فریضه در فقهفریضه، آنچه وجوبش با قرآن کریم ثابت شده باشد. ۱ - مفهوم فریضهفریضه یعنی آنچه وجوبش با قرآن کریم ثابت شده باشد، مطلق واجب و سهام تعیین شده ارث می باشد. ۲ - عنوان فریضه در فقهعنوان فریضه در فقه اطلاقهای متعدد دارد و بیش‌تر بر احکام واجبی اطلاق می‌گردد که وجوب آن‌ها از قرآن کریم استفاده می‌شود و نه سنّت ، مانند نماز، روزه ، زکات و حج مقابل آن احکامی است که وجوب یا استحباب آن‌ها مستفاد از سنّت است، از قبیل غسل ، کفن و دفن میّت از این رو، در روایتی تصریح شده که غسل میّت سنت است و نه فریضه مقصود از سنّت این است که وجوب آن برگرفته از سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله است و قرآن کریم با صراحت متعرض حکم آن نشده است [۲]
وسائل الشیعة، ج۲، ص۱۷۶ .
[۵]
مصباح الفقیه، ج۳، ص۱۳۸.
۳ - اطلاق فریضه بر مطلق واجب؛اطلاق فریضه بر مطلق واجب ؛ خواه وجوبش با قرآن ثابت شده باشد یا با سنّت نیز شایع است [۶]
مرآة العقول، ج۱، ص۱۰۳.
[۷]
ملاذ الاخیار، ج۷، ص۴۶۵.
برخی گفته‌اند:در روایات، فریضه گاهی بر آنچه رجحانش با قرآن ثابت؛ اعم از واجب و مستحب نیز اطلاق شده است [۸]
مرآة العقول، ج۱۲، ص۲۸۴.
۴ - اطلاق فریضه در تعیین سهام ارثاطلاق دیگر فریضه، سهام تعیین شده در ارث است این اطلاق در آیات مربوط به ارث با تعبیر «فَریضَةً مِنَ اللّه‌ِ» [۱۰]
مفتاح الکرامة، ج۱۷، ص۴
صورت گرفته است از این رو، بسیاری از فقها عنوان باب یا کتاب ارث را «کتاب الفرائض» و یا «کتاب الفرائض و المواریث» قرار داده‌اند ۵ - مقصود از فرائض عنوان بابمقصود از فرائض عنوان باب، می‌تواند خصوص سهام شش گانه تعیین شده در قرآن باشد در این صورت، اخص از مواریث خواهد بود؛ لیکن از آن‌جا که مهم‌ترین مباحث ارث در این سهام خلاصه می‌شود، به این عنوان نام گذاری شده است و می‌تواند مطلق سهام باشد، حتی سهامی که از سنّت یا آیه «اولوا الأرحام» استفاده می‌شود در این صورت مرادف مواریث خواهد بود [۱۶]
مفتاح الکرامة، ج۱۷، ص۴ ۵.
[۱۸]
کلمة التقوی، ج۷، ص۲۷۵
۶ - اطلاق فریضه بر نماز واجبعنوان فریضه بر نماز واجب در مقابل نافله نیز اطلاق شده است ۷ - فریضه در باب زکاتدر باب زکات نیز مقصود از «اسنان فرائض» سن حیوانات متعلق زکات همچون شتر ، گاو و گوسفند است ۸ - پانویس
۹ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۶۸۱، برگرفته از مقاله «فریضه در فقه». |