زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

انضاض





تبدیل مال به پول رایج را انضاض گویند. از این عنوان به مناسبت در باب زکات و نیز در باب مضاربه سخن رفته است.


۱ - انضاض در مضاربه



انضاض در مضاربه دارای احکامی است که به آنها اشاره می‌شود.

۱.۱ - انضاض از شرائط مضاربه


از شرایط مضاربه، وجوب انضاض مال توسط عامل است؛ گرچه ضرر کرده باشد.

۱.۲ - انضاض، شرط استقرار مالکیت عامل


استقرار مالکیّت عامل نیز پس از انضاض تمام مال و تقسیم آن و فسخ مضاربه می‌باشد. پس از استقرار مالکیّت، اگر چیزی تلف شود، از مال مالک آن تلف شده و از سود محاسبه نمی‌شود و قبل از آن، مالکیّت عامل نسبت به سهم خود به مجرّد حصول سود، از نوع مالکیت متزلزل است.

۱.۳ - حکم در صورت انضاض به مقدار سود


اگر از مال مضاربه‌ای، تنها، به مقدار سود نقد شده باشد، در صورتی که عامل خواستار تقسیم سود باشد، جواز تقسیم مشروط بر رضایت مالک است و در صورت عدم رضایت، مجبور به تقسیم نمی‌گردد، ولی اگر مالک خواستار تقسیم باشد، در جواز تقسیم و اجبار عامل بر آن، اختلاف است.

۱.۴ - انضاض پس از فسخ مضاربه


در صورتی که قبل از انضاض مال، مضاربه توسط عامل یا مالک فسخ گردد، در جواز انضاض توسط عامل بدون رضایت مالک و در وجوب انضاض توسط عامل با درخواست و الزام مالک- خواه سودی حاصل شده باشد یا نه- اختلاف است.

۱.۵ - انضاض پس از مرگ عامل یا مالک


در صورتی که عامل قبل از انضاض مال مضاربه‌ای بمیرد، اگر مالک اجازه دهد، انضاض توسط وارث او انجام می‌گیرد و گرنه، حاکم شخص امینی را برای انضاض تعیین می‌کند، ولی اگر مالک قبل از انضاض بمیرد، انضاض عامل بدون اذن وارث او، جایز نیست، مگر در صورت امید به حصول سود با انضاض که محل اختلاف است. همچنین در این که آیا وارث می‌تواند عامل را ملزم به انضاض مال کند یا نه، محل بحث است.

۱.۶ - پرداخت زکات قبل از انضاض


در جواز پرداخت زکات مال مضاربه‌ای توسط عامل قبل از انضاض و تقسیم، اختلاف است.

۲ - پانویس


 
۱. جواهر الکلام ج۲۶، ص۳۵۵-۳۵۶.    
۲. جواهر الکلام ج۲۷، ص۶۲.    
۳. مستمسک العروة ج۱۲، ص۳۴۰.    
۴. جواهر الکلام ج۲۶، ص۳۷۳.    
۵. جواهر الکلام ج۲۶، ص۳۹۱.    
۶. جواهر الکلام ج۱۵، ص۲۸۶.    
۷. جواهر الکلام ج۲۶، ص۳۹۸.    
۸. مستمسک العروة ج۱۲، ص۳۴۲.    
۹. جواهر الکلام ج۲۶، ص۳۸۸-۳۹۰.    
۱۰. جواهر الکلام ج۲۶، ص۳۵۵-۳۵۶.    
۱۱. جواهر الکلام ج۱۵، ص۲۸۶.    


۳ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۷۳۰.


رده‌های این صفحه : اصطلاحات فقهی | زکات | فقه | مضاربه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.