سعدالدوله ابوالمعالی شریف بن سیفالدولهآلِ حَمْدان، سلسله‌ای شیعی مذهب از قبیله ابن تَغْلِب که از حدود ۲۹۲ق/۹۰۵م تا ۳۹۴ق/۱۰۰۴م بر بخش‌هایی از شام و شمال عراق (جزیره) فرمان راندند. یکی از شخصیت‌های این سلسله، سعدالدوله ابوالمعالی شریف فرزند سیف‌الدوله می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیسعدالدوله ابوالمعالی شریف فرزند سیف‌الدوله یکی از شخصیت‌های سلسله آل حمدان می‌باشد. ۲ - بر مسند حکمرانیپس از سیف‌الدوله پسرش سعدالدوله بر مسند حکمرانی نشست. در روزگار او حمدانیان حلب به نشیب قدرت فرو افتادند. ابوفِراس حمدانی شاعر معروف، در ۳۵۷ق/۹۶۸م کوشید بر حمص چیره شود، ولی جان بر سر این کار نهاد. [۱]
ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۶۱، به کوشش احسان عباس، بیروت، دارصادر، ۱۳۹۸ق.
در ۳۵۸ق/۹۶۹م قرغویه، غلام سیف‌الدوله بر سعدالدوله شورید و حلب را گرفت. سعدالدوله به حَرّان و از آنجا به میافارقین نزد مادرش رفت و آنگاه قصد حَماه کرد و سپس به حمص رفت.۲.۱ - صلح سعدالدولهدر همین سال ابوالبرکات بن ناصرالدوله به سوی میافارقین هجوم برد، اما همسر سیف‌الدوله دروازه‌ها را بست و از ورود او جلوگیری کرد. سپس ۰۰۰‘۲۰۰ درهم نزد او فرستاد و ده‌هایی را که نزدیک نصیبین از آنِ سیف‌الدوله بود، به وی واگذاشت. در همین سال رومیان پس از استیلا بر انطاکیه به حلب که در محاصره سعدالدوله بود، هجوم بردند. سعدالدوله به ناچار محاصره را رها کرد و رومیان شهر را به جز قلعه آن از قرغویه گرفتند و بر این پایه صلح کردند که وی مالی به نزد امپراتور بفرستد و هرگاه رومیان دست به حمله زدند، او نیازمندی‌های آنان را فراهم کند. قرغویه در همین سال با سعدالدوله که در حمص بود صلح کرد و در حلب به نام او خطبه خواند، و هر دو در متصرفات خویش خطبه به نام المعزّالدین الله فاطمی (خلافت، ۳۴۱-۳۸۶ق/۹۵۲-۹۹۶م) خواندند. ۲.۲ - درگذشت سعدالدولهسعدالدوله در ۳۶۵ق/۹۷۵م بَکْجور مولای قرغویه را که پی از آن امارت حمص داده بود، خلع کرد، ولی بکجور با کمک خلیفه فاطمی دمشق را تصرف کرد و در ۳۷۹ق/۹۸۹م حمص را نیز از دست سعدالدوله درآورد. سعدالدوله او را از این کار بازداشت و متعهّد شد که همه سرزمین‌های میان حمص و رَقّه را به تیول او دهد، اما بکجور نپذیرفت به قصد فرزندان بکجور به رقّه رفت و اموال آنان را مصادره کرد. خلیفه فاطمی پای در میان نهاد و از او خواست تا آنان را به مصر فرستد. سعدالدوله با فرستاده خلیفه خشونت کرد و آماده جنگ با مصر شد، ولی در همان سال (۳۸۱ق/۹۹۱م) درگذشت. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگرفته از مقاله «آل‌حمدان»، ج۱، ص۴۰۹. |