محمد ترجمانیتَرجُمانی، محمد بن حسین غَزّی عَسقَلانی، مکنی به ابوالحسن (یا ابوالحسین)، محدث حنفی و از مشایخ صوفیه مصر در قرن چهارم و پنجم بوده است. ۱ - علت نامگذاری به ترجمانیظاهراً سبب اشتهار او به «ترجمانی» این بوده که جد وی در دربار سیف الدوله، از امرای آل حمدان، مترجم بوده است. [۱]
سمعانی، الانساب، ج۱، ص۴۵۵ـ۴۵۶.
۲ - حیات ترجمانیترجمانی در غزه، از شهرهای فلسطین، به دنیا آمد. از تاریخ تولد او اطلاع دقیقی در دست نیست، اما به قرینه سال وفات و مدت عمرش احتمالاً در ۳۵۳ به دنیا آمده است. وی بعدها همراه خانواده‌اش به عسقلان رفت و در آن‌جا ساکن شد. ۳ - فعالیت علمیدر عسقلان از ابوبکر محمد بن احمد حُندُری و ابوالحسن علی بن احمد حندری حدیث شنید. سپس به شهرهای مختلف مصر و شام رفت و از علمای آن نواحی، از جمله ابوالحسن قَیسَرانی، ابوالحسین مَنْبَجی، ابوالحسین رَقّی، ابوالحسینِ کِلاّ بی و ابوجعفر عمربن سلمون طرابلسی، حدیث شنید و سپس به نشر آن‌ها پرداخت. بسیاری از محدّثان، از جمله ابومحمد نَخشَبی، ابوطاهر لَخْمی، ابونصر رامُشی، ابوعبداللّه قُضاعی و محمدبن عمر کَرَجی، از وی روایت کرده اند. [۲]
ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱۸، ص۵۰ ـ۵۱.
[۳]
ابن‌عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۷۸.
[۴]
سمعانی، الانساب، ج۱، ص۴۵۶.
[۵]
ابن عساکر، مختصر تاریخ دمشق، لابن منظور، ج۲۲، ص۱۱۷، چاپ وفاء تقی الدین، دمشق ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۴ - خصوصیاتابومحمد نخشبی در معجم الشیوخ خود از وی یاد کرده و ترجمانی را شیخ صالح و وارسته و از بزرگان اهل زهد در شام معرفی کرده است که شصت سال در خدمت صوفیان (فقرا) آن دیار بوده و تمام ارث پدری خود را به ایشان بخشیده است. [۶]
سمعانی، الانساب، ج۱، ص۴۵۶.
۵ - وفاتدرگذشت ترجمانی را در ۴۴۸ در ۹۵ سالگی ثبت کرده اند. [۷]
ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱۸، ص۵۱.
[۸]
ابن‌عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۷۸.
[۹]
صفدی، ج۳، ص۱۰.
۶ - آثاراز وی آثاری معتبر بر جای مانده بوده است. [۱۰]
سمعانی، الانساب، ج۱، ص۴۵۶.
۷ - فهرست منابع(۱) ابن عساکر، مختصر تاریخ دمشق، لابن منظور، ج۲۲، چاپ وفاء تقی الدین، دمشق ۱۴۱۰/۱۹۹۰. (۲) ابن‌عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب. (۳) ذهبی، تاریخ الاسلام. (۴) سمعانی، الانساب. (۵) صفدی. ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله « محمد ترجمانی»، شماره۳۴۳۷. |