رجفهرجفه حوادث طبیعی ترسناک را می گویند. ۱ - معنای رجفهزلزله و رخداد ترسناک آسمانی را رَجْفه می گویند. ۲ - رجفه در روایاتواژه «رجفه» در برخى روایات در کنار زلزله، از اسباب وجوب نماز آیات برشمرده شده است. ۳ - رجفه در کلام فقهافقها گفته اند: رجفه یا به معناى زلزله است و ذکر زلزله پس از آن براى تأکید است و یا به معناى هر رخداد ترسناک آسمانى که موجب ترس و نگرانى مردم مى‌گردد. [۲]
روض الجنان ج۲، ص۸۰۴.
[۴]
روضة المتقین ج۲، ص۸۰۰.
امام خمینی در تحریرالوسیله می‌فرماید: (از اسباب نماز آیات است) زلزله و هر نشانه و حادثه‌ای که موجب ترس بیشتر مردم باشد، خواه آسمانی باشد - مانند باد سیاه یا سرخ یا زردی که عادی نباشد و تاریکی شدید و صیحه و صدای فروریختن آوار و آتشی که گاهی در آسمان آشکار می‌شود و غیر این‌ها - یا بنابر احتیاط (واجب) زمینی باشد، مانند فرورفتگی زمین و مانند آن. و آنچه موجب ترس نباشد اثری ندارد و ترسیدن عده کمی از مردم نیز (در واجب شدن نماز آیات) تاثیری ندارد. البته در گرفتن ماه و خورشید و زلزله ترسیدن شرط نیست و در مورد آن‌ها به‌هرحال نماز آیات واجب است. و علت زلزله نیز تعیین‌کننده نیست پس در جایی که به‌صورت نسبتاً مداوم زمین‌لرزه می‌شود و عرف مردم آن‌ها را زلزله می‌دانند؛ هرچند که طبق نظر کارشناسان نفتی، این زمین‌لرزه‌ها به‌خاطر بهره‌برداری مدام از منابع گاز طبیعی باشد «اگر زلزله است، نماز دارد.» و «وجوب نماز آیات فقط مخصوص کسانی است که در شهر (و محل وقوع) آیت باشند، بنابراین بر غیر آن‌ها واجب نیست، ولی اگر محل آن‌ها متّصل به محل وقوع حادثه است که هر دو محل مانند یک محل حساب می‌شود، الحاق آن به محل وقوع آن قوّت دارد.» ۳.۱ - وقت نماز آیات زلزلهو وقت نماز آیات «در زلزله و مانند آن از چیزهایی که غالباً مدت وقوع آن‌ها برای خواندن نماز گنجایش ندارد، مثل صیحه و صدای آوار، پس نماز آیات در این موارد، سبب دارد ولی وقت ندارد، بنابراین در همان حال وقوع آن‌ها باید اقدام به خواندن نماز آیات نماید، پس درصورتی‌که معصیت کند (و فوراً نخواند) بعد از آن مادام‌العمر واجب است و درهرصورت ادا می‌باشد.» ۳.۲ - کسانی که نماز آیات بر آنان واجب استاین نماز بر هر مکلّفی واجب است، و بنابر اقوی از زن حایض و نفساء، ساقط است، بنابراین قضای نماز آیاتی که وقت داشته باشد (مثل خسوف و کسوف) بر آن‌ها واجب نیست و ادای نماز آیات غیر آن (مثل صیحه آسمانی) بر آنان واجب نیست و این حکم در مورد حیض و نفاسی است که تمام مدت وقوع اسباب نماز آیات را فراگیرد. ۳.۳ - راه‌های اثبات وقوع آیاتوقوع چیزی که نماز آیات برای آن واجب است و همچنین زمان آن و مقدار آن، با یقین (خود انسان) و شهادت دو عادل، بلکه بنابر احتیاط (واجب)، با شهادت یک نفر عادل و با خبردادن منجّمی هم که به راست‌گویی‌اش اطمینان هست، بنابر احتیاط (واجب) اگر اقوی نباشد ثابت می‌شود. ۴ - پانویس۵ - منبع• جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودی،فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۶۹. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |