سیدمحمد مجاهد (مقبره)سیدمحمد طباطبایی (۱۱۸۰- ۱۲۴۲ق)، معروف به سیدمحمد مجاهد و از فقیهان شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم قمری است. وی در کربلا نزد فقیهانی چون پدر و پدر زنش، علامه بحرالعلوم تحصیلاتش را به پایان برد و در زمان حیات پدر به اصفهان هجرت نمود. و در آنجا به تدریس و تحقیق مشغول بود. پس از درگذشت پدرش (۱۲۳۱ق) به کربلا برگشت و مرجعیت شیعیان را بر عهده گرفت. وی در زمان تعرض روس‌ها به خاک ایران فتوای جهاد داد و خودش نیز اول به تهران و بعد به تبریز رفت. اما این جنگ به خاطر بی کفایتی شاه قاجار و برخی علل دیگر شکست خورد. سیدمحمد در راه برگشت از تبریز، در قزوین از دنیا رفت و برای دفن به کربلا منتقل گردید. مقبره ایشان در حاشیه شمالی بین‌الحرمین واقع شده و بنای کوچکی با گنبد کاشی‌کاری‌شده بر روی آن وجود دارد. ۱ - شرح حال سیدمحمد مجاهدسیدمحمد طباطبایی کربلایی، معروف به سیدمحمد مجاهد، فرزند سیدعلی طباطبایی صاحب ریاض، از علمای نیمه اول قرن سیزدهم هجری است. او فرزند سیدعلی طباطبائی صاحب ریاض است و پدربزرگ وی از ناحیه مادر، علامه آقا محمدباقر وحید بهبهانی (متوفای ۱۲۰۵ ه. ق)، فقیه بزرگ شیعه در قرن دوازدهم هجری بود. سیدمحمد مجاهد، حدود سال ۱۱۸۰ ه. ق، در کربلا به دنیا آمد و نزد پدرش و نیز علامه سیدمهدی بحرالعلوم، به آموختن علوم دینی پرداخت. سپس به اصفهان مهاجرت کرد و در آنجا، به تدریس و تالیف پرداخت. پس از وفات پدرش، به کربلا بازگشت و مدتی نیز در کاظمین اقامت نمود. ۱.۱ - فتوای جهادبه دنبال تعرض روسیه به مردم و خاک ایران که به دوره دوم جنگ‌های ایران و روس منجر شد، عباس میرزا، فرزند فتحعلی‌شاه قاجار، سیدمحمد طباطبایی را از وضعیت آگاه کرد و از وی یاری خواست. او نیز به جهاد علیه روسیه، فتوا داد که بعد از آن، به لقب «مجاهد»، شهرت یافت. سپس همراه جمعی از علما و طلاب، به تهران رفت و علما را به پایتخت دعوت کرد و با حضور علما در تهران، جنبش عظیمی، میان مردم برای جهاد با روسیه پدید آمد. سپس آیت‌الله مجاهد و تعداد دیگری از علما، به تبریز مهاجرت کردند. دوره دوم جنگ‌های ایران و روس که با پشتیبانی و حمایت علما آغاز شد، به علت بی‌کفایتی شاه قاجار و برخی اشتباهات در سپاه ایران، به شکست نیروهای ایران منجر شد. در این میان سیدمحمد مجاهد در تبریز دچار سوء‌هاضمه شد و در مسیر بازگشت به تهران، در سیزدهم جمادی‌الثانی ۱۲۴۲ ه. ق، در قزوین از دنیا رفت. جنازه‌اش را به زادگاهش کربلا منتقل کردند و در بین‌الحرمین به خاک سپردند. [۲]
جمعي از پژوهشگران حوزه، گلشن ابرار، ج۱، ص۳۱۵-۳۱۷.
۱.۲ - آثار و تألیفاتاز تالیفات وی، می‌توان به مفاتیح الاصول، المناهل فی فقه آل الرسول، الوسائل الی النجاة و اصلاح العمل، اشاره کرد. ۲ - موقعیت مقبرهمقبره وی، در حاشیه شمالی بین‌الحرمین واقع است و شامل اتاق هشت ضلعی کوچکی است که بالای آن، گنبد بسیار کوچکی با پوشش کاشی‌کاری وجود دارد. نمای بیرونی مقبره، دارای پوششی از سنگ مرمر است و بالای دیوارهای آن، گرداگرد مقبره، کتیبه‌هایی حاوی قصیده‌ای به زبان عربی در مدح سیدمجاهد، به چشم می‌خورد. بسیاری از نوادگان سیدمحمد مجاهد، از علما و فقهای شیعه بودند که برخی از آنان نیز در مجاورت وی، به خاک سپرده شده‌اند که از آن جمله می‌توان به سیدمحمدعلی طباطبایی (۱۳۰۲- ۱۳۸۱ ه. ق)، از شاگردان میرزا محمدتقی شیرازی، اشاره کرد. [۴]
مجيد هدو، حميد و جواد كاظم، سامي، دفناء فی العتبة الحسینیة المقدسة، ص۲۰۵.
۳ - پانویس
۴ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، ج۱، ص۲۵۵، برگرفته از مقاله «مقبره سیدمحمد مجاهد». |