بافت‌مردگی بی‌خونی

استخوان یک بافت زنده است و حاوی سلول‌های به نام استئوسیت بوده که موجب رشد و استحکام آن می‌شوند. سر استخوان ران هم یک استخوان زنده بوده و استحکام آن مدیون فعالیت مداوم سلول‌های آن است که با نشاندن دائم املاح کلسیم بر روی داربست استخوانی موجب حفظ استحکام آن می‌شوند.

استخوان مانند هر بافت دیگری برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و مواد غذایی دارد و این مواد از طریق جریان خون به آن می‌رسند. رگ‌هایی که خون را به سر استخوان ران میرسانند عمدتاً از داخل و اطراف گردن استخوان ران به آن وارد می‌شوند. سر استخوان ران فقط همین یک مسیر خون‌رسانی را دارد و در صورت اختلال انتقال خون از این مسیر راه جایگزین دیگری وجود ندارد.

در بیماری بافت‌مردگی بی‌خونی یا سیاه شدن سر استخوان ران به عللی که دقیقاً مشخص نیست عملکرد رگ‌هایی که خون را به سر استخوان ران می‌رسانند دچار اشکال شده و خون به اندازه کافی به سر استخوان ران نمی‌رسد. شکستگی گردن استخوان ران (مثلاً به دلیل تروما) نیز می‌تواند موجب بروز این مشکل شود. بدنبال کاهش یا قطع خون‌رسانی به سر استخوان ران، سلول‌های آن می‌میرند. مرگ سلول‌ها موجب می‌شود بعد از مدتی استخوان سفتی و قوام خود را از دست داده و نرم شود.

سر استخوان ران در مفصل ران تحت فشار نیروهای بسیار قوی قرار دارد که عمدتاً بر اثر وزن بالا تنه به آن وارد می‌شود. سر استخوان ران در حالت عادی به راحتی این نیروها را تحمل می‌کند ولی وقتی استخوان ضعیف و نرم شده باشد نمی‌تواند این فشارها را تحمل کند. این نیروها و فشارها بتدریج موجب تغییر شکل سر استخوان ران می‌شوند. سطح بالایی سر استخوان که بیشترین نیروها به آن وارد می‌شود بتدریج صاف و تخت شده و حالت گرد و کروی خود را از دست می‌دهد.

بدنبال تغییر شکل استخوان، چون یکی بودن و هماهنگی انحنای سر استخوان ران و حفره حفره حقه‌ای تغییر کرده‌است، حرکت این دو در ناحیه مفصل به راحتی صورت نگرفته و سایش این دو سطح ناهماهنگ آرام آرام موجب ساییدگی مفصل می‌شود.

در روند بافت‌مردگی (نکروز) و مردن سر استخوان ران معمولاً غضروفی که سر استخوان ران را پوشانیده هم بدون حمایت استخوان زیرین بتدریج از بین می‌رود و این تخریب غضروفی روند ساییدگی را شدت می‌دهد.

این بیماری در زبان عامیانه به سیاه شدن سر استخوان ران یا مفصل لگن معروف است. نکروز سر استخوان ران را در بچه‌ها بیماری پرتس میگویند.

نظریه‌های بسیاری برای به وجود آمدن این بیماری وجود دارد که از آن جمله می‌توان به استفادهٔ بیش از حد استروئیدها، شیمی‌درمانی، مصرف بیش از اندازه الکل، فشارخون بالا، واسکولیت و بیماری‌هایی از این قبیل نام برد.

• استخوان ران

• http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Avascular_necrosis&oldid=452893910