تمنیتمنی، آرزوی امر غیرمحتمل است. ۱ - تعریف"تمنی" از اقسام انشا و به معنای خواستن امر مورد پسندی است که امیدی برای دستیابی به آن نیست؛ یا به سبب محال بودن آن؛ ۱.۱ - مثال اول(یا لیتنی کنت ترابا)؛ "کاش من خاک بودم! " یا دستیابی به آن ممکن است، اما امیدی برای به دست آوردن آن نیست؛ ۱.۲ - مثال دوم(یا لیت لنا مثل ما اوتی قارون)؛ "ای کاش ما نیز مانند آن چه به قارون داده شد داشتیم! ". ۲ - اشکال و جواببرخی اشکال کرده‌اند که چیزی که به دست آوردنش ممکن نباشد، چگونه درخواست می‌شود؟ فخررازی می‌گوید: بهتر آن است که تمنی، ترجی و قسم را از اقسام طلب نشماریم؛ زیرا طلبی در آن نیست؛ بلکه تنبیه و آگاهی بر مطلب و مراد است، اما می‌توان آن را "انشا" نامید. ۳ - اقسام حروف تمنیحروف تمنی عبارتند از: ۱. لیت: (یا لیتنا نرد ولا نکذب بآیات ربنا)؛ "کاش ما را باز می‌گرداندند و دیگر آیات پروردگارمان را انکار نمی‌کردیم! "؛ ۲. هل: (فهل لنا من شفعاء فیشفعوا لنا)؛ "آیا شفیعانی داریم که برای ما شفاعت کنند؟ "؛ ۳. لو: (فلو ان لنا کرة فنکون من المؤمنین)؛ "کاش برای ما بازگشتی بود تا آن گاه از مؤمنان می‌شدیم". [۸]
خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۸۰۸.
[۹]
بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۸۶۶.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تمنی». |