غلولغلول در اصطلاحات فقه نظامی یعنی ربودن مالی از غنایم جنگی یا از کافری که مورد امان و پناه حکومت اسلامی قرار گرفته است. در قرآن و روایات نیز به غلول اشاره شده و از آن نهی شده است. ۱ - معنای لغویغَلُول در لغت به معنی خیانت است. ۲ - معنای اصطلاحیدر اصطلاح فقه، ربودن مالی از غنایم جنگی یا از کافری که مورد امان و پناه حکومت اسلامی قرار گرفته است، می‌باشد. ۳ - غلول در قرآنقرآن کریم می‌فرماید: «وَ مَنْ یَغْلُلْ یَأْتِ بِما غَلَّ یَوْمَ الْقِیامَة؛ هر کس خیانت کند، روز رستاخیز سند خیانت خود را همراه دارد.» ۴ - غلول در کلام پیامبرپیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «افْضَلُ الْاعْمالِ عِنْدَاللَّهِ ایمانٌ لا شَکَّ فیهِ، وَ غَزْوٌ لا غَلُولَ فیهِ، وَ حَجٌّ مَبْرُور؛ بهترین اعمال در نزد خدا سه چیز است: ایمانی که در آن هیچ شکی نباشد و جنگی که در آن خیانت و اختلاس نباشد و حجّی که مقبول درگاه الهی باشد.» همچنین فرمود: «... لا یَقْبَلُ اللَّهُ صَلاةً بِغَیْرِ طَهُورٍ، وَ لا صَدَقَةٍ مِنْ غَلُولٍ؛ خداوند نمازی که بدون طهارت باشد و صدقه‌ای که از مال غلول داده شود، قبول ندارد.» ۵ - احکام فقهی مرتبطحد سرقت مشروط به شرایطی است که در فقه به‌تفصیل بیان شده است. امام خمینی در تحریرالوسیله علاوه بر بلوغ و عقل و اختیار و عدم اضطرار، به طور پنهانی برداشتن مال با باز کردن و یا شکستن حرز (محل نگهداری) توسط دزد و به مقدار نصاب، از حرز خارج نمودن را از جمله شرایط وجوب حد سارق دانسته است. [۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۵۱۵، کتاب الحدود، الفصل الخامس فی حد السرقة، القول فی السارق، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
آیا در وجوب حد سارق بین مسلم و ذمی فرق است.؟ در تحریرالوسیله دراین‌رابطه آمده است: «لا فرق بین الذکر والانثی، فتقطع الانثی فیما یقطع الذکر، وکذا المسلم و الذمّی، فیقطع المسلم و ان سرق من الذمّی، والذمّی کذلک سرق من المسلم او الذمّی.» [۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۵۱۷، کتاب الحدود، الفصل الخامس فی حد السرقة، القول فی السارق، مسالة۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
یعنی تفاوتی نیست بین مسلمان و ذمّی؛ پس از مسلمان قطع می‌شود اگرچه از ذمّی دزدیده باشد و ذمّی هم این‌چنین است، از مسلمان دزدیده باشد یا از ذمّی.همچنین آیا سرقت از مغنم (محل نگهداری غنایم جنگی) موجب وجوب حد بوده و دست سارق قطع می‌شود؟ دراین‌رابطه نیز امام خمینی می‌نویسد: «فی السرقة من المغنم روایتان: احداهما لا یقطع، والاخری یقطع ان زاد ما سرقه علی نصیبه بقدر نصاب القطع.» [۸]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۵۱۷، کتاب الحدود، الفصل الخامس فی حد السرقة، القول فی السارق، مسالة۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
در سرقت از محل جمع‌آوری غنائم، دو روایت است که در یکی از آن‌ها آمده که قطع نمی‌شود و در دیگری آمده که اگر آنچه را که دزدیده، به‌اندازه نصاب از سهمش بیشتر باشد، قطع می‌شود.۶ - پانویس۷ - منبع• جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۹۵. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |