یعقوب بن اسحاق اهوازی

گفته شده ابن سکیت در سال ۱۸۶ق در دورق، (شهرستان شادگان کنونی) استان خوزستان به دنیا آمد و سپس همراه خانواده‌اش به بغداد رفت.

کنیه ابن سکیت، ابویوسف است. سکیت لقب اسحاق، پدر او بوده که اشاره به سکوت‌های طولانی او دارد.

عالمان شیعی، وی را از اصحاب امام جواد و امام هادی معرفی کرده‌اند که نزد آنان محترم بوده است. رجالیان شیعه او را ثقه و از بزرگان علم لغت و نحو دانسته و گفته‌اند هیچ طعنی دربارهٔ او نیست. افندی اصفهانی از ثعلب نقل کرده است که پس از ابن اعرابی کسی عالم‌تر از ابن سکیت به لغت نبود.

مدرس تبریزی نیز او را از بزرگان شعر و ادب و نحو و لغت و حامل علوم عربیه و ثقه دانسته است و گفته است که در شعر و علوم قرآنی تبحر داشت.

بنا بر نقل منابع، وی در ۵ رجب سال ۲۴۴ق و در ۵۸ سالگی درگذشت. روایات در باب چگونگی وفات او متفاوت است. برخی می‌گویند: او به دلیل شیعه بودن کشته شده و در این باره به داستان سؤال و جواب او با متوکل اشاره کرده‌اند؛ ابن سکیت معلم فرزندان متوکل بود، روزی متوکل به او گفت: دو فرزند من «معتز» و «مؤید» نزد تو محبوب‌ترند یا حسنین فرزندان علی؟ ابن سکیت در پاسخ خلیفه عباسی گفت: به خدا سوگند قنبر خادم علی بن ابیطالب از دو فرزندت و پدر این دو نزد من بهتر است. متوکل سخت برآشفت و به کارگزارانش دستور داد تا زبانش را از پشت سرش بیرون بکشند. همچنین نقل شده غلامان متوکل به امر او ابن سکیت را زیر پا انداختند و شکمش را لگدمال کردند و به خانه‌اش بردند تا درگذشت.

• إصلاح المنطق
• کتاب الالفاظ
• کتاب الأضداد
• کتاب الأمثال
• کتاب القلب و الإبدال
• کتاب النوادر

• نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۶ق.
• افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعة الخیام، بی‌تا.
• حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، نشر الفقاهة، ۱۴۱۷ق.
• خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۱۳ق.
• امین، محسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، بی‌تا.
• تفرشی، مصطفی بن حسین، نقد الرجال، قم، آل البیت، ۱۴۱۸ق.
• مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، خیام، ۱۳۶۹ش.
• صدر، حسن، تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام، تهران، اعلمی، ۱۳۷۵ش.

• ابن سکیت دورقی اهوازی
• ابن سکیت معلم سربدار