مبهمات اقوامذکر بعضی از اقوام و قبایل در قرآن به غیر اسم صریح آن‌ها را مبهمات اقوام گویند. ۱ - تعریفاصطلاح «مبهمات اقوام» ناظر به آیاتی است که به اسامی بعضی از اقوام و قبایل یا دسته‌جات و تیره‌هایی از آن‌ها به صورت مبهم اشاره شده است. ۲ - آیات احتمالی در تعیین مصادیقبرخی از این آیات و احتمالاتی که در تعیین مصادیق آن‌ها آمده عبارتند از: ۱. واژه « اسباط » در آیات مختلف (قبایل منتسب به فرزندان حضرت یعقوب )؛ ۲. آیه ۱۱۱ سوره بقره : (وَقَالُواْ لَن یَدْخُلَ الْجَنَّةَ) (یهودیان مدینه و نصارای نجران )؛ ۳. آیه ۱۲۲ سوره آل عمران : (اِذْ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنکُمْ) ( طایفه بنوحارثه از قبیله اوس ، و طایفه بنوسلمه از قبیله خزرج )؛ ۴. آیه ۹۰ سوره نساء : (اِلاَّ الَّذِینَ یَصِلُونَ اِلَیَ قَوْمٍ) ( قوم بنی مُدلج که به خزاعه پیوستند)؛ ۵. آیه ۹۱ سوره نساء: (سَتَجِدُونَ آخَرِینَ) (قومی از بنی اسد و غطفان )؛ ۶. آیه ۲۲ سوره مائده: (اِنَّ فِیهَا قَوْمًا جَبَّارِینَ) ( عمالقه )؛ ۷. آیه ۴۱ سوره مائده : (وَمِنَ الَّذِینَ هِادُواْ سَمَّاعُونَ لِلْکَذِبِ (بنی قینقاع یا بنی قُرَیظه)؛ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِینَ) ( اهل خیبر ). و نیز آیات : ۱۳۸ و ۱۸۱ سوره اعراف ؛ ۴، ۹۸، ۹۹، ۱۰۰ و ۱۰۸ سوره توبه ؛ ۵ سوره اسراء ؛ ۹۰ سوره کهف ؛؛ ۴ سوره فرقان ؛؛ ۹ و ۲۶ سوره احزاب ؛ ۱۴ سوره حجرات ؛ ۲ و ۲۰ سوره حشر ؛ ۴ سوره بروج ؛ ۱ سوره فیل . [۲۴]
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، التحبیر فی علم التفسیر، ص ۱۹۳-۲۰۳.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مبهمات اقوام». |