پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی (کتاب)این کتاب مفید و ارزشمند قرآنی از کتابهای اولیه در زمینه علوم قرآنی به زبان فارسی است که پس از انقلاب اسلامی به قلم دکتر رجبعلی مظلومی نگارش یافته است. ۱ - معرفی کتابکتاب در ۴ جلد سامان یافته است. ۱.۱ - موضوعات جلد اولدر جلد اول تحت عنوان «سرگذشت قرآن» به منشا پیدایش نام قرآن و معانی آن، زمان شروع وحی و چگونگی آن، تدوین قرآن طی دو مرحله حفظ و کتابت قرآن، نام شماری از حافظان و کاتبان قرآن، معنای جمع قرآن در آیه شریفه: «ان علینا جمعه و قرآنه» سابقه گردآوری قرآن و گردآورندگان آن، جمع آوری قرآن توسط حضرت علی علیه‌السّلام و امتیازاتی که مصحف جمع آوری شده توسط ایشان دارا بود، مدت زمان تدوین این مصحف که در آن دو دیدگاه ارائه شده است: ۳ روز و ۶ ماه ، مانع شدن اغراض سیاسی از پذیرفتن مصحف حضرت امیر علیه السلام، تدوین مصحف قانونی به دستور عثمان با سرپرستی و راهبری زید بن ثابت و مختصات آن، فرق مصحف‌های تهیه شده و چگونگی مصاحف نوشته شده در صدر اسلام ، مختصات مصاحف باقی مانده، مطالبی درباره مصحف منسوب به حضرت امیر علیه‌السّلام که در کتابخانه علوی نجف و کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد رؤیت شده است، مصحف امام عسکری علیه السلام، مصحف ابی بن کعب ، اطلاعات لازم در مورد مصحف که شامل مطالبی درباره خط قرآن، پیدایش خط در مجاز، اعراب و نشانه گذاری و... می‌باشد. ترتیب سوره‌ها که برخی آنرا توقیفی و برخی دیگر اجتهادی می‌دانند، ضابطه مکی و مدنی بودن آیات ، ارائه نموداری از سور مکی و مدنی و ترتیب و تاریخ نزول آنها، تعداد سوره‌ها، آیات، کلمات و حروف قرآن و ارائه جدولی در این زمینه، نامگذاری سوره‌های قرآنی و معنای لغوی و اصطلاحی سوره ، تصویر نامه‌های پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به خسرو پرویز و نیز پادشاه مصر ، بحثی پیرامون عدم تحریف قرآن و در پایان فهرست مآخذ قابل مطالعه درباره تاریخ قرآن. [۱]
پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی، رجبعلی مظلومی، ج۱، ص۵-۲۸۵.
۱.۲ - موضوعات جلد دومجلد دوم کتاب با عنوان «سیر تاریخی قرائت» به مباحثی چون پایه گذاری علم قرائت و تجوید ، وضع قرائت در عهد رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، طبقات قراء، علت اختلاف قرائتها، علم قرائت و فن تجوید، تحقیقی درباره معنای سبعة احرف، قراء سبعه و عشرة، شرایطی که برای امامت قرائت قرار داده شده و اقسام قرائات و بحثی درباره حجیت قرائات در مورد استخراج احکام شرعی و نشانه‌های تجویدی و بعضی اصطلاحات تجویدی، پرداخته است. نیز دارای شش فصل است: فصل اول به تلاش پیامبر در کار تعلیم قرآن و فصل دوم به موضوعاتی که قبلا باید طرح شوند اشاره کرده است. مباحثی چون معنای تاویل، ظاهر و باطن قرآن، محکم و متشابه ، فواتح سور، ناسخ و منسوخ و اسباب نزول و مواقع نزول. فصل سوم: تفسیر به رای نام دارد. فصل چهارم: معرفی مصادر تفسیر. فصل پنجم: سیر روش تفسیر در طول تاریخ و فصل ششم به اختلافات موجود بین مفسران پرداخته است. [۲]
پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی، رجبعلی مظلومی، ج۲، ص۵-۱۴۷.
۱.۳ - موضوعات جلد چهارمجلد سوم کتاب جلد چهارم این مجموعه تحت عنوان «فهم قرآن» به مباحثی پیرامون تفسیر و شرایط آن و نیز طرحهای مختلف پیشنهاد شده درباره تفسیر قرآن که شامل تفسیر قرآن به قرآن و... و نیز طرح پیشنهادی خود نویسنده، روش کار با قرآن، علوم قرآن و معرفی منابعی برای مطالعه درباره علوم قرآنی و غیره پرداخته است. [۳]
پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی، رجبعلی مظلومی، ج۴، ص۵-۲۵۹.
۲ - ساختارجلد اول این مجموعه شامل یک مقدمه و ۶ فصل است که مؤلف در آن به بیان چکیده‌ای از مطالب مندرج در این مجموعه می‌پردازد. فصل اول با عنوان: قرآن و تنظیم و تدوین آن، به مراحل دوگانه تنظیم و تدوین و گردآورندگان قرآن و غیره پرداخته است. فصل دوم: جمع آوری قرآن به دست امیر علیه السلام، به بررسی امتیازات مصحف امیرالمؤمنین علیه‌السّلام و... پرداخته است. فصل سوم به بررسی نحوه تدوین مصحف قانونی و مختصات آن پرداخته است، فصل چهارم: فرق مصحف‌های فراهم آورده را یادآور شده است. فصل پنجم: اطلاعات لازم در مورد مصحف را بیان کرده و فصل ششم به بررسی عدم تحریف قرآن پرداخته و در پایان مآخذ و منابع قابل مطالعه درباره تاریخ قرآن و منابع و مآخذ خود کتاب فراهم آمده است. جلد دوم مشتمل بر ۵ فصل می‌باشد. فصل اول: درباره علم قرائت و تجوید و اختلاف قرائتها و بیان علت این اختلافات بحث می‌کند. فصل دوم: درباره علم قرائت و فن تجوید و مؤلفان علم قرائت و تجوید به بحث می‌پردازد. فصل سوم: تحقیقی درباره سبعة احرف به انجام رسانده و فصل چهارم درباره شرائط امامت قرائت و اقسام قرائت به بحث پرداخته و در پایان فصل پنجم به بررسی حجیت قرائات و نیز ارائه برخی اطلاعات مهم تجویدی پرداخته است. در پایان ضمائم کتاب آمده است. جلد چهارم که فصول آن ادامه فصل‌های ۶ گانه جلد سوم می‌باشد. مشتمل بر ۶ فصل است. فصل هفتم: شرائط تفسیر صحیح، فصل هشتم: طرحهای پیشنهادی دیگران، فصل نهم: کار با قرآن، فصل دهم: علوم قرآن ، فصل یازدهم: گفتارهایی در مورد قرآن و فصل دوازدهم: کتابهای قابل مطالعه درباره علوم قرآن و در پایان ضمائم که شامل منابع و مآخذ کتاب می‌شود بیان شده است. ۳ - نسخه شناسینسخه موجود در برنامه براساس مجلدات ۱ و ۲ و ۴ کتاب تهیه شده و جلد سوم این مجموعه در برنامه نیامده است. مجلدات این اثر در قطع رقعی و با جلد شومیز منتشر شده است. جلد اول در ۲۸۷ صفحه، برای بار اول در سال ۱۴۰۱ قمری و ۱۳۶۰ شمسی به طبع رسیده است. جلد دوم در ۱۵۱ صفحه برای اولین بار در سال ۱۴۰۲ قمری و ۱۳۶۰ شمسی به چاپ رسیده است. جلد چهارم در ۲۶۱ صفحه برای دومین بار در سال ۱۴۰۳ قمری منتشر شده است. ناشر این مجموعه نشر آفاق می‌باشد. منبع: ۱- متن کتاب ۲- بهاء الدین خرمشاهی ، دانشنامه قرآن کریم، ج اول، ص۴۳۸ ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب علوم قرآن
|