منافرهمنافره، به‌معنای خطابه مربوط به امر موجود در وقت خطابه، با هدف اثبات مصلحت یا مفسده آن است. ۱ - اقسام خطابه به حسب اغراضخطابه، به حسب اغراض و موارد کاربرد آن بر سه نوع است: ۱.مشاوَرات؛ ۲. منافَرات؛ ۳. مشاجَرات. ۲ - توضیح اصطلاحهرگاه امری که در اطراف مصالح و مفاسد آن انشای خطابه می‌شود، در وقت انشای خطابه موجود باشد، آن خطابه «منافره» خوانده می‌شود، که یا به قصد اثبات فضیلت و منفعت امر موجود است، و یا اثبات رذیلت و مضرّت آن. در صورت اول، «مدح» (منافرات مدح) و در صورت دوم، «ذمّ» (منافرات ذمّ) خوانده می‌شود. کسی که در منافرات خطبه ایراد می‌کند و زشتی و زیبایی، کمال و نقص و ارزش و ضدارزش بودن امری را که بالفعل موجود است بیان می‌کند، لازم است که از انواع و اقسام زیبایی‌ها و زشتی‌های اشیاء و اشخاص مطلع باشد؛ چرا که جمال و زشتی هر چیزی به حسب خودش است، پس باید این‌ها را نیک بداند. ۳ - وجه تسمیهبرخی از منطق‌دانان در باره منافره گفته‌اند: خطابه‌های منافری آن است که در مقام مدح یا ذم افراد و یا در قراردادها و معاملات ایراد می‌شوند. ابن رشد این گونه خطابه‌ها را «نوع پست» نامیده است، و به این خاطر منافره نام گرفته‌اند که طبایع مستقیم از مدح و ذم رایج در اجتماع متنفرند زیرا اکثر آن‌ها بر خلاف حق است. جمعی دیگر هم گفته‌اند: وجه نام‌گذاری این قسم از خطابه‌ها به منافری بر ما پوشیده است و بهتر است که تظاهری نامیده شوند. [۴]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۴۹-۳۵۰.
[۵]
گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۷۳-۱۷۴.
۴ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مظفر، محمدرضا، المنطق. • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن. • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. ۵ - پانویس
۶ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «منافره»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۵. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی | خطابه
|