کوته‌فکری اکثریت (قرآن)خداوند متعال در قرآن کریم اکثریت مردم را کوتاه فکر و جاهل و سطحی نگر معرفی کرده است. ۱ - سطحی نگری اکثریت مردماکثریت انسان‌ها سطحی نگر هستند. ... ولـکن اکثر الناس لایعلمون یعلمون ظـهرا من الحیوة الدنیا...یعنی و لیکن بیشتر مردم به شؤون خدای تعالی جاهلند، و به وعده او اطمینان و وثوق ندارند، او را چون امثال خود می‌پندارند، که هم راست می‌گویند، و هم دروغ، هم وعده می‌دهند، و هم خلف وعده می‌کنند. ۲ - غفلت اکثریت مردمغفلت و بی خبری اکثریت انسان‌ها از آخرت از آیات زیر استفاده می شود. ... ولـکن اکثر الناس لایعلمون یعلمون ظـهرا من الحیوة الدنیا وهم عن الاخرة هم غـفلون. جمله" یعلمون" به طوری که در کشاف گفته- بدل است از جمله" لا یعلمون" و با در نظر گرفتن اینکه هر جا بدل در کلام آید" مبدل منه" آن در حکم سقوط است، از این به دست می‌آید که فرقی بین ندانستن یعنی جهل و بین دانستنی که از امور مادی تجاوز نمی‌کند نیست، یعنی کسی که عملش تنها در امور مادی است، در حقیقت با جاهل هیچ فرقی ندارد. بعضی دیگر گفته اند: " جمله مذکور استینافی است، می‌خواهد علت جهلشان را بیان کند، جهلشان به حقانیت وعده خدا، و اینکه امر به دست اوست، چه قبل و چه بعد، و او مؤمنین را علیه کفار یاری خواهد کرد، و آن علت این است که: علم خود را به اموری مادی اختصاص داده‌اند، و معنای آن این است که: کفار حقایق مذکور را نمی‌دانند، و علمی ندارند، مگر به امور ظاهری دنیا" و این ظاهرتر است. و اگر کلمه" ظاهرا" را نکره آورد، و فرمود: ظاهری از حیات دنیا را می‌دانند، برای این است که آن را تحقیر کند، و ظاهر حیات دنیا، در مقابل باطن آن، همان چیزهایی است که با حواس ظاهریشان احساس می‌کنند، و این احساس وادارشان می‌کند که در پی تحصیل آن برآیند، و به آن دل بسته، غیر آن را یعنی حیات آخرت، و معارف مربوط به آن را فراموش کنند، و از خیرات و منافعی که در آن است، و منافع و خیرات واقعی و به حقیقت معنای کلمه است غفلت بورزند. ۳ - برداشتهای جاهلانهبرخورداری از اموال و فرزندان بسیار، نشانه تکریم الهی در نظر اکثریت انسان‌های نادان است. وقالوا نحن اکثر امولا واولـدا وما نحن بمعذبینضمیر جمع به کلمه" المترفین" در آیه قبل «و ما ارسلنا فی قریة من نذیر الا قال مترفوها...» بر می‌گردد، و خاصیت اتراف، و ترفه، و غوطه ور شدن در نعمت‌های مادی همین است، که قلب آدمی بدان‌ها متعلق شود، و آنها را عظیم بشمارد، و سعادت خود را در داشتن آنها بداند، حالا چه اینکه موافق حق باشد، یا مخالف آن، در نتیجه همواره به یاد حیات ظاهری دنیا بوده، ما ورای آن را فراموش می‌کند. قل ان ربی یبسط الرزق لمن یشاء ویقدر ولـکن اکثر الناس لایعلمون. ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۱۸۵، برگرفته از مقاله «کوته‌فکری اکثریت». |