ابوالاسود دؤلی

ابوالاسود دُؤَلی در حدود سال ۱۶ قبل از هجرت متولد شد. او از قبیلهٔ کنانه بود و عالمی توانا و محدثی بزرگ به‌شمار می‌رود. وی جزو تابعین است و از اصحاب علی بن ابی‌طالب به‌شمار می‌رود. وی در جنگ‌های متعددی شرکت جست، از جمله جمل، صفین و نهروان.

در زمان خلافت علی بن ابی طالب، ابوالأسود قاضی بصره و کاتب ابن عباس بود. پس از ترک امارت بصره توسط ابن عباس و انتصاب زیاد بن ابیه به ولایت فارس و کرمان، در سال آخر خلافت علی به فرمانداری بصره منصوب شد.

ابوالأسود دؤلی را «مَلِک‌النّحو» (یعنی «پادشاه نحو») لقب داده‌اند. وی، با اشارهٔ علی بن ابی‌طالب، علم نحو را بنیان‌گذاری کرد. او همچنین اولین کسی بود که قرآن را اعراب‌گذاری کرد.

ابوالأسود شاعری برجسته به‌شمار می‌رود و دیوان شعر وی نیز به چاپ رسیده‌است. وی اشعاری در مرثیهٔ حسین بن علی و نیز در مدح علی بن ابی‌طالب سروده‌است.

ابوالأسود در سال ۶۹ هـ. ق در بصره بر اثر بیماری درگذشت.

طغرایی اصفهانی، وزیر شهید ایرانی از نسل ابوالأسود دُؤَلی است.

• طغرایی
• نحو

• en.wikipedia.org/wiki/Abu_al-Aswad_al-Duali
• تاریخ دمشق، نوشتهٔ ابن عساکر: حرف ظاء.
• روضات‌الجنّات فی أوصافِ مدینةِ هرات، نوشتهٔ معین‌الدین محمد زمجی اسفزاری، ج۴، ص۲.