قاعده قبح تکلیف عاجزقاعده قبح تکلیف عاجز به حکم عقل به قبح منجّز دانستن تکلیف بر شخص عاجز اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفقاعده قبح تکلیف عاجز، از قواعد عقلی است و بیان می‌کند که یکی از شرایط تکلیف، وجود قدرت شرعی مکلف برای امتثال مکلف به است؛ به این دلیل، عقل، تکلیف نمودن شخص به امتثال چیزی که قدرت امتثال آن را ندارد، ناپسند و قبیح می‌داند، مانند: قبح و ناپسندی تکلیف نمودن مریض به گرفتن روزه در حالی که از انجام آن عاجز است، و یا مانند تکلیف نمودن انسان به پرواز . ۱.۱ - نکته اولبی شک قدرت در مرحله تنجّز ، شرط تکلیف است، ولی تکالیف در مرحله ملاک و اراده نسبت به قدرت، لابشرط می‌باشد و درباره اشتراط قدرت در مرحله جعل حکم، تفصیل وجود دارد. ۱.۲ - نکته دوماز دیدگاه اشاعره که حسن و قبح عقلی را قبول ندارند، تکلیف عاجز قبیح نیست. [۲]
المدخل الی عذب المنهل، شعرانی، ابوالحسن،ص۲۰۳.
۲ - عناوین مرتبطتکلیف بما لایطاق؛ تکلیف به محال. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۲۰، برگرفته از مقاله «قاعده قبح تکلیف عاجز». |