هدایت و ذکر (قرآن)یکی از زمینه‌های هدایت که در آیات قرآن به آن اشاره شده، ذکر است. ۱ - زمینه‌سازی هدایتذکر خدا، اطمينان‌آور و آرامش‌بخش قلب مؤمنان و زمينه‌ساز هدايت به سوى خدا: «... قُل انَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَن يَشاءُ ويَهدى الَيهِ مَن اناب • الَّذينَ ءامَنوا وتَطمَنُّ قُلوبُهُم بِذِكرِ اللَّهِ الا بِذِكرِ اللَّهِ تَطمَنُّ القُلوب؛ ... بگو: خداوند هر كس را بخواهد گمراه، و هر كس را كه بازگردد، به سوى خودش هدايت مى‌كند. همان كسانى كه ايمان آورده‌اند، و دلهايشان به ياد خدا مطمئن و آرام است؛ آگاه باشيد، تنها با ياد خدا دلها آرام مى‌گيرد.» ۲ - زمینه‌ساز هدایت به سعادتذكر و ياد خدا، راهبر آدمى به سعادت و هدايت واقعى: ۱. «ومَن يَعشُ عَن ذِكرِ الرَّحمنِ نُقَيّض لَهُ شَيطنًا فَهُوَ لَهُ قَرين • وانَّهُم لَيَصُدّونَهُم عَنِ السَّبيلِ ويَحسَبونَ انَّهُم مُهتَدون؛و هر كس از ياد خداوند رحمان، روى‌گردان شود شيطانى را بر او مسلط مى‌سازيم كه همواره همنشين او خواهد بود. و آنها (شياطين) اين گروه را از راه خدا باز مى‌دارند، در حالى كه گمان مى‌كنند هدایت‌یافتگان حقيقى آنها هستند.» ۲. «فَاعرِض عَن مَن تَوَلّى عَن ذِكرِنا ولَم يُرِد الَّا الحَيوةَ الدُّنيا • ... انَّ رَبَّكَ هُوَ اعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ وهُوَ اعلَمُ بِمَنِ اهتَدى؛ حال كه چنين است از كسى كه از ياد ما روى گردانده و جز زندگى دنيا را نخواسته، اعراض كن. ... پروردگار تو كسانى را كه از راه او گمراه شده‌اند بهتر مى‌شناسد، و همچنين هدايت‌يافتگان را از همه بهتر مى‌شناسد.» ۳ - یاد خدا بعد از غفلتتدارك ياد خدا، پس از غفلت از آن، مايه امیدواری به دستيابى به هدايت و رشد و کمال: «... واذكُر رَبَّكَ اذا نَسيتَ وقُل عَسى ان يَهدِيَنِ رَبّى لِاقرَبَ مِن هذا رَشَدا؛... پروردگارت را به خاطر بياور؛ و بگو: اميدوارم كه پروردگارم مرا به راهى‌روشن‌تر از اين هدايت كند.» در احتمالى، مشاراليه «هذا» «اذكر ربّك اذا نسيت» است، به اين معنا كه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله اظهار اميدوارى مى‌كند كه خداوند او را به مقصدى والاتر رهنمون كند كه در آن هيچ‌گونه نسيان و فراموشی نباشد. ۴ - عناوین مرتبطزمینههای هدایت (قرآن). ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۳، ص۷۱، برگرفته از مقاله «زمینه‌های هدایت (ذکر)». |