مستضعفان در قیامت (قرآن)قرآن کریم در مورد اختلاف و نزاع مستضعفان با مستكبران در قیامت ، درباره علّت گمراهى و کفر خود در آیاتی به نزاع ایشان اشاره می فرماید. فهرست مندرجات۲ - اعتراض مستضعفان به مستکبران ۳ - اعتراف مستکبران به کفر ۴ - نزاع بر بی ایمانی ۵ - اعتراف مستضعفان ۶ - افشاگری مستضعفان ۷ - پاسخ مستکبران ۸ - استمداد بر کاستن عذاب ۹ - رد بی‌گناهی مستکبران ۱۰ - رد نظر مستضعفان ۱۱ - جدال در جهنم ۱۲ - ادعای گمراهی از سوی خدا ۱۳ - پانویس ۱۴ - منبع ۱ - پیروی مستضعفان از مستكبرانقرآن کریم در مورد اختلاف و نزاع مستضعفان با مستكبران در قیامت ، درباره علّت گمراهى و کفر خود می فرماید: «وبرزوا للّه جميعا فقال الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا من عذاب اللّه من شىء قالوا لو هدينا اللّه لهدينـكم سواء علينآ أجزعنآ أم صبرنا ما لنا من مّحيص» و ( قیامت ) همه آنها در برابر خدا ظاهر مى شوند در این هنگام ضعفاء (پیروان نادان ) به مستکبران مى گویند ما پیروان شما بودیم ، آیا (اکنون که بخاطر پیروى از شما گرفتار مجازات الهى شده ایم ) شما حاضرید سهمى از عذاب الهى را بپذیرید و از ما بردارید؟ آنها مى گویند: اگر خدا ما را (به سوى رهائى از عذاب ) هدایت کرده بود ما نیز شما را هدایت مى کردیم (کار از اینها گذشته است ) چه بیتابى کنیم و چه شکیبائى ، تفاوتى براى ما ندارد، راه نجاتى نیست . «وقال الّذين كفروا لن نّؤمن بهـذا القرءان ولا بالّذى بين يديه ولو ترى إذ الظّـلمون موقوفون عند ربّهم يرجع بعضهم إلى بعض القول يقول الّذين استضعفوا للّذين استكبروا لولا أنتم لكنّا مؤمنين • قال الّذين استكبروا للّذين استضعفوا أنحن صددنـكم عن الهدى بعد إذ جاءكم بل كنتم مّجرمين» کافران گفتند: ما هرگز به این قرآن و کتب دیگر که قبل از آن بوده ایمان نخواهیم آورد، اگر ببینى هنگامى که این ستمگران در پیشگاه پروردگارشان (براى حساب و جزا) بازداشت شده اند (از وضع آنها تعجب میکنى ) در حالى که هر کدام گناه خود را به گردن دیگرى میاندازد، مستضعفان به مستکبران مى گویند: اگر شما نبودید ما مومن بودیم • (اما) مستکبران به مستضعفان پاسخ میدهند: آیا ما شما را از هدایت بازداشتیم بعد از آن که به سراغ شما آمد (و آنرا به خوبى در یافتید) بلکه شما خود مجرم بودید. ۲ - اعتراض مستضعفان به مستكبراناعتراض مستضعفان به مستكبران در قيامت، مبنى بر گمراه شدن به وسيله آنان: «وبرزوا للّه جميعا فقال الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا من عذاب اللّه من شىء قالوا لو هدينا اللّه لهدينـكم سواء علينآ أجزعنآ أم صبرنا ما لنا من مّحيص» و ( قیامت ) همه آنها در برابر خدا ظاهر مى شوند در این هنگام ضعفاء (پیروان نادان ) به مستکبران مى گویند ما پیروان شما بودیم ، آیا (اکنون که بخاطر پیروى از شما گرفتار مجازات الهى شده ایم ) شما حاضرید سهمى از عذاب الهى را بپذیرید و از ما بردارید؟ آنها مى گویند: اگر خدا ما را (به سوى رهائى از عذاب ) هدایت کرده بود ما نیز شما را هدایت مى کردیم (کار از اینها گذشته است ) چه بیتابى کنیم و چه شکیبائی ، تفاوتى براى ما ندارد، راه نجاتى نیست . ۳ - اعتراف مستکبران به کفر«وقال الّذين كفروا لن نّؤمن بهـذا القرءان ولا بالّذى بين يديه ولو ترى إذ الظّـلمون موقوفون عند ربّهم يرجع بعضهم إلى بعض القول يقول الّذين استضعفوا للّذين استكبروا لولا أنتم لكنّا مؤمنين • قال الّذين استكبروا للّذين استضعفوا أنحن صددنـكم عن الهدى بعد إذ جاءكم بل كنتم مّجرمين» کافران گفتند: ما هرگز به این قرآن و کتب دیگر که قبل از آن بوده ایمان نخواهیم آورد، اگر ببینى هنگامى که این ستمگران در پیشگاه پروردگارشان (براى حساب و جزا ) بازداشت شده اند (از وضع آنها تعجب میکنى ) در حالى که هر کدام گناه خود را به گردن دیگرى میاندازد، مستضعفان به مستکبران مى گویند: اگر شما نبودید ما مومن بودیم • (اما) مستکبران به مستضعفان پاسخ میدهند: آیا ما شما را از هدایت بازداشتیم بعد از آن که به سراغ شما آمد (و آنرا به خوبى در یافتید) بلکه شما خود مجرم بودید. ۴ - نزاع بر بی ایمانیخطاب مستضعفان به مستكبران در قيامت، مبنى بر بى‌ايمانى خود به وسيله آنان: «وقال الّذين كفروا لن نّؤمن بهـذا القرءان ولا بالّذى بين يديه ولو ترى إذ الظّـلمون موقوفون عند ربّهم يرجع بعضهم إلى بعض القول يقول الّذين استضعفوا للّذين استكبروا لولا أنتم لكنّا مؤمنين » و كسانى كه کافر شدند گفتند نه به اين قرآن و نه به آن (توراتى) كه پيش از آن است هرگز ايمان نخواهيم آورد و اى كاش بيدادگران را هنگامى كه در پيشگاه پروردگارشان بازداشت‌شده‌اند مى‌ديدى (كه چگونه) برخى از آنان با برخى (ديگر جدل و) گفتگو مى‌كنند كسانى كه زيردست بودند به كسانى كه (رياست و) برترى داشتند مى‌گويند اگر شما نبوديد قطعا ما مؤمن بوديم . ۵ - اعتراف مستضعفانخداوند در قرآ ن کریم می فرماید، مستضعفان در دوزخ ، به پيروى خود از مستكبران در دنيا اعتراف می کنند: «وبرزوا للّه جميعا فقال الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا من عذاب اللّه من شىء قالوا لو هدينا اللّه لهدينـكم سواء علينآ أجزعنآ أم صبرنا ما لنا من مّحيص» و ( قیامت ) همه آنها در برابر خدا ظاهر مى شوند در این هنگام ضعفاء (پیروان نادان ) به مستکبران مى گویند ما پیروان شما بودیم ، آیا (اکنون که بخاطر پیروى از شما گرفتار مجازات الهى شده ایم ) شما حاضرید سهمى از عذاب الهى را بپذیرید و از ما بردارید؟ آنها مى گویند: اگر خدا ما را (به سوى رهائى از عذاب ) هدایت کرده بود ما نیز شما را هدایت مى کردیم (کار از اینها گذشته است ) چه بیتابى کنیم و چه شکیبائی ، تفاوتى براى ما ندارد، راه نجاتى نیست . «وإذ يتحاجّون فى النّار فيقول الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا نصيبا مّن النّار» و آنگاه كه در آتش شروع به آوردن حجت مى‌كنند زيردستان به كسانى كه گردنكش بودند مى‌گويند ما پیرو شما بوديم پس آيا مى‌توانيد پاره‌اى از اين آتش را از ما دفع كنيد. ۶ - افشاگرى مستضعفانقرآن کریم می فرماید، مستضعفان در قيامت، مبنى بر تلاش مكّارانه و شبانه‌روزى مستكبران براى كفر و شرک ورزيدن آنان به افشاگرى می پردازند: «وقال الّذين استضعفوا للّذين استكبروا بل مكر الّيل والنّهار إذ تأمروننا أن نّكفر باللّه ونجعل له أندادا وأسرّوا النّدامة لمّا رأوا العذاب وجعلنا الأغلـل فى أعناق الّذين كفروا هل يجزون إلاّ ما كانوا يعملون» مستضعفان به مستكبران مي‌گويند وسوسه‌هاي فريبكارانه شما در شب و روز (مايه گمراهی ما شد) هنگامي كه به ما دستور ميداديد كه به خداوند كافر شويم و شريكهائي براي او قرار دهيم آنها هنگامي كه عذاب (الهي) را ميبينند ندامت خود را كتمان ميكنند (مبادا بيشتر رسوا شوند) و ما غل و زنجیر در گردن كافران مينهيم آيا جز آنچه عمل ميكردند به آنها جزا داده ميشود؟. ۷ - پاسخ مستكبرانمستكبران به اعتراض مستضعفان در قيامت، مبنى بر رها ساختن آنان از عذاب در صورت نجات يافتن خود پاسخ می دهند: «وبرزوا للّه جميعا فقال الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا من عذاب اللّه من شىء قالوا لو هدينا اللّه لهدينـكم سواء علينآ أجزعنآ أم صبرنا ما لنا من مّحيص» و ( قیامت ) همه آنها در برابر خدا ظاهر مى شوند در این هنگام ضعفاء (پیروان نادان ) به مستکبران مى گویند ما پیروان شما بودیم ، آیا (اکنون که بخاطر پیروى از شما گرفتار مجازات الهى شده ایم ) شما حاضرید سهمى از عذاب الهى را بپذیرید و از ما بردارید؟ آنها مى گویند: اگر خدا ما را (به سوى رهائى از عذاب ) هدایت کرده بود ما نیز شما را هدایت مى کردیم (کار از اینها گذشته است ) چه بیتابى کنیم و چه شکیبائى ، تفاوتى براى ما ندارد، راه نجاتى نیست. ) و مستكبران به درخواست مستضعفان، مبنى بر گرفتار بودن هر دو گروه در دوزخ اینگونه پاسخ می دهند: « وإذ يتحاجّون فى النّار فيقول الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا نصيبا مّن النّار • قال الّذين استكبروا إنّا كلّ فيها ...» و آنگاه كه در آتش شروع به آوردن حجت مى‌كنند زيردستان به كسانى كه گردنكش بودند مى‌گويند ما پيرو شما بوديم پس آيا مى‌توانيد پاره‌اى از اين آتش را از ما دفع كنيد• كسانى كه گردنكشى مى‌كردند مى‌گويند (اكنون) همه ما در آن هستيم ... . ۸ - استمداد بر كاستن عذابقرآن کریم درخواست و استمداد مستضعفان دوزخى از رهبران مستكبر خود، مبنى بر كاستن اندكى از عذاب خدا درباره آنان را اینگونه بیان می فرماید: «وبرزوا للّه جميعا فقال الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا من عذاب اللّه من شىء قالوا لو هدينا اللّه لهدينـكم سواء علينآ أجزعنآ أم صبرنا ما لنا من مّحيص» و ( قیامت ) همه آنها در برابر خدا ظاهر مى شوند در این هنگام ضعفاء (پیروان نادان ) به مستکبران مى گویند ما پیروان شما بودیم ، آیا (اکنون که بخاطر پیروى از شما گرفتار مجازات الهى شده ایم ) شما حاضرید سهمى از عذاب الهى را بپذیرید و از ما بردارید؟ آنها مى گویند: اگر خدا ما را (به سوى رهائى از عذاب ) هدایت کرده بود ما نیز شما را هدایت مى کردیم (کار از اینها گذشته است ) چه بیتابى کنیم و چه شکیبائى ، تفاوتى براى ما ندارد، راه نجاتى نیست . «وإذ يتحاجّون فى النّار فيقول الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا نصيبا مّن النّار» و آنگاه كه در آتش شروع به آوردن حجت مى‌كنند زيردستان به كسانى كه گردنكش بودند مى‌گويند ما پيرو شما بوديم پس آيا مى‌توانيد پاره‌اى از اين آتش را از ما دفع كنيد. ۹ - رد بى‌گناهى مستكبرانخدای متعال ردّ بى‌گناهى مستكبران در گمراه كردن ديگران، به وسيله مستضعفان در قيامت را چنین توصیف می فرماید: « قال الّذين استكبروا للّذين استضعفوا أنحن صددنـكم عن الهدى بعد إذ جاءكم بل كنتم مّجرمين • وقال الّذين استضعفوا للّذين استكبروا بل مكر الّيل والنّهار إذ تأمروننا أن نّكفر باللّه ونجعل له أندادا وأسرّوا النّدامة لمّا رأوا العذاب وجعلنا الأغلـل فى أعناق الّذين كفروا هل يجزون إلاّ ما كانوا يعملون» (اما) مستكبران به مستضعفان پاسخ ميدهند: آيا ما شما را از هدايت بازداشتيم بعد از آن كه به سراغ شما آمد (و آنرا به خوبي در يافتيد) بلكه شما خود مجرم بوديد! • مستضعفان به مستكبران مي‌گويند وسوسه‌هاي فريبكارانه شما در شب و روز (مايه گمراهی ما شد) هنگامي كه به ما دستور ميداديد كه به خداوند كافر شويم و شريكهائي براي او قرار دهيم آنها هنگامي كه عذاب (الهي) را ميبينند ندامت خود را کتمان ميكنند (مبادا بيشتر رسوا شوند) و ما غل و زنجیر در گردن كافران مينهيم آيا جز آنچه عمل ميكردند به آنها جزا داده ميشود؟. ۱۰ - رد نظر مستضعفانقرآن در مورد ردّ نظر مستضعفان و مجرم خواندن خود آنان از سوى مستكبران در قيامت می فرماید: « قال الّذين استكبروا للّذين استضعفوا أنحن صددنـكم عن الهدى بعد إذ جاءكم بل كنتم مّجرمين» (اما) مستكبران به مستضعفان پاسخ ميدهند: آيا ما شما را از هدایت بازداشتيم بعد از آن كه به سراغ شما آمد (و آنرا به خوبي در يافتيد) بلكه شما خود مجرم بوديد! . ۱۱ - جدال در جهنمخداوند درگيرى مستضعفان با مستكبران در جهنّم را چنین بیان می فرماید: «وإذ يتحاجّون فى النّار فيقول الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا نصيبا مّن النّار» و آنگاه كه در آتش شروع به آوردن حجت مى‌كنند زيردستان به كسانى كه گردنكش بودند مى‌گويند ما پيرو شما بوديم پس آيا مى‌توانيد پاره‌اى از اين آتش را از ما دفع كنيد. ۱۲ - ادعای گمراهی از سوی خداپاسخ مستكبران به مستضعفان در قيامت مبنى بر گمراهى خود و آنان از سوى خدا: «وبرزوا للّه جميعا فقال الضّعفـؤا للّذين استكبروا إنّا كنّا لكم تبعا فهل أنتم مّغنون عنّا من عذاب اللّه من شىء قالوا لو هدينا اللّه لهدينـكم سواء علينآ أجزعنآ أم صبرنا ما لنا من مّحيص» و ( قیامت ) همه آنها در برابر خدا ظاهر مى شوند در این هنگام ضعفاء (پیروان نادان ) به مستکبران مى گویند ما پیروان شما بودیم ، آیا (اکنون که بخاطر پیروى از شما گرفتار مجازات الهى شده ایم ) شما حاضرید سهمى از عذاب الهى را بپذیرید و از ما بردارید؟ آنها مى گویند: اگر خدا ما را (به سوى رهائى از عذاب ) هدایت کرده بود ما نیز شما را هدایت مى کردیم (کار از اینها گذشته است ) چه بیتابى کنیم و چه شکیبائی ، تفاوتى براى ما ندارد، راه نجاتى نیست .(برداشت بر اين اساس است كه هدايت در آيه مذكور مقابل گمراهى باشد؛ نه به معناى خلاصى از عقاب . ) ۱۳ - پانویس۱۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۳۸، برگرفته از مقاله «مستضعفان در قیامت». |