگلیسی)
- اطلاعات بیشتر (انگلیسی)
جستارهای وابسته
منابع
- Coronary Artery Disease. American College of Physicians. 2000 p. 46-52