پشت کافران (قرآن)در آیه ۳۹ سوره انبیاء از آتش روز رستاخیز به پشت کافران سخن به میان آمده است. ۱ - ناتوانی کافرانکافران در روز رستاخیز ، در دفع آتش از چهره و پشت خود ناتوان خواهند بود. «لو یعلم الذین کفروا حین لایکفون عن وجوههم النار ولا عن ظهورهم ولا هم ینصرون»؛ ولی اگر کافران می‌دانستند زمانی که (فرا می‌رسد) نمی‌توانند شعله‌های آتش را از صورت و از پشتهای خود دور کنند، و هیچ کس آنان را یاری نمی‌کند (این قدر درباره قیامت شتاب نمی‌کردند)! ۱.۱ - غرق در آتشتعبیر به ((صورتها)) و ((پشتها)) در آیه فوق ، اشاره به این است که آتش دوزخ چنان نیست که از یکسو آنها را احاطه کند، هم قسمت پیش روى آنها در آتش است و هم پشتها، گوئى در وسط آتش غرق و دفن مى شوند! و جمله ((و لا هم ینصرون )) اشاره به این است که این بتهائى را که گمان مى برند شفیعان و یاوران آنها خواهند بود هیچ کارى از آنها ساخته نیست . و جالب اینکه این مجازات الهی و آتش سوزان به صورت ناگهانى به سراغ آنها مى آید آنچنانکه مبهوتشان مى کند! (بل تاتیهم بغتة فتبهتهم ). ((و آنچنان غافلگیر و مقهورشان مى سازد که قدرت بر دفع آن را ندارند)) (فلا یستطیعون ردها). حتى اگر تقاضاى مهلت کنند و بر خلاف آنچه تا آن وقت عجله مى کردند درخواست تاخیر نمایند ((به آنها مهلت داده نمى شود)) (و لا هم ینظرون ). ۱.۲ - آتش ناگهانىکلمه لو براى تمنا و آرزو است ، و کلمه حین به طورى که گفته اند مفعول کلمه یعلم است ، و جمله لا یکفون عن وجوههم النار و لا عن ظهورهم، معنایش این است که : نمى توانند آن عذاب را وقتى که ایشان را مى گیرد از خود دفع کنند چون از پشت و رویشان ( کنایه است از احاطه)، فرایشان مى گیرد. و جمله و لا هم ینصرون، عطف است بر جمله قبلیش ، چون برگشت معنایش به تردید به مقابله است ، و معنایش این است که : نه مستقلا مى توانند آتش دوزخ را از خود دفع کنند، و نه به یارى کسى . و این آیه در محل جواب از سؤ ال از موعد است ، و معنایش این است که : اى کاش کسانى که کافر شدند مى دانستند که چه روزى در پیش دارند، روزى که نمى توانند از پیش رو و از پشت سر، نه به استقلال و نه به یارى کسى ، عذاب آتش را از خود دفع دهند. تهدید کافران استهزاء کننده به آتشى که ناگهانى مى آید و... ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۲۲۴، برگرفته از مقاله «پشت کافران». |