مناسب ملائممناسب ملائم به وصف مناسب حکم، و مصرَّح به علّیت آن در حکم شرعی مماثل اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفمناسب ملائم، از اقسام مناسب معتبر بوده و به معنای وصفی است که شارع مقدس در کلام خود آن را به طور معین علت حکم اصل قرار نداده و به علیت آن تصریح نکرده است، اگر چه در کلام دیگری علیت آن وصف را برای حکم دیگری که با حکم اصل در جنس اشتراک دارد، پذیرفته و به آن تصریح نموده است. ۱.۱ - مثالبرای مثال، شارع در حدیثی فرموده است: «لا یزوّج البکرَ الصغیرة اِلاّ ولیُّها»؛ در این نص ، شارع مقدس تصریح نکرده که صغیر بودن دختر علت ثبوت ولایت در تزویج برای ولیّ او است، اما در نص دیگری به صراحت آورده است که صغیر بودن دختر نابالغ علت ثبوت «ولایت در مال» برای ولیّ او است، و از آن جایی که «ولایت در مال» از جنس «ولایت در تزویج» می‌باشد؛ یعنی دو نوع از یک جنس (ولایت) هستند، صفت صغیره بودن، وصف مناسب ملائم برای ولایت در تزویج شمرده می‌شود و از این رو علت آن نیز می‌باشد. ۲ - اختلاف در تعریف وصف مناسب ملایمدر تعریف وصف مناسب ملائم اختلاف وجود دارد؛ برای نمونه، حنفی‌ها آن را این گونه تعریف کرده‌اند: «والملائم ما اعتبرالشارع جنسه فی عین الحکم»، و شافعی‌ها در تعریف آن گفته‌اند: «والملائم ما شهدالشارع باعتبار عینه او جنسه فی جنس الحکم». [۱]
اصول الفقه الاسلامی، زحیلی، وهبه، ج۱، ص (۶۸۸-۶۸۷).
[۲]
الوجیز فی اصول الفقه، زحیلی، وهبه، ص۷۹.
[۳]
الوجیز فی اصول الفقه، زحیلی، وهبه، ص۹۲.
[۵]
اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۴، ص۹۶.
[۶]
علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی، خلاف، عبدالوهاب، ص (۸۵-۸۴).
[۷]
منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، جناتی، محمد ابراهیم، ص۳۰۴.
[۸]
المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج۵، ص۱۶۶.
[۹]
المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، غزالی، محمد بن محمد، ج۲، ص۲۹۷.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۰۲، برگرفته از مقاله «مناسب ملائم». رده‌های این صفحه : مناسب معتبر
|