محمد بن هارون دیلمیمحمد بن هارون دیلمی، ابتدا خیاط بود سپس راهزن شد و بعد به‌خدمت رافع بن هرثمه و امیر اسماعیل سامانی درآمد، ولی در نهایت بخاطر خیانت به اسماعیل سامانی به زندان افتاد و همان‌جا ماند تا درگذشت. ۱ - معرفی اجمالیمحمد بن هارون در آغاز، خیاط بود، سپس جمعی از اوباش و مفسدان را گرد خود جمع کرد و در بیابان سرخس به راهزنی پرداخت. آن‌گاه از رافع بن هرثمه امیر خراسان امان خواست و همراه او ماند تا رافع کشته شد و او به خدمت اسماعیل سامانی امیر ماوراءالنهر در آمد. هنگامی که محمد بن زید علوی حاکم طبرستان پس از اسارت عمرو بن لیث صفاری بر خراسان دست یافت، اسماعیل سامانی لشکری به فرماندهی محمد بن هارون برای نبرد با او گسیل داشت. میان طرفین نبردی رخ داد که سرانجام محمد بن زید علوی کشته شد و محمد بن هارون به حکومت خراسان طمع کرد و از اطاعت امیر سامانی سر باز زد و آن‌جا را مستقل و خود را امیر آن‌جا اعلام کرد. اسماعیل نیز سپاهی به فرماندهی ابوالعباس عبدالله بن محمد بن نوح برای رویارویی با او فرستاد. عبدالله او را شکست داده، دستگیر کرد و به بخارا فرستاد. امیر سامانی، محمد را زندانی کرد و او همچنان در زندان ماند تا درگذشت. یکی از شاعران درباره‌اش شعری سرود که در بخشی از آن آمده است: «ابن هارون خیاط بود و سوزن‌ها و عقلکی داشت که آنها را ارزان فروخت. و همراه گروه‌هایی از جَت‌های هندی، سیاهان زنگی، کردها و نبطی درپی دست‌یابی به سلطنت راه افتاد. آدمی که زیرپایش سست و در حال فرو افتادن است و برخاک، جا دارد، کجا می‌تواند خواهان دست‌یابی به «ثریا» باشد؟ آرام گیر! که امیرت امیر اسماعیل از او و از هر غدار و خیاط و مکرپیشه‌ای انتقام خواهد گرفت. دیدم گورخری جاهلانه بر شیر برتری جست. ای چشم! وای بر تو! چه قدر شقاوت پیشه و خودداری!». ۲ - پانویس۳ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۵۱-۱۵۲. |