رشکیکی از رذایل انسانی صفت حسادت میباشد که در قران و آیات به ان اشاره شده است. قل اعوذ... ومن شر حاسد اذا حسد. از شر حسود آن گاه که حسد ورزد، به خدا پناه می‌برم. ۱ - مفهوم شناسیحسد، بدخواهی، خواستار زوال نعمت و سعادت دیگری بودن است؛ [۳]
قرشی، قاموس قرآن، ج۱ و ۲، ص۱۳۱.
ولی اگر تمنای زوال نعمت از او نکند، بلکه مانند آن را برای خود بخواهد، آن را غبطه می‌گویند و اگر زوال چیزی را از دیگری بخواهد که صلاح او نباشد، آن را غیرت می‌گویند. [۴]
نراقی، معراج السعاده، ص۴۰۳.
۲ - تفسیر آیهپناه بردن به خدا از حسود وقتی حسادت می‌ورزد به این دلیل است که انسان حسود و گرفتار به این بلای اخلاقی و بیماری اجتماعی، هر لحظه ممکن است برای تسکین ناراحتی درونی خود، به انسانی که مورد حسادت اوست زیانی وارد آورد. از این رو، باید از شر او نیز به خدا پناه برد. از دیدگاه برخی صاحب نظران ای منظور از شر حسود، زیان رساندن چشم اوست، زیرا بسیار شده است که شورچشمی حسود به گونه‌ای در فرد مورد نظرش اثر نهاده که او را دچار زیان و ضرر و یا بیماری و عیب ساخته است. ۳ - نکوهش حسد در قرانقرآن کریم مکرر از حسد نکوهش می‌کند؛ حسد هم برای فرد زیان دارد و هم برای جامعه ، و علمای اخلاق آن را یکی از نکوهیده‌ترین صفات شمرده‌اند. خداوند گروهی از اهل کتاب را به سبب حسادتشان مذمت می‌کند: «ود کثیر من اهل الکتاب لو یردونکم من بعد ایمانکم کفارا حسدا من عند انفسهم» و همچنین کسانی هستند که به دلیل حسادت ، فضل و عنایت خدا را در مورد دیگران نمی‌توانند ببینند: «ام یحسدون الناس علی ما اتیهم الله من فضله». خطر حسود مخصوص خودش نیست، به دیگران نیز آسیب می‌رساند. از این رو، توصیه شده: از شر او باید به خداوند پناه برد. ۴ - دلایل حسادتحسادت، نشانة کم ظرفیتی و تنگ نظری است. نخستین کشتاری که در زمین رخ داد، به سبب حسادت میان فرزندان آدم بود و گناهی که در آسمان ایجاد شد، حسادت ابلیس به آدم(ع) بود. در حدیث می‌خوانیم: «حسادت، ایمان را می‌خورد آن گونه که آتش هیزم را». آنچه بر سر اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمد و موجب شد که آنان را کنار زنند و آن همه ظلم‌ها به آنها روا دارند، ناشی از حسادت بود و قرآن در آیه ۵۴ سورة نساء می‌فرماید: «چرا به خاطر الطاف و تفضل خداوند بر افراد لایق حسادت می‌ورزند؟ مگر نمی‌دانند ما به آل ابراهیم کتاب و حکمت و ملک عظیم دادیم». در میان صفات مذموم، حسادت بدترین آنهاست؛ زیرا حسود نقشه‌ها می‌کشد و حیله‌ها می‌کند و مرتکب انواع شرور می‌شود تا به هدف برسد. حضرت علی علیه‌السّلام فرمود: «حسادت، بیماری خطرناکی است که جز با مرگ محسود یا هلاکت حسود از بین نمی‌رود». حسود در واقع به خدا اعتراض دارد و در برابر اراده و حکمت او جهت می‌گیرد که چرا به او عطا کرده و به من امام صادق- علیه‌السّلام- می‌فرماید: «ریشة کفر حسادت است». چنان که در برابر پیامبران می‌گفتند: «ابشر یهدوننا»؛ آیا انسانی مانند ما پیامبر شود و ما را هدایت کند؟ حسود اهل تواضع و تشکر نیست و هرگز به کمالات دیگران گواهی نمی‌دهد و قهرا مرتکب گناه کتمان حق می‌شود. [۱۳]
قرائتی، تفسیر نور، ج۱۲، ص۶۴۸.
۵ - پیام‌های آیه۱. پناه بردن به خدا از شر حسود را باید به زبان جاری کرد (قل اعوذ). ۲. به سبب خطرهای زیاد و اهمیت آن، انبیا باید به خدا پناه برند: (قل اعوذ). ۳. اصلاح خود و جامعه بدون استمداد و پناهندگی به خدا مشکل است (قل اعوذ). ۴. زمینه‌ها زمانی خطرناک است که به فعلیت درآیند (حاسد اذا حسد). ۵. حسادت کم و بیش در افراد هست، اقدام عملی بر اساس آن گناه است (اذا حسد). [۱۴]
قرائتی، تفسیر نور، ج۱۲، ص۶۵۰.
۶ - عناوین مرتبطآثار حسد: اختلاف در دین ؛ اعراض از ایمان به محمد ؛ انکار حق ؛ توطئه ؛ دروغ ؛ سرزنش ؛ ظلم درمان حسد زمینه‌های حسد: . کیفر حسودان: خشم خدا ؛ عذاب ؛ آتش [۳۵]
رفسنجانی و گروهی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۵۵۵.
[۳۶]
رفسنجانی و گروهی از محققان، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۵۶۵-۵۶۶.
نداده است. ۷ - پانویس۸ - منبعدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،سایت بلاغ،برگرفته از مقاله<<رشک>>. |