عکرمة بن عبداللهابوعبدالله عکرمة بن عبدالله مدنی (۲۵ق ـ ۱۰۵ق)، غلام ابن عباس و از تابعین، راویان و مفسران قرن اول و دوم هجری قمری در مکه و مدینه بود. ۱ - معرفی اجمالیابوعبدالله عکرمه مدنی قرشی بربری، به سال ۲۵ق به دنیا آمد [۱]
ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۱۲۴.
و نیاکانش از بربرهای آفریقا بودند. عکرمه در آغاز از موالی حصین بن ابی حرّ عنبری به‌شمار می‌رفت، اما عنبری وی را به ابن عباس بخشید. وی مسافرت‌های زیادی به بلاد مختلف کرد، ولی عمدتاً در مدینه و مکه اقامت داشت. ۲ - کسب علمعکرمه دانش خویش را از بزرگانی چون امام علی و امام حسن مجتبی (علیهماالسلام)، عائشه، ابن عباس و جابر بن عبدالله انصاری فرا گرفته و از ایشان روایت کرده است. وی از شاگردان برجسته ابن عباس بود و از مفسران بنام روزگار خویش به‌شمار می‌رفت. ابوحاتم رازی می‌نویسد که اصحاب ابن عباس همگی ریزه‌خوار دانش تفسیر عکرمه‌اند. ۳ - شاگردانعکرمه دارای شاگردان بسیاری بوده که از وی بهره برده و تفسیر و حدیث آموخته‌اند. در برخی منابع بالغ بر سیصد نفر را از شاگردان او دانسته‌اند که از آن میان نام افرادی چون ایوب سختیانی، ثور بن یزید، خالد حذّاء و عاصم احول به چشم می‌خورد. ۴ - مسافرتهاعکرمه مسافرت‌های زیادی به سرزمین‌های اسلامی از جمله آفریقا، مصر، یمن، شام و خراسان داشته که در آنجا نیز به تبلیغ و تدریس فقه، حدیث و تفسیر پرداخته است. گفته شده که وی آگاه‌ترین مردم زمان خویش به فقه، حدیث و قرآن بود، ولی معتقد به آرای صفریّه، پیروان زیاد بن اصفر از فرق پانزده‌گانه خوارج بود و مردمان آفریقا که از پیروان این مذهب هستند، آن را از عکرمه که مسافرتی به آن ناحیه داشته، فراگرفته‌اند. از عکرمه اثری به نام تفسیر القرآن بر جای مانده است. ۵ - وفاتمشهور آن است که وی در هشتاد سالگی به سال ۱۰۵ق در مدینه درگذشت. تاریخ‌های دیگری نیز برای مرگ او ذکر شده است. [۱۸]
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۵۶.
۶ - پانویس۷ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۱۹-۵۲۰، برگرفته از مقاله «عکرمه مدنی». رده‌های این صفحه : تابعین | راویان قرن 1 (قمری) | راویان قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 1 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | مؤلفان قرن 1 (قمری) | مؤلفان قرن 2 (قمری) | مفسران قرن 1 (قمری)
|