زمردزمرد از انواع سنگهای قیمتی می باشد. ۱ - سنگ زمرّدزُمُرّد یا زبرجد سنگ سبز رنگ قیمتی است. امام خمینی در تحریرالوسیله در باره ثواب ساختن مسجد می‌نویسند: «من المستحبّات الاکیدة بناء المسجد، و فیه اجر عظیم و ثواب جسیم، و قد ورد انّه قال رسول اللَّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): «من بنی مسجداً فی الدنیا اعطاه اللَّه بکلّ شبر منه - او قال: بکلّ ذراع منه - مسیرة اربعین الف عام مدینة من ذهب و فضّة و درّ و یاقوت و زُمُرّد و زَبَرجَد و لُؤلؤ» الحدیث.» [۱]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۶۰، کتاب الصلاة، المقدمة الرابعة فی المکان، مسالة۱۸.
ساختن مسجد از مستحبات مؤکد است و اجر بزرگ و ثواب عظیمی دارد و در حدیث آمده که پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «هر که در دنیا مسجدی بسازد، خداوند متعال در برابر هر وجب آن - یا فرمود: در برابر هر ذراع آن - به مقدار چهل هزار سال راه پیمودن، شهری از طلا و نقره و درّ و یاقوت و زمرّد و زبرجد و لؤلؤ به او عطا می‌فرماید.۲ - کاربرد زمرّد در فقهعنوان یاد شده به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات و خمس به کار رفته است. ۳ - احکام زمرّد در فقه۳.۱ - احکام زمرّد در طهارتاستنجا با دستى که در آن انگشتر داراى نگین زمرّد باشد، مکروه [۲]
البیان ص۴۲.
و بیرون آوردن آن هنگام استنجا مستحب است. [۳]
وسائل الشیعة ج۱، ص۳۵۹.
۳.۲ - احکام زمرّد در صلاتتیمم و سجده کردن بر سنگ معدنی، مانند زمرّد صحیح نیست. [۴]
کشف الغطاء ج۲، ص۳۳۷.
[۶]
مجمع الرسائل (عبادات) ص۲۰۰.
[۷]
منهاج الصالحین (سید محمدسعید حکیم) ج۱، ص۱۱۳.
در دست کردن انگشتر زمرّد مستحب است. [۸]
کشف الغطاء ج۳، ص۴۴.
[۹]
مهذب الأحکام ج۵، ص۳۷۵.
هرچند در آثار امام خمینی، جز موردی که نقل شد ذکری از زمرد به میان نیامده است لکن در باره «ما یصح السجود علیه» به‌طورکلی فرموده‌اند: ولا یصحّ السجود علی ما خرج عن اسم الارض من المعادن، کالذهب و الفضّة و الزجاج و القیر ونحو ذلک.» [۱۰]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۵۸، کتاب الصلاة، المقدمة الرابعة فی المکان، مسالة۱۰.
و سجده بر معادنی که عنوان «زمین» را از دست داده‌اند، مانند طلا و نقره و شیشه و قیر و مانند آن صحیح نیست.۳.۳ - احکام زمرّد در خمسخمس به همه معادن از جمله زمرّد تعلق مى‌گیرد. [۱۳]
جامع المسائل (بهجت) ج۲، ص۹۰-۹۱.
۴ - پانویس
۵ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۲۶۶. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |