ابوسعید جنابی فارسی

ابوسعید حسن بن بهرام جنّابی (گناوه ای) معروف به ابوسعید گناوه ای) بنیانگذار قرمطیان در بحرین و احساء بود. وی اصالتاً از گناوه و از طایفه لر لیراوی بود. در شصت‌وچند سالگی، بسال ۳۰۰ قمری (۹۱۳ میلادی) در بحرین به قتل رسید.

ابوسعید دیلمی در دههٔ چهار (یا نیمهٔ اوّل دههٔ شش) قرن سوم قمری در شهر جنابه گناوه کنونی استان بوشهر در یکی از محله‌های قدیمی احتمالاً محله تل‌گوری متولد شد.

زمانی که مقتدر به خلافت رسید، ابوسعید جنّابی، یکی از رهبران قرامطه بود که در بحرین قیام کرد (۲۸۶ قمری برابر ۸۹۹ میلادی). وی به کمک قبایل عبدالقیس و ربیعه بحرین شهر الاحسا را تسخیر کرد و حکومت قرامطه را تشکیل داد. ابوسعید در نامه‌ای به معتضد عباسی، علت قیام خود را «بیداد» و ظلم خلیفه دانست. بعد از مرگ او در سال ۳۰۰ قمری (۹۱۳ میلادی)، پسرش ابوطاهر، رهبر قرامطهٔ بحرین شد. وی به مقتدر نامه نوشت و در آن، سپاه خود را حزب خدا معرفی کرد. قرامطهٔ بحرین دردسرهای فراوانی برای عباسیان ایجاد کردند؛ حج را چند بار متروک کرده، حجرالاسود را ربودند.

حسن قرمطی جنّابی (دیلمی) مکنی به ابوسعید در ذیحجه ۳۰۰ قمری در حمام مقتول شد.