محمدحسین قمشهایمحمدحسین قمشه‌ای از علمای عارف و مجاهد ایران در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری بوده است. ۱ - معرفی اجمالیمحمدحسین فرزند ابوطالب قمشه‌ای نجفی و ملقب به قمشه‌ای صغیر (کوچک) بود، چون استاد شیخ محمدحسین هم، قمشه‌ای نام داشت و برای تمیز بین آنان، به کوچک و بزرگ ملقب گردیدند. ۲ - اساتیدشیخ محمدحسین نزد ملاحسینقلی همدانی و علی قمشه‌ای کبیر (سابق الذکر)، میرزا حسین خلیلی تهرانی و آخوند خراسانی و دیگران درس خواند و در میان آنان به فضل، معروف به تقوی و پرهیزگاری ضرب‌المثل بود و از او کراماتی نیز نقل شده است. ۳ - فعالیت سیاسیدر ۱۳۲۹ ق/ ۱۹۱۱ که استعمارگران ایتالیایی به طرابلس غرب (لیبی) ـ که از متصرفات عثمانی بود ـ حمله کرده و آن را به اشغال خود درآوردند، بسیاری از مراجع و علمای شیعه عتبات بر ضد نیروهای استعمارگر ایتالیایی، فتوای جهاد صادر کردند. شیخ محمدحسین قمشه‌ای نیز به همراه آخوند خراسانی، شیخ الشریعه اصفهانی و تنی چند از علمای دیگر، بر ضد ایتالیایی‌ها اعلام جهاد کرد. قمشه‌ای در پاسخ به سؤالی که نظر او را درباره مسلمانانی که به کفار حربی یاری می‌رسانند اظهار داشت که: «آن عملی حرام و از بزرگترین گناهان کبیره است و لازم است که علما، وعاظ و مؤمنان، مانع این قبیل اشخاص شوند». ۴ - حرکت جهادیدر ذیحجه ۱۳۲۹ ق که مراجع و علمای عتبات به همراه گروه زیادی از طلاب و مجاهدان تصمیم داشتند که به عنوان اعتراض به اشغال بخش‌هایی از سرزمین ایران توسط قوای روس، دسته جمعی به سمت ایران حرکت نمایند، او نیز که در سنین کهولت به سر می‌برد، به همراه دیگر علما، نجف را ترک کرد و به کاظمین آمد که علما در آنجا اجتماع کرده بودند. ۵ - وفاتسرانجام در ۲ محرم ۱۳۳۷ق وفات یافته، در صحن شریف مرقد مطهر حضرت علی (علیه‌السّلام) نزدیک مقبره شیخ الشریعه اصفهانی مدفون گردید. [۱]
رجبی، محمدحسن، رسایل و فتاوای جهادی، ص۲۳۹.
[۲]
رجبی، محمدحسن، رسایل و فتاوای جهادی، ص۲۴۶-۲۴۷.
[۳]
کفائی، عبدالحسین، مرگی در نور، ص۱۲۹.
[۴]
کفائی، عبدالحسین، مرگی در نور، ۲۷۰.
[۵]
کفائی، عبدالحسین، مرگی در نور، ص۴۰۴.
[۶]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، ج۲، ص۵۲۰-۵۲۱.
۶ - تألیفاتکتب زیر از اوست: ۱. کتابی در «معجزات صادره از ائمه معصومین (علیهم‌السلام)» ۲. کتابی در «مواعظ و اخبار». این عالم ربانی از محبان حضرت سیّدالشهداء بوده و در منزل خود مجالس سخنرانی و روضه‌خوانی برای آن حضرت را به پا می‌داشته و بزرگانی چون حاج میرزا حسین محدّث نوری در آنجا منبر می‌رفته‌اند. [۷]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، نقباء البشر، ج۲، ص۵۲۰-۱.
[۸]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۵۲۰.
[۹]
جمالی، مسیح‌الله، تاریخ شهرضا، ص۷۵.
۷ - پانویس
۸ - منبعدانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام، فرهنگنامه علمای مجاهد، برگرفته از مقاله «محمدحسین قمشه‌ای». مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۶۱۶. |