زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

اشباع





اشباع در دو معنای پرخواندن حرکات حروف و سیر کردن گرسنه آمده است.
اشباع به مفهوم نخست از اصطلاحات علم تجوید است و از آن به مناسبت در باب صلات سخن رفته است.


۱ - تعریف اشباع در علم تجوید



در اصطلاح علم تجوید ، عبارت است از تبدیل ضمه «‌ها» ی ضمیر به «واو» -در صورتی که حرف ماقبل آن مفتوح یا مضموم باشد- و تبدیل کسره «‌ها»‌ی ضمیر به «یا» -اگر ماقبل آن مکسور باشد-؛ مانند: «انه، ماله، اهله، سمعه و بصره» که «انهو، مالهو، اهلهو، سمعهی و بصرهی» خوانده می‌شوند.

۲ - رعایت اشباع در قرائت نماز



رعایت قانون اشباع مانند دیگر قوانین تجویدی در قرائت نماز واجب نیست،بلکه ترک اشباع «ا» در «اللّه» و «ا» و «ب» در «اکبر» مستحب است و به قول مشهور، اگر اشباع در دو کلمۀ یاد شده موجب به وجود آمدن حرف «الف» گردد (آللّه و اکبار)، موجب بطلان نماز می‌گردد.

۲.۱ - قرائت «ا» در «إِیّٰاکَ نَعْبُدُ...


قرائت «ا» در «إِیّٰاکَ نَعْبُدُ وَ إِیّٰاکَ نَسْتَعِینُ» با اشباع و بدون اشباع جایز است.

۲.۲ - تکلم به دو حرف در نماز


تکلّم به دو حرف هر چند حرف دوم زاییدۀ اشباع حرکت حرف نخست باشد موجب بطلان نماز است.

۳ - علامت اشباع در قرآن



علامت اشباع مضموم در بعضی قرآن‌ها ضمه معکوس است که بالای «‌ها»‌ی ضمیر می‌گذارند. و علامت اشباع مکسور «الف» مقصوره است که زیر «‌ها»‌ی ضمیر قرار می‌گیرد.
[۷] بیگلری، حسن، سرالبیان فی علوم القرآن، ص۲۰۵.
[۸] موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۱۱۰.
[۹] حبیبی، ابوطالب، آموزش تجوید، ص۶۷.


۴ - پانویس


 
۱. جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۹۵۰.    
۲. طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۱۷.    
۳. نجفی جواهری، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۹، ص۲۲۶-۲۲۸.    
۴. محقق اصفهانی، محمد بن حسن، کشف اللثام، ج۳، ص۴۲۴-۴۲۵.    
۵. طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۳۵.    
۶. نجفی جواهری، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۱۱، ص۴۷.    
۷. بیگلری، حسن، سرالبیان فی علوم القرآن، ص۲۰۵.
۸. موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۱۱۰.
۹. حبیبی، ابوطالب، آموزش تجوید، ص۶۷.


۵ - منبع



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۵۲۷-۵۲۸.    
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اشباع».    


رده‌های این صفحه : آداب تلاوت | تجوید | قرآن شناسی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.