نواهینواهی، کلام دلالت کننده بر منع شخص از انجام کاری است. ۱ - معنای لغوی و اصظلاحینواهی، جمع نهی، و نهی در لغت به معنای ترک و بازداشتن است، و در اصطلاح، به کلامی گفته می‌شود که برای بازداشتن شخص از انجام کاری انشا می‌شود. ۲ - نزاع اصولیون در دلالت دنهیبیشتر اصولی‌ها معتقدند نهی، در حرمت ظهور دارد، هر چند در این که این حرمت از طریق لفظ یا عقل استفاده می‌شود اختلاف دارند؛ مشهور معتقدند ماده و صیغه نهی همانند امر، بر طلب دلالت می‌کند، با این تفاوت که در نهی، طلب به «ترک فعل» و در امر، به «انجام فعل» تعلق گرفته است. برخی دیگر بر این باورند که متعلق طلب، «کَفّ از فعل»، یعنی خودداری از «منهی عنه» در خارج است. مشهور متاخران معتقدند متعلق نهی، زجر و منع از انجام کار است، اما نه زجر تکوینی بلکه زجر اعتباری. [۱]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۶، ص۴۰۹.
۳ - نظر کتاب کفایة الاصول در دلالت نهیدر کتاب «کفایة الاصول» آمده است: «الظاهر ان النهی بمادته و صیغته فی الدلالة علی الطلب مثل الامر بمادته و صیغته، غیر ان متعلق الطلب فی احدهما الوجود و فی الآخر العدم، فیعتبر فیه ما استظهرنا اعتباره فیه بلا تفاوت اصلا. نعم یختص النهی بخلاف و هو اَنّ متعلق الطلب فیه هل هو الکف او مجرد الترک و ان لا یفعل؟ و الظاهر هو الثانی». [۴]
المعجم الاصولی، حیدر، محمد صنقور علی، ص (۹۳۹-۹۳۷).
[۵]
سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۶، ص (۴۵۲-۳۹۹).
[۹]
اصول الفقه، خضری، محمد، ص۲۳۴.
۴ - عناوین مرتبطسقوط نهی؛ متعلق نواهی. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۵۵، برگرفته از مقاله «نواهی». |