غرق قوم نوح (قرآن)یکی از عذاب‌های قوم نوح که در آیات قرآن به آن اشاره شده، غرق شدن در آب بود. ۱ - عذاب با غرق شدنعذاب و هلاكت قوم نوح، با غرق شدن در آب: ۱. «لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ فَقالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ إِنِّي أَخافُ عَلَيْكُمْ عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ • فَكَذَّبُوهُ فَأَنْجَيْناهُ وَ الَّذِينَ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ وَ أَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ...؛ ما نوح را به سوى قومش فرستاديم؛ او گفت: اى قوم من! تنها خداوند يگانه را پرستش كنيد، كه معبودى جز او براى شما نيست. و اگر غير او را عبادت كنيد، من بر شما از عذاب روز بزرگى مى‌ترسم! امّا سرانجام او را تکذیب كردند؛ و ما او و كسانى را كه با وى در كشتى بودند، رهايى بخشيديم؛ و كسانى را كه آيات ما را تكذيب كردند، غرق كرديم....» ۲. «وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ إِنْ كانَ كَبُرَ عَلَيْكُمْ مَقامِي وَ تَذْكِيرِي بِآياتِ اللَّهِ فَعَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْتُ فَأَجْمِعُوا أَمْرَكُمْ وَ شُرَكاءَكُمْ ثُمَّ لا يَكُنْ أَمْرُكُمْ عَلَيْكُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُوا إِلَيَّ وَ لا تُنْظِرُونِ • فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيْناهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ ... وَ أَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ...؛ سرگذشت نوح را بر آنها بخوان؛ در آن هنگام كه به قوم خود گفت: اى قوم من! اگر موقعيت من و تذكراتم نسبت به آیات الهی، بر شما سنگين و سخت است، هر كارى از شما ساخته است بكنيد. من بر خدا توکّل كرده‌ام! شما اگر مى‌توانيد توانايى خود و معبودهايتان را جمع كنيد؛ سپس هيچ چيز از امورتان بر شما پوشيده نماند؛ و تمام جوانب كارتان را بنگريد؛ سپس به حيات من پايان دهيد، و لحظه‌اى مهلتم ندهيد! امّا كارى از شما ساخته نيست. سرانجام آنها او را تكذيب كردند. و ما، او و كسانى را كه با او در كشتى بودند، نجات داديم؛ ... و كسانى را كه آيات ما را تكذيب كردند، غرق نموديم....» ۳. «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ • ... وَ لا تُخاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ • حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَ أَهْلَكَ إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ وَ مَنْ آمَنَ ... • قالَ سَآوِي إِلى جَبَلٍ يَعْصِمُنِي مِنَ الْماءِ قالَ لا عاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَنْ رَحِمَ وَ حالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ؛ و ما نوح را به سوى قومش فرستاديم؛ (او به آنها گفت): من براى شما بيم‌دهنده‌اى آشكارم. ... و درباره آنها كه ستم كردند با من سخن مگو و شفاعت مكن، كه همه آنها غرق‌شدنى هستند! اين وضع همچنان ادامه يافت تا آن زمان كه فرمان ما فرارسيد، و تنور جوشيدن گرفت؛ به نوح گفتيم: از هر يك از انواع حيوانات، يك جفت نر و ماده در آن كشتى حمل كن. همچنين خاندانت را بر آن سوار كن مگر آنها كه قبلًا وعده هلاک آنان داده شده (همسر و يكى از فرزندانت)؛- و همچنين مؤمنان را.- ... گفت: بزودى به كوهى پناه مى‌برم كه مرا از آب حفظ مى‌كند! نوح گفت: امروز هيچ نگهدارنده‌اى در برابر فرمان خدا نيست؛ مگر آن كس را كه او رحم كند. در اين هنگام، موج در ميان آن دو جدايى افكند؛ و او در زمره غرق‌شدگان قرار گرفت!» ۴. «وَ نُوحاً إِذْ نادى مِنْ قَبْلُ ... • وَ نَصَرْناهُ مِنَ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا ... فَأَغْرَقْناهُمْ أَجْمَعِينَ؛ و نوح را به ياد آور هنگامى كه پيش از آن زمان، پروردگار خود را خواند؛ ... و او را در برابر گروهى كه آيات ما را تكذيب كرده بودند يارى داديم؛ ... از اين رو همه آنها را غرق كرديم.» ۵. «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ فَقالَ يا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرُهُ أَ فَلا تَتَّقُونَ • فَأَوْحَيْنا إِلَيْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ ... وَ لا تُخاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ؛ ما نوح را به سوى قومش فرستاديم؛ پس گفت: اى قوم من! خداوند يكتا را بپرستيد، كه جز او معبودى براى شما نيست؛ آيا از پرستش بتها پرهيز نمى‌كنيد؟! ما به نوح وحى كرديم كه: كشتى را بساز. ... و ديگر درباره ستمكاران با من سخن مگو (و شفاعت مكن)، كه آنان همگى غرق خواهند شد.» ۶. «وَ قَوْمَ نُوحٍ لَمَّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْناهُمْ ...؛و قوم نوح را هنگامى كه پيامبران را تكذيب كردند غرق نموديم....» ۷. «كَذَّبَتْ قَوْمُ نُوحٍ الْمُرْسَلِينَ • قالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِي كَذَّبُونِ • ثُمَّ أَغْرَقْنا بَعْدُ الْباقِينَ؛ قوم نوح پيامبران را تكذيب كردند، گفت: پروردگارا! قوم من، مرا تكذيب كردند. سپس باقى‌ماندگان را غرق كرديم.» ۸. «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عاماً فَأَخَذَهُمُ الطُّوفانُ وَ هُمْ ظالِمُونَ • فَكُلًّا أَخَذْنا بِذَنْبِهِ ... وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنا ...؛ و ما نوح را به سوى قومش فرستاديم؛ و او در ميان آنان نهصد و پنجاه سال، درنگ كرد؛ ولى تبليغ او جز در گروه اندكى مؤثر واقع نشد و سرانجام طوفان عظيم آنان را فرا گرفت در حالى كه ستمكار بودند. ما هر يك از آنان را به گناهشان گرفتيم (و مجازات كرديم)، ... و بعضى را غرق كرديم....» ۹. «وَ نَجَّيْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ • سَلامٌ عَلى نُوحٍ فِي الْعالَمِينَ • ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ؛ و او و خاندانش را از اندوه بزرگ رهايى بخشيديم، سلام بر نوح در ميان جهانيان باد! سپس ديگران (دشمنان او) را غرق كرديم.» ۱۰. «كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ فَكَذَّبُوا عَبْدَنا وَ قالُوا مَجْنُونٌ وَ ازْدُجِرَ • فَفَتَحْنا أَبْوابَ السَّماءِ بِماءٍ مُنْهَمِرٍ • وَ حَمَلْناهُ عَلى ذاتِ أَلْواحٍ وَ دُسُرٍ • تَجْرِي بِأَعْيُنِنا جَزاءً لِمَنْ كانَ كُفِرَ؛ پيش از آنها قوم نوح پيامبرشان را تكذيب كردند، آرى بنده ما را تكذيب كرده و گفتند: او ديوانه است. و با انواع آزارها از ادامه رسالتش بازداشته شد. در اين هنگام درهاى آسمان را با آبى فراوان و بى‌وقفه گشوديم؛ و او را بر كشتى ساخته شده از الواح و ميخها سوار كرديم؛ آن كشتى تحت مراقبت ما حركت مى‌كرد. اين پاداشى بود براى كسانى كه از سوى دشمنان مورد انكار قرار گرفته بودند.» ۱۱. «إِنَّا لَمَّا طَغَى الْماءُ حَمَلْناكُمْ فِي الْجارِيَةِ • لِنَجْعَلَها لَكُمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيَها أُذُنٌ واعِيَةٌ؛ و هنگامى كه آب طغيان كرد، شما را سوار بر كشتى كرديم، تا آن را وسيله تذكّرى براى شما قرار دهيم و گوشهاى شنوا آن را دريابد (و درك كند).» ۱۲. «إِنَّا أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ أَنْ أَنْذِرْ قَوْمَكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ • مِمَّا خَطِيئاتِهِمْ أُغْرِقُوا ...؛ ما نوح را به سوى قومش فرستاديم و گفتيم: قوم خود را انذار كن پيش از آن‌كه عذاب دردناكى به سراغشان آيد. آرى، سرانجام همگى بخاطر گناهانشان غرق شدند....» ۲ - غضب خدا بر قوم نوحظهور خشم و غضب خداوند بر قوم نوح، براى هلاكت آنان، با جوشيدن چشمه‌ها از زمین و بالا آمدن آب: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ • حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَ أَهْلَكَ إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلَّا قَلِيلٌ؛ و ما نوح را به سوى قومش فرستاديم؛ (او به آنها گفت): من براى شما بيم‌دهنده‌اى آشكارم. اين وضع همچنان ادامه يافت تا آن زمان كه فرمان ما فرارسيد، و تنور جوشيدن گرفت؛ به نوح گفتيم: از هر يك از انواع حیوانات، يك جفت نر و ماده در آن كشتى حمل كن. همچنين خاندانت را بر آن سوار كن مگر آنها كه قبلًا وعده هلاك آنان داده شده (همسر و يكى از فرزندانت)؛- و همچنين مؤمنان را.- امّا جز عده كمى همراه او ايمان نياوردند.» «فار التّنور» يعنى آب با جوشش شديد بالا آمد، و بنا بر يك احتمال به معناى شدّت غضب خداوند بر آنان است. ۳ - تحقق اراده الهیپيوستن آب‌هاى آسمان و زمین به يكديگر، براى تحقّق ساختن اراده الهى، عليه قوم نوح، به منظور هلاكت و عذاب کافران قوم نوح با غرق در آب: «كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ فَكَذَّبُوا عَبْدَنا وَ قالُوا مَجْنُونٌ وَ ازْدُجِرَ • وَ فَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُيُوناً فَالْتَقَى الْماءُ عَلى أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ •وَ حَمَلْناهُ عَلى ذاتِ أَلْواحٍ وَ دُسُرٍ • تَجْرِي بِأَعْيُنِنا جَزاءً لِمَنْ كانَ كُفِرَ • فَكَيْفَ كانَ عَذابِي وَ نُذُرِ؛ پيش از آنها قوم نوح پيامبرشان را تكذيب كردند، آرى بنده ما را تكذيب كرده و گفتند: او ديوانه است. و با انواع آزارها از ادامه رسالتش بازداشته شد. و زمين را شكافتيم و چشمه‌هاى زيادى بيرون فرستاديم؛ و اين دو آب براى هدفى كه مقدّر شده بود درآميختند (و درياى وحشتناكى تشكيل شد)! و او را بر كشتى ساخته شده از الواح و ميخها سوار كرديم؛ آن کشتی تحت مراقبت ما حركت مى‌كرد. اين پاداشى بود براى كسانى كه از سوى دشمنان مورد انكار قرار گرفته بودند. اكنون بنگريد عذاب و انذارهاى من چگونه بود! » ۴ - فرمان به آسمان بعد از عذابفرمان خدا به آسمان، براى قطع باران، پس از هلاكت و غرق قوم نوح: «وَ قِيلَ يا أَرْضُ ابْلَعِي ماءَكِ وَ يا سَماءُ أَقْلِعِي وَ غِيضَ الْماءُ وَ قُضِيَ الْأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَ قِيلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ • وَ نادى نُوحٌ رَبَّهُ فَقالَ رَبِّ إِنَّ ابْنِي مِنْ أَهْلِي وَ إِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَ أَنْتَ أَحْكَمُ الْحاكِمِينَ؛ و گفته شد: اى زمين، آبت را فروبر! و اى آسمان، از بارش خوددارى كن! و آب فرو نشست و كار پايان يافت و كشتى بر دامنه كوه جودى، پهلو گرفت؛ و در اين هنگام، گفته شد: دور باد گروه ستمكاران (از رحمت خدا!) نوح به پروردگارش عرض كرد: پروردگارا! پسرم از خاندان من است؛ و وعده تو در مورد نجات خاندانم حقّ است؛ و تو بهترين حكم‌كنندگانى.» ۵ - فرمان به زمین بعد از عذابفرمان خداوند به زمين، براى فرو بردن آب خود، در پى هلاكت قوم نوح با غرق شدن در آب: «وَ قِيلَ يا أَرْضُ ابْلَعِي ماءَكِ وَ يا سَماءُ أَقْلِعِي وَ غِيضَ الْماءُ وَ قُضِيَ الْأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَ قِيلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ • وَ نادى نُوحٌ رَبَّهُ فَقالَ رَبِّ إِنَّ ابْنِي مِنْ أَهْلِي وَ إِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَ أَنْتَ أَحْكَمُ الْحاكِمِينَ؛ و گفته شد: اى زمين، آبت را فروبر! و اى آسمان، از بارش خوددارى كن! و آب فرو نشست و كار پايان يافت و كشتى بر دامنه کوه جودی، پهلو گرفت؛ و در اين هنگام، گفته شد: دور باد گروه ستمکاران (از رحمت خدا!) نوح به پروردگارش عرض كرد: پروردگارا! پسرم از خاندان من است؛ و وعده تو در مورد نجات خاندانم حقّ است؛ و تو بهترين حكم‌كنندگانى.» ۶ - عناوین مرتبطعوامل غرق قوم نوح (قرآن)، منشأ غرق قوم نوح (قرآن). ۷ - پانویس۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۵۵۰، برگرفته از مقاله «غرق قوم نوح». |