زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

گوساله‌پرستی (قرآن)





گوساله‌پرستی که در آیین حضرت موسی (علیه السلام) رواج داشت یک عمل حرام بوده است و دارای احکامی هم می‌باشد.


۱ - حرمت گوساله پرستی



گوساله‌پرستی، در آیین موسی (علیه السلام) منع شده و دارای حرمت است.
«واذ وعدنا موسی اربعین لیلة ثم اتخذتم العجل من بعده وانتم ظــلمون•...• واذ قال موسی لقومه یـقوم انکم ظـلمتم انفسکم باتخاذکم العجل فتوبوا الی بارئکم فاقتلوا انفسکم ذلکم خیر لکم عند بارئکم فتاب علیکم انه هو التواب الرحیم؛ و (به یاد آورید) هنگامی را که با موسی چهل شب وعده گذاردیم؛ (و او، برای گرفتن فرمانهای الهی، به میعادگاه آمد؛) سپس شما گوساله را بعد از او (معبود خود) انتخاب نمودید؛ در حالی که ستمکار بودید.•...• و زمانی را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من! شما با انتخاب گوساله (برای پرستش) به خود ستم کردید! پس توبه کنید؛ و به سوی خالق خود باز گردید! و خود را (=یکدیگر را) به قتل برسانید! این کار، برای شما در پیشگاه پروردگارتان بهتر است.سپس خداوند توبه شما را پذیرفت؛ زیرا که او توبه‌پذیر و رحیم است.».
«ولقد جاءکم موسی بالبینـت ثم اتخذتم العجل من بعده وانتم ظــلمون• ... واشربوا فی قلوبهم العجل بکفرهم قل بئسما یامرکم به‌ایمـنکم ان کنتم مؤمنین؛ و (نیز) موسی آن همه معجزات را برای شما آورد، و شما پس از (غیبت) او، گوساله را انتخاب کردید؛ در حالی که ستمگر بودید.• و (به یاد آورید) زمانی را که از شما پیمان گرفتیم؛ و کوه طور را بالای سر شما برافراشتیم؛ (و گفتیم:) این دستوراتی را که به شما داده‌ایم محکم بگیرید، و درست بشنوید! آنها گفتند: شنیدیم؛ ولی مخالفت کردیم. و دلهای آنها، بر اثر کفرشان، با محبت گوساله آمیخته شد. بگو: ایمان شما، چه فرمان بدی به شما می‌دهد، اگر ایمان دارید!».
اگر شما راست مى گوئید و به پیامبر خودتان ایمان دارید پس این گوساله پرستى بعد از آنهمه دلائل روشن توحیدى چه بود؟ این چه ایمانى است که به محض غیبت موسى و رفتنش به کوه طور از دلهاى شما پرواز مى کند و کفر جاى آن، و گوساله جاى توحید را مى گیرد؟آرى شما با این کارتان هم به خود ستم کردید و هم به جامعه خود و نسلهاى آینده تان.
«یسـلک اهل الکتـب... ثم اتخذوا العجل من بعد ما جاءتهم البینـت فعفونا عن ذلک وءاتینا موسی سلطـنـا مبینا؛ اهل کتاب از تو می‌خواهند کتابی از آسمان (یکجا) بر آنها نازل کنی؛ (در حالی که این یک بهانه است؛) آنها از موسی، بزرگتر از این را خواستند، و گفتند: خدا را آشکارا به ما نشان ده! و بخاطر این ظلم و ستم، صاعقه آنها را فرا گرفت. سپس گوساله (سامری) را، پس از آن همه دلایل روشن که برای آنها آمد، (به خدایی) انتخاب کردند، ولی ما از آن درگذشتیم (و عفو کردیم) و به موسی، برهان آشکاری دادیم.».
«واتخذ قوم موسی من بعده من حلیهم عجلا جسدا له خوار الم یروا انه لا یکلمهم ولا یهدیهم سبیلا اتخذوه وکانوا ظــلمین• ولما سقط فی ایدیهم وراوا انهم قد ضلوا قالوا لـئن لم یرحمنا ربنا ویغفر لنا لنکونن من الخـسرین؛ قوم موسی بعد (از رفتن) او (به میعادگاه خدا)، از زیورهای خود گوساله‌ای ساختند؛ جسد بی‌جانی که صدای گوساله داشت! آیا آنها نمی‌دیدند که با آنان سخن نمی‌گوید، و به راه (راست) هدایتشان نمی‌کند؟! آن را (خدای خود) انتخاب کردند، و ظالم بودند!• و هنگامی که حقیقت به دستشان افتاد، و دیدند گمراه شده‌اند، گفتند: اگر پروردگارمان به ما رحم نکند، و ما را نیامرزد، بطور قطع از زیانکاران خواهیم بود!»
«ان الذین اتخذوا العجل سینالهم غضب من ربهم وذلة فی الحیوة الدنیا وکذلک نجزی المفترین؛ کسانی که گوساله را (معبود خود) قرار دادند، بزودی خشم پروردگارشان، و ذلّت در زندگی دنیا به آنها می‌رسد؛ و اینچنین، کسانی را که (بر خدا) افترا می‌بندند، کیفر می دهیم!».
«فاخرج لهم عجلا جسدا له خوار فقالوا هـذا الـهکم والـه موسی فنسی•...• قال فاذهب فان لک فی الحیوة ان تقول لا مساس وان لک موعدا لن تخلفه وانظر الی الـهک الذی ظـلت علیه عاکفـا لنحرقنه ثم لننسفنه فی الیم نسفا؛ و برای آنان مجسّمه گوساله‌ای که صدایی همچون صدای گوساله (واقعی) داشت پدید آورد؛ و (به یکدیگر) گفتند: این خدای شما، و خدای موسی است!» و او فراموش کرد (پیمانی را که با خدا بسته بود)!•...• آیا نمی‌بینند که (این گوساله) هیچ پاسخی به آنان نمی‌دهد، و مالک هیچ گونه سود و زیانی برای آنها نیست؟».

۲ - کیفر گوساله پرستی



قتل یکدیگر، کیفر گوساله پرستی، در آیین موسی (علیه السلام) بوده است.
«واذ قال موسی لقومه یـقوم انکم ظـلمتم انفسکم باتخاذکم العجل فتوبوا الی بارئکم فاقتلوا انفسکم ذلکم خیر لکم عند بارئکم فتاب علیکم انه هو التواب الرحیم؛ و زمانی را که موسی به قوم خود گفت: «ای قوم من! شما با انتخاب گوساله (برای پرستش) به خود ستم کردید! پس توبه کنید؛ و به سوی خالق خود باز گردید! و خود را (=یکدیگر را) به قتل برسانید! این کار، برای شما در پیشگاه پروردگارتان بهتر است.» سپس خداوند توبه شما را پذیرفت؛ زیرا که او توبه‌پذیر و رحیم است.».شک نیست که پرستش گوساله سامرى ، کار کوچکى نبود، ملتى که بعد از مشاهده آنهمه آیات خدا و معجزات پیامبر بزرگشان موسى (علیه السلام) همه را فراموش کنند و با یک غیبت کوتاه پیامبرشان به کلى اصل اساسى توحید و آئین خدا را زیر پا گذارده بت پرست شوند.اگر این موضوع براى همیشه از مغز آنها ریشه کن نشود وضع خطرناکى به وجود خواهد آمد، و بعد از هر فرصتى مخصوصا بعد از مرگ موسى (علیه السلام)، ممکن است تمام آیات دعوت او از میان برود، و سرنوشت آئین او به کلى به خطر افتد در اینجا باید شدت عمل به خرج داده شود، و هرگز تنها با پشیمانى و اجراى صیغه توبه بر زبان نباید قناعت گردد، لذا فرمان شدیدى از طرف خداوند، صادر شد که در تمام طول تاریخ پیامبران مثل و مانند ندارد، و آن اینکه ضمن دستور توبه و بازگشت به توحید، فرمان اعدام دست جمعى گروه کثیرى از گنهکاران بدست خودشان صادر شد.

۳ - پانویس


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۵۱.    
۲. بقره/سوره۲، آیه۵۴.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۹۲.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۹۳.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۳۵۰-۳۵۱.    
۶. نساء/سوره۴، آیه۱۵۳.    
۷. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۸.    
۸. اعراف/سوره۷، آیه۱۴۹.    
۹. اعراف/سوره۷، آیه۱۵۲.    
۱۰. طه/سوره۲۰، آیه۸۸.    
۱۱. طه/سوره۲۰، آیه۹۷.    
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۵۴.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۲۵۴-۲۵۶.    


۴ - منبع



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم گوساله‌پرستی»    



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.